د "د کربلا پیښه" د بڼو تر مېنځ توپير

'''د کربلا پیښه''' یا '''د عاشورا پیښه''' د [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] او په [[کربلا]] کې د هغه [[د امام حسین(ع) د اصحابو لړلیک|ملګري]] د [[د عمر بن سعد لښکر|کوفی لښکر]] سره جګړه ده. د کربلا پیښه په [[۶۱ هجري قمري کال|۶۱ قمري کال]] کې د محرم میاشت په لسمه کې او د امام حسین(ع) د [[یزید بن معاویه|یزید]] سره د [[بیعت]] نه کولو وروسته پیښه شوه، چې د امام(ع) او د هغه ملګرو د [[شهادت]] او د هغه د اهل‌بیت د [[د کربلا اسیران|اسارت]] لامل شو.

امام حسین(ع) شاوخوا څلور میاشتې په مکه کې پاتې شو. د دې موده په بهیر کې، هغه د [[کوفه|کوفی]] خلکو لخوا د بلنې لیکونه ترلاسه کړل. د لیکونو د مینځپانګې د ډاډگیرني لپاره، امام، [[مسلم بن عقیل]] کوفي او [[سلیمان بن زرین]] [[بصره|بصري]] ته واستاوه. د یزید د عاملینو په لاس کې په مکی د امام حسین(ع) د وژنې احتمال سربیره، او همدارنګه د کوفیانو بلنه او د کوفی خلکو بلنه له سمولو کې د امام سفیر له تصویب وروسته، امام، [[۸ ذی الحجه|د ذی‌الحجه په اتمه]] کې کوفی خوا ته لاړل.

  |sstyle =  

}}

==د امام حسین ډډه کول د یزید سره له بیعت څخه==

د [[معاویه بن ابی سفیان|معاویی]] په هڅه<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۴، ص۳۳۴.</ref> او د هغه له مړینې وروسته (د رجب میاشت ۱۵ په ۶۰ ق) کې، د [[یزید بن معاویه|یزید]] لپاره له خلکو څخه د [[بیعت]] ژمنه اخستلی شو؛<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۴۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۵؛ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۳۲.</ref> پداسې حال کې چې [[د امام حسن(ع) صلحه|د امام حسن(ع) د سولې موافقې]] سره سم د معاویه سره، معاویه د ځای ناستي ټاکل، حق نه درلود.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۴، ص۲۹۱.</ref> یزید و پټیله چې د څو مسلمانو مشرانو سره بیعت واخلی چې یزید سره د بیعت کولو لپاره د معاویه بلنه نه ده منلې وو.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۳۸.</ref> له همدې امله هغه د مدینې والی-ولید بن عطبه- ته یو لیک لیکلی او هغه ته یې د معاویه له مړینی خبر ورکړی، او ولید ته یې په بل لنډ لیک کې لیکلی: «د حسین بن علي او [[عبد الله بن عمر]] او عبدالرحمن بن ابي بکر او [[عبد الله بن زبیر]] سره د بیعت واخلئ او هرڅوک چې ونه مني د هغه سر و وهی او ماته ورکړئ.»<ref>ابومخنف، مقتل الحسین(ع)، مطبعة العلمیه، ص۳؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۳۸؛ ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۹-۱۰؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین(ع)، مکتبة المفید، ج۱، ص۱۸۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۱۴.</ref> له هغې وروسته، بل لیک د یزید څخه راغلي، په کوم کې چې هغه ټینګار کړی: ما ته د پلویانو او مخالفینو نومونه ولیکئ، او د حسین بن علي سریي هم ماته د لیک په ځواب کې سره راولیږئ»‌.<ref>صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۵۲؛ ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۸. خوارزمی، مقتل الحسین(ع)، مکتبة المفید، ص۱۸۵.</ref> ولید د [[مروان بن حکم]]<ref>ابومخنف، مقتل الحسین(ع)، مطبعة العلمیه، ص۳-۴؛ دینوری، الامامه و السیاسه، ۱۹۹۰م، ص۲۲۷؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۳۸-۳۳۹.</ref> سره مشوره وکړه او بیا یې عبدالله بن عمرو د امام حسین(ع)، ابن زبیر، عبد الله بن عمر او عبد الرحمن بن ابي بیکر په تعقیب کې ولیږه. <ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۳۸-۳۳۹؛ ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۰-۱۱؛ خوارزمی، مقتل الحسین(ع)، مکتبة المفید، ص۱۸۱؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۱۴.</ref>

