د "اشباح خطبه" د بڼو تر مېنځ توپير
ترجمه اضافه شوه
(ترجمه اضافه شوه) |
|||
| ۵ کرښه: | ۵ کرښه: | ||
د [[شیعه]] سرچینو سربیره، دا خطبه په [[اهل سنت|سني]] کتابونو کې هم نقل شوې ده. د اشباح په خطبه کې د ځینو موضوعاتو بحثونه په لاندې ډول دي: د خدای صفتونه، [[د خدای اسما او صفات|د خدای د نومونو او صفاتو]] د پېژندلو لپاره د [[قرآن]] معیار شونه، د خدای په ذات او صفاتو باندې د انسان احاطه نه لرل، د ملائکو پیدا کول او د هغوی صفات او ځانګړتیاوې او د انسان په ټولو رازونو باندې د خدای پوهیدل. | د [[شیعه]] سرچینو سربیره، دا خطبه په [[اهل سنت|سني]] کتابونو کې هم نقل شوې ده. د اشباح په خطبه کې د ځینو موضوعاتو بحثونه په لاندې ډول دي: د خدای صفتونه، [[د خدای اسما او صفات|د خدای د نومونو او صفاتو]] د پېژندلو لپاره د [[قرآن]] معیار شونه، د خدای په ذات او صفاتو باندې د انسان احاطه نه لرل، د ملائکو پیدا کول او د هغوی صفات او ځانګړتیاوې او د انسان په ټولو رازونو باندې د خدای پوهیدل. | ||
د دې خطبې په هکله ځینې کتابونه لیکل شوي دي چې په هغو کې یو «علی(ع) و سالکین راه شیطان (فوج مُقْتَحَم)»، د عبدالعلی کتاب دی. | د دې خطبې په هکله ځینې کتابونه لیکل شوي دي چې په هغو کې یو «علی(ع) و سالکین راه شیطان (فوج مُقْتَحَم)»، د عبدالعلی ګویا کتاب دی. | ||
== د خطبې معرفي == | ==د خطبې معرفي== | ||
د اشباح خطبه [[د نهج البلاغې د خطبو لړلیک|د نهج البلاغې له خطبو]] څخه یوه [[خطبه]] ده چې ارزښتناکه او د محتوا له پلوه بډایه ګڼل شوې ده.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶.</ref> [[ابن ابي الحدید]] چې د [[نهج البلاغه|نهج البلاغې]] له شارحانو څخه ده، هغه دا خطبه د عربو فصیحانو له وینا سره پرتله کړې ده او ویلي یې دي د دې خطبې د فصاحت او بلاغت په مقابله کې د عربو د فصاحت او بلاغت کلمات داسې دي لکه چې خالص سرو زرو سره د خاورې تناسب.<ref>ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۲۵.</ref> | د اشباح خطبه [[د نهج البلاغې د خطبو لړلیک|د نهج البلاغې له خطبو]] څخه یوه [[خطبه]] ده چې ارزښتناکه او د محتوا له پلوه بډایه ګڼل شوې ده.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶.</ref> [[ابن ابي الحدید]] چې د [[نهج البلاغه|نهج البلاغې]] له شارحانو څخه ده، هغه دا خطبه د عربو فصیحانو له وینا سره پرتله کړې ده او ویلي یې دي د دې خطبې د فصاحت او بلاغت په مقابله کې د عربو د فصاحت او بلاغت کلمات داسې دي لکه چې خالص سرو زرو سره د خاورې تناسب.<ref>ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۲۵.</ref> | ||
| ۱۶ کرښه: | ۱۶ کرښه: | ||
|- | |- | ||
| colspan="1" style="padding: 0 0 0 10px; background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |<big>د نسخې نامه</big> | | colspan="1" style="padding: 0 0 0 10px; background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |<big>د نسخې نامه</big> | ||
|<big>د خطبې شمېره</big> | |<big>د خطبې شمېره</big> | ||
|- | |- | ||
| style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه / صبحي صالح | | style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه / صبحي صالح | ||
| ۹۱ | |۹۱ | ||
|- | |- | ||
| style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |فیض الاسلام، شرح [[حبیب الله خویي| خوئي]]، ملا صالح، [[ابن ابي الحدید|ابن ابي الحدید]] | | style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |فیض الاسلام، شرح [[حبیب الله خویي| خوئي]]، ملا صالح، [[ابن ابي الحدید|ابن ابي الحدید]] | ||
| ۹۰ | |۹۰ | ||
|- | |- | ||
| style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |ابن میثم | | style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |ابن میثم | ||
| ۸۸ | |۸۸ | ||
|- | |- | ||
| style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |محمد عبده | | style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |محمد عبده | ||
| ۸۷ | |۸۷ | ||
|- | |- | ||
| style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |[[ملا فتح الله کاشاني]] | | style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |[[ملا فتح الله کاشاني]] | ||
| ۹۷ | |۹۷ | ||
|- | |- | ||
