بتول

بَتول د حضرت فاطمه(س) له لقبونو چې ویل کیږي د وینا، چلند او پوهې له مخې د نورو میرمنو څخه دغورتیا لامله دې نوم ته ویل کیږي. امام علي(ع) د حضرت فاطمې(س) واده کول لامله د زوج البتول په نامه یادیږی. د بتول لقب حضرت مریم لپاره هم کارول شوی دی.

په قاموس کې

په لغت کې بَتل «یوشي د بل څخه جلا کول» معنی لري یا د «پیری کول» په معني ده. او بَتُول یوې انجلۍ میرمنې ته وايي چې د نارینه و څخه لیرې کوي، واده پریږدي او نارینه سره هیڅ لیوالتیا نه لري ^[۱] حضرت مریم د عیسی مور هم بتول نومیدلې شو ځکه چې هغه نارینه وو څخه لیرې کوي،^[۲] بتول هم یوه ښځه ده چې په زړه سره خدای ته پام وکړه او له هغې پرته څخه جلا شوی دی.^[۳]

د نوم ورکولو لامل

بتول ته د فاطمې(س) د نوم ورکولو له امله، لاندې ویناګانې نقل شوی دی:

د مختلفو بیانونو په وینا، فاطمه(س) د بتول په نوم یادیږي، ځکه چې هغه میاشتنی عادت نه دی لیدلی.^[۴] [یادونه۱]

هغه د کارونو، چلند او پوهې له پلوه د خپل وخت له میرمنو څخه جلا وه او د خدای خواته د انقطاع په مرحلې ته رسیدلې وه.^[۵]

زوج البتول

امام علي(ع) د حضرت فاطمې(س) سره له واده کولو وروسته د زوج البتول ملقب شو. په یوه خطبه کې هغه د نهروان جنګ څخه د بیرته راستنیدو، خپل ځان ته د دې سره ستاینه کړیده ^[۶]

په فارسی ژبه کی د بتول په اره یو شاعر دغسې وینا کړی ده:

چون که شد تزویج حیدر با بتول

نازل این آیت ز حق شد بر رسول

بر چنین داماد و بر این‌سان نژاد

رحمت حق دم‌ به‌ دم افزوده باد

فوټ نوټ

↑ جوهری، الصحاح، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۶۳۰؛ العین، الناشر: دار و مكتبة الهلال، ج۸، ص۱۲۴
↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۴۳؛ راغب اصفهانی، المفردات، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۴۰.
↑ جوهری، الصحاح، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۶۳۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۱۷۹.
↑ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۶۴؛ طبری آملی، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۵۴؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۴۶۴؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۳۲۲.
↑ مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۲۲۸؛ طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۳۱۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۱۷۹.
↑ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۵۸.

سرچينې

إربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، تبریز، بنی‌هاشمی، چاپ اول، ۱۳۸۱ق.
جوهری، الصحاح، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۴۱۰ق.
راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه: سید غلامرضا خسروی حسینی، انتشارات مرتضوی، تهران، ۱۳۷۵ش.
شیخ صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، تحقیق سید محمدصادق بحر العلوم، منشورات المکتبه الحیدریه، نجف، ۱۳۸۵/۱۹۶۶م.
شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ق.
طبری آملی صغیر، محمد بن جریر، دلائل الإمامه،‌ قم، دارالذخائر للمطبوعات، .
طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق سیداحمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.
علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق محمد باقر بهبودی، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
قمی، شیخ عباس، بیت الاحزان، ترجمه اشتهاردی، قم.
قندوزی، ینابیع الموده لذوی القربی، تحقیق: سید علی جمال اشرف حسینی،‌ دارالأسوه للطباعه والنشر، ۱۴۱۶ق.
کلینی، کافی،‌ دارالکتب الإسلامیه تهران، ۱۳۶۵ش.
مازندرانی، محمدصالح، شرح أصول کافی، تحقیق میرزا ابوالحسن شعرانی، تصحیح سیدعلی عاشور،‌ بیروت، دارإحیاء التراث العربی، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۰م.
محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت، ۱۴۰۸ق.
مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، ۱۳۷۴ش.

[1] جوهری، الصحاح، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۶۳۰؛ العین، الناشر: دار و مكتبة الهلال، ج۸، ص۱۲۴

[2] ابن منظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۴۳؛ راغب اصفهانی، المفردات، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۴۰.

[3] جوهری، الصحاح، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۶۳۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۱۷۹.

[4] شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۶۴؛ طبری آملی، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۵۴؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۴۶۴؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۳۲۲.

[5] مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۲۲۸؛ طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۳۱۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۱۷۹.

[6] شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۵۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]