شیعتي ما ان شربتم ماء عذب فاذکروني
شِیعَتِی مَا إِنْ شَرِبْتُمْ ماءَ عَذْبٍ فَاذْکُرُونِی (په پښتو کې: زمو شیعو کله چې تاسو رڼې خوږې اوبه څښئ نو ما یاد کړئ.) د هغه مشهور شعر یو مصرع ده چې امام حسین(ع) ته منسوب دی. دا شعر د کربلا په پیښه کې د امام حسین(ع) د تږی شونډې سره شهادت یادونه کوي. د دې لومړۍ مصره شیعو ته سپارښتنه کوي چې هرکله چې رڼی خوږې اوبه څښئ نو امام حسین(ع) یاد کړئ.[۱] ځینې شیعه عالمان دې شعر ته په پام او همدارنګ د معصومینو(ع) روایتونو ته په پام د اوبو څښلی په وخت د امام حسین(ع) واجب اړین[۲] او نور یې مستحب ګڼي.[۳]
| شِیعَتِی مَا إِنْ شَرِبْتُمْ ماءَ عَذْبٍ فَاذْکرُونِی | أَوْ سَمِعْتُمْ بِغَرِیبٍ أَوْ شَهِیدٍ فَانْدُبُونِی[۴] |
- اې زما پیروانو! هرکله چې رڼې خوږې اوبه وڅښئ ما یاد کړئ او کله چې د د مسافر د بې وطنۍ او یا د شهید د شهادت کیسه واورئ نو په ما وژاړئ.[۵]
د اسرار الشهادة په کتاب کې د فاضل دربندي له قوله راغلي چې دا شعر د امام حسین(ع) دی[۶] او ځینو سرچینو هم ویلي دي چې د امام حسین(ع) له شهادته وروسته کله د هغه لور سکينې بی بی د هغه مبارکه تنه ولیده نو هغې ویلی دی.[۷] د نهم قمري کال يو شيعه عالم کفعمي د سکينې بی بی له قوله ليکلي دي:... د امام له شهادته وروسته کله چې ما د هغه بدن په غېږ کې ونيوه نو په ما باندې د نیم بیهوشۍ په څیر حالت راغلی چې دې حال کې ما واریدل چې زما پلار دا شعرونه وايي.[۸] بیا هم ځینې کسان لکه شیخ عباس قمي په نَفَس المَهموم او مُنْتَهی الآمال[۹] او مُقَرَّم په مَقْتَل الحُسَین کې[۱۰] په خپلو كتابونو كې يې دا شعر نقل کړی دی خو د دې یې كوم سند يا تاريخي ماخذ نه دى ياد كړى. سید محمد صدر(وفات: ۱۳۷۷) د امام حسین(ع) د شهادت څړنګوالی او له هغه وروسته د واقعاتو په باره کښې د شعرونو محتوا ته په اشارې سره وایي چې دغه شعر خامخا د امام حسین(ع) نه دی.[۱۱] هغه او ځینو نورو دا احتمال ورکړی دی چې دا شعر د امام حسین(ع) په هکله زبان حال وي[۱۲]
دا شعر په ځانګړې توګه د هغې لومړۍ مصره د عاشورا د پېښې او په هغه ورځ د امام حسین(ع) د تږې شونډو په یاد کې د سقاخانو، مشکونو او نورو په دروازو لیکل شوی وي،[۱۳] ځینې مشهورو شیعه ذاکرانو لکه باسم کربلایي او محمود کریمي دغه بیتونه مرثیو او د اهل بیتو(ع) په ماتمونو کې لوستي دي.[۱۴]
په ځینې کتابونو کې دا شعر په دې طریقه: «شیعتی مهما شَربتُم عَذْبَ ماءٍ» یا «شیعتی ما ان شِربتُم رَیَّ عَذْبٍ...» یا یې دویمه نیم بیتي داسې: «او سَمِعتُم بشهیدٍ أو قَتیلٍ» یا «أو سَمعتُم بقتیلٍ أو جریحٍ» هم راپور شوې ده. چې ټولې یو بل ته نږدې معنې ورکوي.[۱۵] په ځینې راپورونو کې د دې لپاره نور بیتونه هم نقل شوي دي چې پينځو بیتونو ته رسي.[۱۶] شیخ عباس قمي باوري دی چې دا نور شعرونو ورپسې شاعرانو په خپله جوړ کړي دي او امام حسین(ع) ته یې نسبت ورکول مشکل دي.[۱۷] نور بیتونه یې داسې دي:
| وَ أَنا السِّبْطُ الَّذی مِنْ غَیرِ جُرْمٍ قَتَلُونی | وَ بِجُرْد الخَیلِ بَعْدَ القَتْلِ عَمْداً سَحِقُونی | |
| لَیتَکُم فی یوْمِ عاشُورا جمیعاً تَنْظُرونی | کَیفَ أَسْتَسْقی لِطِفْلی فَاَبَوْا أَن یرْحَمُونی | |
| و سَقَوهُ سَهْمَ بَغْی عِوَضَ الماءِ المَعینِ | یا لَرُزْءٍ وَ مُصابٍ هَدَّ أرْکانَ الحَجِونِ | |
| وَیلَهُم قَدْ جَرَحُوا قَلْبَ رَسُولِ الثَّقَلَینِ | فَالْعَنُوهُم مَا اسْتَطَعْتُم شِیعَتِی فِی کُلِّ حِینٍ[۱۸] |
- زه د رسول الله(ص) لمسی یم، هغوی زه بې ګناه وواژلم او بیا یې په قصدي ډول اسونه زما په بدن وزغلول او بدن یې راته ټکړی کړ، ای کاش تاسو ټول د عاشورا په ورځ هلته وای او کتلی مو وې چې څنګه ما د خپل کوچني ماشوم لپاره اوبه وغوښتې او هغوي په ما له رحم کولو څخه انکار وکړ. د خوږو اوبو پر ځای یې زما وړوکی ماشوم په غشي وویشت. افسوس په دې ستر او دردناک مصیبت چې د حجون د لوړ غر (مکه) بنسټونه یې ولړزول. افسوس پر هغو کسانو چې د پېریانو او انسانانو د رسول زړه یې زخمي کړ! نو ای زما شیعو! همیشه او هرڅومره چې کولای شئ پر هغوي لعنت ووایئ.[۱۹]
فوټ نوټ
- ↑ شوشتری، الخصائص الحسینیه، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۶و۱۸۴.