امام حسین(ع) د یکشنبه شپه، دوه شپې د [[رجب میاشت|رجب له میاشتې]] څخه پاتې شوې او د بل روایت له مخی [[۳ شعبان|د شعبان میاشت په دریم]] تر [[۶۰ هجري قمري کال|۶۰ قمري کال]]<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۱-۲۲؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین، مکتبة المفید، ص۱۸۹.</ref> د خپل کورنۍ او ملګرو له ۸۴ خلکو سره، [[مدینه|مدینې]] ښار د [[مکه|مکې]] خواته پریښوده.<ref>بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۶۰؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۴۱؛ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۳۴.</ref> د [[ابن‌اعثم کوفی|ابن اعثم]] د روایت له مخې، امام(ع) د شپې توب‌ د [[د اسلام پیغمبر صلی الله علیه وآله|پیغمبر(ص)]] او د [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|خپلې مور]] او [[امام حسن مجتبي علیه السلام|ورور]] قبر ته لاړ او دعا او وداع یې وکړه او په سهار کې بیرته کور ته راستون شو.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، صص۱۹-۲۰؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین، مکتبة المفید، ص۱۸۷.</ref> په ځینو نورو سرچینو کې، امام حسین(ع)دوه پرله پسې شپې د رسول الله قبر نږدی سره بیتوته وکړه[۱۹] پدې سفر کې، د [[محمد بن حنفيه]] پرته<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۸؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۴۱؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۱۶.</ref> د امام حسین(ع) ډیری خپلوان، په شمول؛ د هغه اولادونو، ورورینو، خویندو او وراره ونو په ګډون، هغه سره و<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۲۸؛ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref> د [[بني هاشم]] سربیره، [[د امام حسین(ع) اصحابو لړلیک|د امام حسین(ع) له ملګرو]] څخه ۲۱ کسانو هم پدې سفر کې هغی سره و.<ref>صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۵۲.</ref>  

<blockquote>إنّی لَم اَخْرج أشِراً و لا بَطِراً و لا مُفْسِداً و لا ظالِماً وَ إنّما خَرجْتُ لِطلبِ الإصلاح فی اُمّةِ جَدّی اُریدُ أنْ آمُرَ بالمَعْروفِ و أنْهی عن المُنکَرِ و أسیرَ بِسیرةِ جدّی و سیرةِ أبی علی بن أبی طالب:

  زه له ناشکري او ډیر غوښتنې او فساد او ظلم څخه نه یم وتلی. بلکه، موږ د خپلو پلرونو د امت د اصلاح په لټه کې یو. زه غواړم چې د نیکۍ امر وکړم او له بدو څخه منع کړم او د خپل نیکه او پلار [[امام علي علیه السلام|علي بن ابي طالب(ع)]] په طریقه عمل وکړم.''<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۱؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین، مکتبة المفید، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> </blockquote>

[[دوتنه:مسیر کاروان امام حسین(ع) از مدینه تا کربلا.jpg|230حط|بټنوک|له [[مدینه|مدینې]] څخه تر [[مکه|مکې]] او له مکې څخه تر [[کربلا]] پورې د امام حسین(ع) د کاروان د لارې نقشه]]