| style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |فی ظلال | | style="background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |فی ظلال | ||
| ۸۹ | |۸۹ | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
=== نومول === | ===نومول=== | ||
د دې خطبې نومولو په هکله چې اشباح نامه يې شوه، لاندیني احتمالات بیان شوي دي: | د دې خطبې نومولو په هکله چې اشباح نامه يې شوه، لاندیني احتمالات بیان شوي دي: | ||
* «اشباح» له [[فرښته|فرښتو]] څخه کنایه ده او د دې خطبې ځینې برخه هم دې موضوع ته ځانګړی شوې ده؛<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۸.</ref> | *«اشباح» له [[فرښته|فرښتو]] څخه کنایه ده او د دې خطبې ځینې برخه هم دې موضوع ته ځانګړی شوې ده؛<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۸.</ref> | ||
* «اشباح» ټکی په دې خطبه کې کارول شوی دی. (له نهج البلاغې پرته د ځینې،<ref>وګورئ: شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۷۹.</ref> نورو نقلونو له مخې)؛<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۸.</ref> | *«اشباح» ټکی په دې خطبه کې کارول شوی دی. (له نهج البلاغې پرته د ځینې،<ref>وګورئ: شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۷۹.</ref> نورو نقلونو له مخې)؛<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۸.</ref> | ||
* اشباح هر هغه څه ته وايي چې له لری څخه واضح نه معلومیږي؛ او له دې سببه چې په دې خطبه کې د داسې څیزونو په هکله خبرې شو يدي چې دومره واضح نه وو، دې خطبې ته اشباح ویل شوي دي.<ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۸ش، ص۴۷۱.</ref> | *اشباح هر هغه څه ته وايي چې له لری څخه واضح نه معلومیږي؛ او له دې سببه چې په دې خطبه کې د داسې څیزونو په هکله خبرې شو يدي چې دومره واضح نه وو، دې خطبې ته اشباح ویل شوي دي.<ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۸ش، ص۴۷۱.</ref> | ||
== محتوا == | |||
ځینې بحثونه چې په دې خطبه کې بیان شوي دي، دا دي: | |||
د خدای پاک د ځینې صفتونو ذکر؛ | |||
د خدای پاک د نامو او صفتونو په پيژندګلو کې معیار قرآن دی؛ | |||
د خدای د ذات او صفتونو په حقیقت باندې انسان احاطه نه لري؛ | |||
د نړۍ په پيدایښت کې د خدای پاک تدبیر؛ | |||
د لویو آسمانونو پیدایښت؛ | |||
د فرښتو پيدایښت او د هغوي صفتونه او ځانګړتیاوې | |||
د ځمکې پيدايښت، د حضرت آدم(ع) پیدایښت او د پيغمبرانو بعثت؛ | |||
د انسان له ټولو رازونو د خدای پاک خبرتیا.[11] | |||
== د خطبې اعتبار == | |||
د فَرَجُ المَهموم کتاب لیکوال، سید ابن طاووس په وینا، د دې خطبې د اعتبار لپاره د دې سند د څیړلو اړتیا نشته. ځکه چې د دې خطبې متن دومره لوی دی چې یوازې معصوم یې ویلای شي.[۱۲] د اشباح خطبه د امام علي(ع) له مشهورو خطبو څخه ده او له سید رضي څخه مخکې هم مشهوره وه.[13] دا خطبه له شیعه سرچینو(لکه د شیخ صدوق په توحید کتاب کې[14] او د زیدیه عالم یحیی بن حسین هارونی په کتاب تیسیر المطالب کتاب کې،[15] پرته د اهل سنتو په کتابونو کې هم نقل شوې ده (لکه العِقد الفَرید[۱۶] او رَبیعُ الاَبرار)[17] کې هم نقل شوې ده. | |||
د سید عَبدُالزهراء الحسینی الخَطیب په وینا، چې د مَصادِرُ نهج البلاغه کتاب لیکوال دی، سید رضي دا خطبه له «خُطَب امیرالمؤمنین(ع)» څخه راخستې چې مَسْعَدَةِ بنِ صَدَقه نقل کړی دی؛ ځکه چې له یوې خوا سید رضي د خطبې په سر کې څرګندونه کړې ده چې دا خطبه مسعدة بن صدقه له امام صادق(ع) څخه نقلوي او له بلې خوا، مسعده یو مشهور کتاب لري چې نامه يې «خُطَب امیرالمؤمنین(ع)» چې د سید هاشم بَحْرانی چې البُرهان کتاب لیکوال دی، تر زمانې پورې دغه کتاب موجود و.[۱۸] | |||
== ځانګړی لیکنې == | |||
«طبیعت در خطبه اشباح» کتاب، لیک د محسن سترګي | |||
د اشباح خطبې په هکله ځینې کتابوونه لیکلی شوي دي چې له هغو ځینې دا دي: | |||
«علی(ع) و سالکین راه شیطان (فَوج مُقْتَحَم)»، لیک د عبدالعلي ګویا: د دلیل ما خپرندویې ادارې له خوا په دریم ځل په ۱۳۸۶لمریز کال کې، په ۴۲۴ مخونو کې چاپ شوی دی.[۱۹] | |||
«طبیعت در خطبه اشباح نهجالبلاغه»، د محسن سترګي کتاب: دا کتا په ۱۳۹۲لمریز کال کې د دهسرا خپرندویې له خوا په رشت ښار کې په 160 مخونو کې خپور شوی دی.[۲۰] | |||
==فوټ نوټ== | ==فوټ نوټ== | ||