- ↑ حائری، معالی السبطین، ۱۳۸۹ش، ص۴۵۲.
- ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۷، ص۲۶.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۷۴۱.
- ↑ ربّانی خلخالی، سیمای درخشان حسین بن علی(ع)، ۱۳۸۵ش، ص۸.
- ↑ فاضل دربندی، اکسیر العبادات، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۵۷.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۷۴۱.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۷۴۱.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۷۸۷؛ قمی، نفس المهموم، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۲۲.
- ↑ صدر، أضواء علی ثورة الحسین علیهالسلام، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۱۴۵.
- ↑ صدر، أضواء علی ثورة الحسین علیهالسلام، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۱۴۵؛ یعقوبی، فی ثقافة الرفض و إصلاح المجتمع، ۱۴۳۵ق، ص۲۶۰.
- ↑ عنانی، محمدیان، شریفکاظمی، «سیمای وقفنامه در آبانبارهای سرایان در خراسان جنوبی»، ص۱۵۲و۱۵۳.
- ↑ کربلایی، مداحی «شیعتی مهما شربتم»؛ کریمی، مداحی «شیعتی مهما شربتم ماء عذب فاذکرونی».
- ↑ وګورئ: تبریزی، الشعائر الحسینیه، ۱۴۳۳ق، ص۳۸۰؛ صدر، أضواء علی ثورة الحسین علیهالسلام، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۱۴۵؛ مدرسی، امتداد حرکة الانبیاء، ۱۴۰۷ق، ص۱۳۱.
- ↑ جمعی از نویسندگان، موسوعة شهادة المعصومین علیهم السلام، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۲۵.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۷۸۷.
- ↑ جمعی از نویسندگان، موسوعة شهادة المعصومین علیهم السلام، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۲۵.
- ↑ ربّانی خلخالی، سیمای درخشان حسین بن علی(ع)، ۱۳۸۵ش، ص۸.
سرچينې
- تبریزی، جعفر، الشعائر الحسینیه، قم، دارالصدیقه، ۱۴۳۳ق.
- جمعی از نویسندگان، موسوعة شهادة المعصومین علیهم السلام، قم، نورالسجاد، ۱۳۸۰ش.
- حائری مازندرانی، مهدی، معالی السبطین (مترجم: رضا کوشاری و یوسف اسدزاده)، قم، تهذیب، ۱۳۸۹ش.
- ربّانی خلخالی، علی، سیمای درخشان حسین بن علی(ع)، قم، مکتب الحسین(ع)، ۱۳۸۵ش.
- شوشتری، جعفر بن حسین، الخصائص الحسینیة، بیروت، دار السرور، ۱۴۱۴ق.
- شیروانی الحائری، آقا بن عابد (فاضل دربندی)، إکسیر العبادات فی أسرار الشهادات، بحرین، شرکة المصطفی للخدمات الثقافة، ۱۴۱۵ق.
- صدر، سید محمدباقر، أضواء علی ثورة الحسین علیهالسلام، عراق، هیئة التراث السید الشهید الصدر، ۱۴۳۰ق.
- عنانی، بهرام و محمدیان، فخرالدین و شریف کاظمی، خدیجه، «سیمای وقفنامه در آب انبارهای سرایان در خراسان جنوبی»، در وقف میراث جاویدان، شماره۹۰، ۱۳۹۴ش.
- قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، دلیل، ۱۳۷۹ش.
- قمی، عباس، نفس المهموم فی مصیبة سیدنا الحسین المظلوم، قم، المکتبة الحیدریه، ۱۳۷۹ش.
- کربلایی، باسم، مداحی «شیعتی مهما شربتم»، در موکب شهداء الحشد الشعبی هیئة جواد الائمه العزیزیه عراق، شب شهادت امام علی(ع) ۱۴۲۲ق.
- کریمی، محمود، مداحی «شیعتی مهما شربتم ماء عذب فاذکرونی»، هیئت رایة العبّاس تهران، شب اول محرم الحرام ۱۳۹۷ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، دارالرضی(زاهدی)، ۱۴۰۵ق.
- محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بیتا.
- مدرسی، محمدتقی، امتداد حرکة الانبیاء، تهران، مکتبة العلّامه مدرسی، ۱۴۰۷ق.
- مقرم، سید عبدالرزاق، مقتل الحسین(ع)، بیروت، مؤسسة الخرسان للمطبوعات، ۱۴۲۶ق.
- یعقوبی، محمد، فی ثقافة الرفض و إصلاح المجتمع، نجف، دار الصادقین، ۱۴۳۵ق.