امام حسین(ع) [[مدینه|مدینی]] د خپلو ملګرو سره پریښوده او د خپلو خپلوانو د هیلو خلاف، د [[مکه|مکې]] اصلي لاره غوره کړه.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۲؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین، مکتبة المفید، ص۱۸۹.</ref> د مکې لار په مینځ کې، امام حسین(ع) د عبدالله بن مطیع سره مخامخ شو. هغه د امام له موخه څخه وپوښتل. امام وویل: «اوس زه د مکې خواته موخه لرم، کله چې هلته ورسیږم، زه به د خدای تعالی څخه د دې وروسته ښه غوښتنه وکړم». عبدالله امام(ع) ته د [[کوفه|کوفی]] له خلکو لرې تیایې وراندوینه کړه او وغوښتل چې په مکه کې پاتې شي.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۳.</ref>

==مکې ته د امام حسین راتګ==

امام حسین(ع) ([[۳ شعبان|د شعبان له دریم]] څخه تر [[۸ ذی‌الحجه|ذی‌الحجه میاشت اتم]] پورې) د څلورو میاشتو لپاره په [[مکه]] کې پاتې شو. د مکې اوسیدونکي د حسین(ع) د شتون په اوریدو خوښ وو او سهار او ماښام د هغه نژدی ته سفر وکړ، او ویې ویل چې دا د [[عبدالله بن زبیر]] لپاره خورا ګران و؛ ځکه چې هغه تمه درلوده چې د مکې خلک به ورسره [[بیعت]] وکړي. هغه پوهیده چې تر هغه وخته پورې چې امام حسین(ع) په مکه کې و، هیڅوک به ورسره بیعت ونه کړي.<ref> بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۵۶؛ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۳۶؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۲۰؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین(ع)،  مکتبة المفید، ج۱، ص۱۹۰.</ref>  

اصلی مقاله: [[امام حسین(ع) ته د کوفیانو لیکونه]]

{{Quote box

  |class = <!-- Advanced users only.  See the "Custom classes" section below. -->

  |sstyle =  

}}

===کوفې ته د مسلم بن عقیل لېږل===

امام حسین(ع) د خپل تره زوی [[مسلم بن عقیل]] ته یو لیک ورکړ چې [[عراق]] ته لاړ شي او هلته وضعیت وڅیړي او دوی ته یې راپور ورکړي.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۰؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۴۷؛ ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۳۹؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۲۱.</ref> مسلم کوفی ته له رسیدو وروسته د [[مختار بن ابي عبید ثقفي]] کور،<ref>بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۷؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۵۵.</ref> او د ځینې روایاتو د [[مسلم بن عوسجه اسدي|مسلم بن عوسجه]] په کور کې میشته کړه.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۴۷؛ مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۴.</ref> [[شیعه|شیعه ګانو]] د مسلم استوګنځي ته لیده کاته وکړ، او هغه دوی ته د امام لیک ولوست.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.</ref> مسلم د [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] لپاره د [[بیعت]] اخیستلو پیل کړه.<ref>مقرم، الشهید مسلم بن عقیل(ع)، ۱۴۰۷ق، ص۸۵و۸۶.</ref> په کوفه کې ۱۲۰۰۰کسانو<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۴۸.</ref> او یا ۱۸۰۰۰ کسانو<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۵.</ref> او د ځینی روایتونه له مخې تر دیرش زره کسانو<ref> ابن قتیبه دینوری، الامامة و السیاسة، ۱۹۹۰م، ج۲، ص۸.</ref> امام حسین(ع) سره د بیعت ژمنه وکړه. او مسلم امام ته یو لیک لیکلی چې د بیعت ژمنې زیاتیدو تاییدوي او امام ته یې [[کوفه|کوفی]] ته بلنه وکړ.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۴۳؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۹۵.</ref>  

[[یزید بن معاویه|یزید]] کله چې د مسلم بیعت اخیستلو خبرو او د نعمان بن بشیر دکوفی واکمن د نرمۍ چلند کولو د خلکو سره واورید، هغه [[عبیدالله بین زیاد]] ته چې هغه مهال د [[بصره|بصری]] واکمن و د کوفی ښار د واکمنۍ لپاره وټاکه.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.</ref> ابن زیاد کوفی ته له ننوتلو وروسته بیعت کونکو ته ولټوه او قومي مشران یې ګواښ کړل.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۵۹.</ref> تاریخي روایاتو د خلکو د عبید الله د ملګرو د شایعو لامله او د مسلمانانو له شاوخوا څخه د دوی د چټک لیریدو او ویره په اړه وايي، تر هغه حده پورې چې هغه د شپې یوازې پاتې شوی و او د خوب کولو لپاره هیڅ ځای نه درلود.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۶۹-۳۷۱.</ref> او په پای کې، د شخړې وروسته، د [[محمد بن اشعث بن قیس کندي|محمد بن اشعث]] خوندي لیک(امان نامه) سره، خپل وسلي ځمکه کیښود او تسلیم شو،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۵۰-۳۷۴.</ref>؛ او به کوفه مانۍ کې راوړل شو، مګر ابن زیاد د ابن اشعث خوندی لیک یی بې ځای وباله او امر یې وکړ چې دوی د مسلم سر له بدن څخه جلا کړي.<ref> مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۵۳-۶۳.</ref>

==د امام حسین(ع) حرکت له مکې څخه کوفې خوا ته==

د [[شیخ مفید]] په وینا؛ [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] د مکې څخه د وتلو لپاره، خپل [[حج]] نیمګړی پریښود او خپله نیت یې له حج څخه [[عمره مفرده]] ته راستون کړه او له [[احرام]] یې وتلی شو<ref>رجوع کنید به: مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۶۶؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، نشر رضی، ص۱۷۷؛ طبرسی، اعلام الوری، مؤسسه آل البیت، ج۱، ص۴۴۵؛ عسکری، معالم المدرستین، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۵۷؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۹۹.</ref> مګر ځینې یې په تاریخي او روایي شواهدو پربنسټ، ووایی چې امام حسین له پیل څخه د عمره ارادې کړې وی او د دی له اعمالو وروسته مکه پریښوده.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/188354/ ابراهیمی، «نقد و تحلیل رویکردهای حج امام حسین(ع)»، ص۱۱-۲۴.]</ref>

د امام حسین(ع) او د هغه ملګرو له مکې څخه د وتلو وروسته، د عمري بن سعید بن عاص، د مکی واکمن لښکرو د حسین(ع) ته لاره وتړله؛ مګر حضرت پام یې نه کړې او په خپل لاره کې یې دوام ورکړ.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۴۴؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۶۴؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۸۵.</ref>  

# کربلا -[[طف|وادی طف]]- (د محرم دویم ورځ  [[۶۱ هجري قمري کال|۶۱ق کال]] کې د امام کربلا ته ننوتل).<ref> جعفریان، اطلس شیعه، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص۶۶.</ref>

{{پایان}}

د [[ثعلبیه]] په سیمه کې، د ابو هره ازدي په نوم یو کس امام(ع) ته ورسید او د سفر کولو د دلیل غوښتنه یې وکړه. حضرت وویل:

<blockquote>[[بني امیه|امویانو]] زما اموال واخیست، ما زغمل وکړ، ماته پیغور ورکړه، زه زغمل کوم. دوی غوښتل چې زما وینه توی کړي زه تښتیدلی یم. ای ابوهره یه! دا چې زه به د باغې فرقې لخوا به ووژل شم او دا چې خدای به د ذلت جامې په بشپړ ډول هغوی بدن ته واغوندي او د تورې پر باندی به واکمن شي؛ یو څوک چی د دوی سپکاوی کوي.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۲۳</ref></blockquote>

زیاتره سرچینې په خپل راپورونوکې د [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] او [[د امام حسین(ع) د اصحالو لړلیک|هغه ملګرو]] په [[۶۱ هجري قمري کال|۶۱ ق کال]] [[۲ محرم|د محرم میاشت تر دویمې]] ورځی څخه په [[کربلا]] کې د هغوی د رسیدو ورځې په توګه یادونې کړه.<ref>وګورئ: ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۸۳؛ مفید، الارشاد، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۸۴؛ طبری، تاریخ الأمم والملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۰۹؛ ابن‌مسکویه، تجارب‌ الامم، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۶۸؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۵۲؛ فتال نیشابوری، روضة‌ الواعظین، نشر رضی، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن‌شهر آشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۹۶.</ref>  مګر د دریمې پیړۍ تاریخ لیکونکی دینوری، د رارسیدو ورځ په کربلا کې د امام ننوتل ورځې د [[۱ محرم|محرم لومړۍ ورځ]] یادونه وکړه<ref> الدینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۵۳.</ref> د [[مقتل الحسین (مقرم)|مقتل الحسین]] په کتاب کې د مقرم راپور له مخې؛ کله چې [[حربن یزید ریاحي|حر]] حسین(ع) ته وویل: «همدلته ځمکه غوره کړه چیرې ده چې [[فرات]] نږدې دی» امام حسین(ع) وویل: «دلته څه نوم لری؟ » دوی وویل: [[کربلا]]. امام وویل: دلته د کرب(رنځ) او بلا ځای دی. زما پلار هغه وخت چې [[صفین|صفّین]] ته لاړ و له همدلته تېر شو او زه ورسره وم. هغه ولاړ شو او د دې نوم پوښتنه یې وکړه. هغه ته د دی نوم ویل شو، نو هغه وویل:«دلته، هغه ځای دی چیرې چې د دوی مرکبونو ښکته شي، او هغه ځای دی چې د دوی وینه تویږي» د موضوع په اره پوښتنه وکړه. هغه وویل:«د آل [[د اسلام پیغمبر صلی الله علیه و آله|محمد(ص)]] څخه یو کاروان به دلته راشي.»<ref> مقرم، مقتل‌الحسین(ع)، دار الکتاب الاسلامیة، ص۱۹۲.</ref> بیا امام حسین(ع) وویل: «دلته زموږ د مرکبونو او خیمو موقعیت او زموږ د نارینه د وژنی ځای او هغه ځای دی چې زموږ وینه تویږي.» <ref>سید ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۸۰؛ إربلی، کشف‌الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۷؛ ابن‌شهر آشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۹۷.</ref> بیا هغه امر وکړ چې د دوی توښه هلته کښینئ

<blockquote>''اَلنَّاسُ عَبِیدُ الدُّنْیا وَالدِّینُ لَعْقٌ عَلَی أَلْسِنَتِهِمْ یحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ مَعَایشُهُمْ فَإِذَا مُحِّصُوا بِالْبَلَاءِ قَلَّ الدَّیانُونَ( ژباړه: خلکو د نړۍ بندگان دي او دین د دوی ژبې کی په ګرځول دي؛ د دین ملاتړ کول تر هغه وخته پورې دي چې د دوی ژوند په هوساینې کې وي، نو کله چې ناورین او ستونزو پیښ شي، دیني خلک به لږ شي.)<ref>خوارزمی، مقتل‌الحسین (ع)، مکتبة المفید، ج۱، ص۳۳۷</ref>''</blockquote>  

له هغې وروسته، امام(ع) د کربلا ځمکه و پیرول، چې په څلور مایلونو کې تر څلور مایله پراختیا درلود وه، هغه هلته له اوسیدونکو څخه شپیته زره درهم اخیستې او له دوی سره شرط کري چې خلکو ته دهغه قبر ته لارښود کړي او د دریو ورځو لپاره دهغه زائرانو میلمستیا وکړئ.<ref> الطریحی، مجمع‌ البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۴۶۲-۴۶۲؛ نوری، مستدرک‌ الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۳۲۱.</ref>

<blockquote>''«له هرڅه لومړی، حسین، زه په کربلا کې ستاسو د ځمکې گټل په اره خبر شوم؛ امیرمؤمنان -[[یزید بن معاویه]]- ما ته امر وکړ چې د یوې شیبې لپاره سترګې پټې نه کړم او نه غواړم چې زما معدې خواړه ډک شي تر هغه چې تاسو د لطیف او حکیم خدای سپارم او یا د خپل او یزید بن معاویه امر او اطاعت کې اړ کرم. والسلام» .<ref>ابن شهر آشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۹۸.</ref>'' </blockquote>

===د امام حسین(ع) وروستۍ خبرې اتری د عمر بن سعد سره ===

اصلي مقاله: [[د امام حسین(ع) له عمر بن سعد سره خبرې اتری]]  

===د محرم اووم او د اوبو بندول===

په ځینو سرچینو کې راپور شوې؛ کله چې اوبه بندې شوې او د تندې له شدت او زیاتولو وروسته، امام حسین(ع) خپل ورور [[حضرت عباس علیه السلام|عباس]] د دیرش سپرو او شل پیاده تلو سره د دیرش مشکو سره د اوبه پسی لیږدول.[سرچینې ته اړتیا] دوی د شپې پداسې حال کې چې [[نافع بن هلال بجلي|نافع بن هلال بَجَلی]] د ډلې مخې ته بیرغ الوتنه کوله، او دوی [[فرات]] سیند ته ورسیدل. عمرو بن حجاج چې د فرات د ساتنې مسؤل و، د امام حسین(ع) ملګرو ته ولاړ و. د حسین(ع) د ملګرو یوې ډلې مشکونه ډک کړل، او بله ډله، پشمول د حضرت ابوالفضل(ع) او نافع بن هلال، د دښمنانو په برید څخه مبارزه او ساتنه یې وکړه دوی کولي شي خیمو ته اوبه راوړي. د حسین(ع) ملګرو خیمو ته اوبه راوړل.[۱۲۴]

===د تاسوعا ورځ===

===د عاشورا شپې پیښې===

اصلی مقاله: [[د عاشورا شپه (پېښې)]]

[[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] د عاشورا په شپه کې، خپل ملګري راټول کړل او د الله(ج) له حمد او ستاینه وروسته دوی ته خطاب وکړ: «زه فکر کوم دا وروستۍ ورځ ده چې موږ د دې خلکو له خوا مهلت لرو. خبر اوسئ چې ما تاسو ته اجازه درکړم (چی لاړ شئ). نو هرڅوک پوه شئ چې زما [[بیعت]]، ستاسو په غاړه کې نه ده. اوس چې د شپې تورتیا تاسو پوښلي، هغه ته سپور شئ او لاړ شئ». پدې وخت کې، لومړی د امام اهل‌بیت او بیا د امام ملګرو هر یو په حماسي ویناوو کې خپله وفادارۍ څرګنده کړه او د امام په دفاع کې یې د خپل ژوند قرباني باندې ټینګار وکړ. تاریخي سرچینو او لیکنو د دې څرګندونو ځینې ثبت کړي دی. [۱۴۲]  

====د حضرت زینب(س) اندیښنه====

د امام حسین(ع) ملګرو د وفاداري څرګندولو وروسته هغه بیرته خیمی ته راستون شو او د [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] خیمی ته ننوتل. [[نافع بن هلال]] د خیمې بهر ناست و چې واورید حضرت زینب(س) حسین(ع) ته مخه کړه وویل: آیا تاسو خپل ملګري آزمایدلی دي؟ زه اندیښمن یم چې دوی به زموږ ته شا کړي او د شخړې په مینځ کې دښمن ته تسلیم کړی.» حسین(ع) په ځواب کې وویل: «په خدای قسم کوم، ما هغوی آزموینه کړې یم او دغسې سړي مې موندلي یم چې خپلې ټټر یې ساتلي دي، په داسې ډول چې ماشوم دخپل مور سینې ته مینه لری دوی به مړیني ته ګوری.»

کله چې نافع احساس وکړ چې د امام حسین(ع) اهل‌بیت د ملګرو د وفادارۍ او زغم په اړه اندیښنه درلوده، هغه [[حبیب بن مظاهر]] ته لاړ او له هغه سره یې مشوره وکړه، د نورو ملګرو سره یوځای، دوی پریکړه وکړه چې حسین(ع) او اهل‌بیت ته ډاډ ورکړي چې دوی به د وینې وروستي څاڅکي پورې له دوی نه دفاع او ساتنه وکړي. [۱۴۳]

حبیب بن مظاهر د حسین(ع) ملګرو ته د راټولولو لپاره عږ وکړ او بیا [[بني هاشم]] ته وویل: خپلو خیمو ته راستون شئ؛ نو ملګرو ته مخه کړه او هغه څه یې تکرار کړل چې د نافع څخه اوریدلي و. هرڅوک وویل: خدای ته چې موږ ته یې فرصت راکړ چې پدې حالت کې واوسو، که موږ د حسین(ع) انتظار نه درلوده؛ همدا اوس د دوی د برید لپاره ګړندي یو ترڅو خپل ژوند پاک کړو او خپلې سترګې روښانه کړو». حبیب د خپلو ملګرو سره، د بهرشوی تورې د اهل‌بیت خیمې نږدې ته لاړل او غږ وکرل:

«ای د رسول الله(ص) حرم! دا ستاسو د ځوانانو او میرانو تورې دي چې تر هغه وخته پورې به غلاف ته نه ځي تر څو چې دوی ستاسو د بد لیدونکو غاړه ته وهلي شی. دا ستاسو د زامنو نیزو(شګى)دې، قسم کړی چې دوی یوازې د هغه چا په سینه کې واچوي چې د ستاسو رابللو نه منلي دي.» [۱۴۴]

====د امام حسین(ع) شهادت====

د [[شمر بن ذی‌الجوشن]] تر امر لاندې پلي لښکر، حسین(ع) محاصره کړل؛ مګر دوی مخ کې نه راځه، او شمر دوی د برید لپاره وهڅول. [۱۵۴] شمر د غشې واچونکو ته امر وکړ چې د امام پرباندې غشې واچوی. د غشونو له ډیریدو څخه، د امام بدن د غشونو څخه ډک شوی و. { د مقاتل عباراتو دغسې دی ...ولما أثخن الحسين بالجراح ، وبقي كالقنفذ... د امام معزز بدن په شا کې د ژړا په څیر بدل شو. [۱۵۵] [۱۵۶] حسین(ع) شاته واخیست او دوی د هغه مخې ته ولاړ. [۱۵۷] ټپونه او ستړیا، حسین په جدي ډول کم زور کړی و. نو هغه یو څه آرامیدلو لپاره ودرېد. پدې وخت کې، یوه ډبره د هغه په تندې وویشتله او وینه یې له هغې څخه راوتلې. هرڅومره ژر چې امام غوښتل د کمیس په څنډه کې د خپل مخ وینه پاکه کړي،(د دسمال یا ټوکر سره) [۱۵۸] پدی مهال کی یوه [[درې څانګې غشې|درې څانګې او زهرجن غشې]] په هغه خواته اچول شوي او دهغه په زړه کې کیناست. [۱۵۹]

[[مالک بن نسیر کندي|مالک بن نُسَیر]]، په توره سره، د حسین(ع) سر ته وواهه چې د امام خپله ساتونکی خولۍ ټوټه شه. [۱۶۰] [[سید بن طاووس]][۱۶۱] د غشې اچونکو له غشې اچول وروسته د ځمکې ته د امام سقوط کول لامله بولی، او پدې صحنه کې د شمر په امر د لوی شمیر سرتیرو برید، کوم چې د امام ضعف او ناتوانۍ تر دی کچه و چې(كان قد أعيى يَنوء و يَكبو) یعنی افتان او خیزان و كښته شو او بیرته راپورته شو چې دهغه لپاره ډیر سخت و. [۱۶۲]  

   

شمربن ذی الجوشن د عمر سعد د ځواکونو یوې ډلې سره حسین(ع) نږدی ته راغلی، چی سنان بن انس او [[خولی بن یزید اصبحي|خولي بن یزید اصبحي]] هم دوی سره و. شمر دوی وهڅول چې د حسین(ع) کار پای ته ورسوي؛ [۱۶۵] مګر هیڅ څوک یې نه مني، هغه خولي ته امر وکړ چې د حسین(ع)سر جلا کړي. کله چې خولي قتلگاه ته ننوتل، د هغه لاسونه او بدن لرزیدل(تریدل) وکړ او هغه دا نشي کولی. شمر [۱۶۶] او د یو نقل له مخې سنان بن انس[۱۶۷] له خپل آس څخه ښکته شو او د حسین(ع) سر یې جلا کړ او خولي ته یې ورکړ. [۱۶۸]  

د نیر شعر ځینې برخونه د هغه په دیوان کې د (آتشکده نیّر) عنوان تر لاندی دادی:  

==د امام(ع) د شهادت وروسته پیښې==

وروسته له دی چی سنان بن انس د امام سر خولي ته ورکړ. د عمر سعد لښکرو هر هغه څه لوټ کړل چې حضرت یې اغوستی و. [[قیس بن اشعث کندي|قیس بن اشعث]] او [[بحر بن کعب تیمي|بحر بن کعب]]، (جامې) [۱۷۱]، اسود بن خالد اودي نعلین(بوټونه)، جميع بن خلق اودي(توره)، [[احبش بن مرثد حضرمي|اخنس بن مرثد]]([[پګړۍ(دستار)|دستار]]) [[بجدل بن سلیم کلبي|بجدل بن سلیم]] ([[كړى]]) او [[عمر بن سعد]] د هغه امام(زره)غلا کړ. [۱۷۲]

===د امام په بدن باندې د آسونو ګرځول===  

د عمر بن سعد په امر او د [[عبید الله ابن زیاد|ابن زیاد]] د فرمان د ترسره کولو لپاره، د کوفه اردو څخه لس رضاکاران، د دوی د آسونو سره، د امام حسین(ع) بدن وهلي او د هغه د سینې او ټټر هډوکي یې مات کړي. [۱۸۱] دا لس کسان دغسې دي:

• [[اسحاق بن حیوه حضرمی|اسحاق بن حویه]][۱۸۲]  

• [[احبش بن مرثد حضرمی|احبش بن مرثد]][۱۸۳]  

• [[صالح بن وهب یزني|صالح بن وهب جعفی]]  

• [[هانی بن ثبیت حضرمي|هانی بن شبث حضرمي]]  

===کوفی ته د شهیدانو سرونه لیږل===

په ورته ورځ، عمر بن سعد د حسین(ع) سر د [[خولی بن یزید اصبحي|خولي بن یزید اصبحي]] او [[حمید بن مسلم ازدي]] سره [[عبید الله بن زید]] ته واستاوه. هغه [[د کربلا شهیدان|د کربلا د شهیدانو]] ته هم امر وکړ چې دهغوی سرونو له بدن څخه جلا شي، او هغوی چی دوه اویا سرونو و د [[شمر بن ذی الجوشن]] او [[قیس بن اشعث کندي|قیس بن اشعث]]، [[عمرو بن حجاج زبیدي|عمرو بن حجاج]] او [[عزرة بن قیس احمسي|عزره بن قیس]] سره [[کوفه|کوفی]] ته لیږدول شو.[۱۸۵]

===د امام د کورنۍ اسارت===

[[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد(ع)]]، چې ناروغ و، د [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] او پاتې کسانو سره د [[د کربلا و اسیران|اسیر]] په توګه ونیول شو، او کوفی ته د ابن زیاد او بیا [[شام]] د [[یزید بن معاویه|یزید]] مانۍ ته واستول شو. [۱۸۶]