د "آل بویه" د بڼو تر مېنځ توپير
←د جوړیدو تاریخچه
| ۱۷۷ کرښه: | ۱۷۷ کرښه: | ||
== د جوړیدو تاریخچه == | == د جوړیدو تاریخچه == | ||
[[دوتنه:سکه آل بویه.jpg|بټنوک|د آل بویه د سِکو یوه بیلګه]] | [[دوتنه:سکه آل بویه.jpg|150px|بټنوک|د آل بویه د سِکو یوه بیلګه]] | ||
دیلمیانو د څلورمې قمري پیړۍ په اوایلو کښې په ایران کښې د عباسیانو د خلافت خلاف ځیني غورځنګونه پیل کړل.[۳۶] ماکان بن کاکي، اسفارین شیرویه او مرداویج زیاری، هر یو په یو لښکر سره له دیلمه ووتل. د ابوشجاع زامن علي او حسن د سامانیانو له فرمانبردار ماکان سره ملګري شول. په ۳۲۱قمري کال کښې مرداویج زیاري په جرجان او طبرستان مسلط شو، علي او حسن د ماکان د نظر په جلبولو سره له مرداویج سره ملګري شول. هغه علي د کرج به حکومت وګماره[۳۷] علي کرج ته لاړ او د چاپیره قلاګانو په نیولو سره د مرداویج د دبدبې سبب شو. هغه وړومبې د اصفهان د نیولو نیت درلود خو د مرداویج د ورور له لښکره یې ماتې وخوړه او څه موده پس یې ازجان او نوبندجان ونیول او ورور یې حسن هم د هغه په حکم کازون ونیوه.[۳۸] علي په ۳۲۲قمري کال کښې په شیراز غلبه وکړه او هلته یې د آل بویه حکومت جوړ کړ.[۳۹] په عین حال کښې د صادق سجادي په وینا، ځینو تاریخ لیکونکو د ارجان فتح(۳۲۱ق/۹۳۲م) د آل بویه د حکومت د جوړیدو پیل بللی دی.[۴۰] له هغه وروسته په ۱۲ کالو کښې حسن او احمد هم په ترتیب سره په ری، کرمان او عراق برلاسي شول او د آل بویه حکومت په دریو سترو څانګو او په کرمان او عمان کښې په یوې وړې شعبې وویشل شو.[۴۱] | دیلمیانو د څلورمې قمري پیړۍ په اوایلو کښې په ایران کښې د عباسیانو د خلافت خلاف ځیني غورځنګونه پیل کړل.[۳۶] ماکان بن کاکي، اسفارین شیرویه او مرداویج زیاری، هر یو په یو لښکر سره له دیلمه ووتل. د ابوشجاع زامن علي او حسن د سامانیانو له فرمانبردار ماکان سره ملګري شول. په ۳۲۱قمري کال کښې مرداویج زیاري په جرجان او طبرستان مسلط شو، علي او حسن د ماکان د نظر په جلبولو سره له مرداویج سره ملګري شول. هغه علي د کرج به حکومت وګماره[۳۷] علي کرج ته لاړ او د چاپیره قلاګانو په نیولو سره د مرداویج د دبدبې سبب شو. هغه وړومبې د اصفهان د نیولو نیت درلود خو د مرداویج د ورور له لښکره یې ماتې وخوړه او څه موده پس یې ازجان او نوبندجان ونیول او ورور یې حسن هم د هغه په حکم کازون ونیوه.[۳۸] علي په ۳۲۲قمري کال کښې په شیراز غلبه وکړه او هلته یې د آل بویه حکومت جوړ کړ.[۳۹] په عین حال کښې د صادق سجادي په وینا، ځینو تاریخ لیکونکو د ارجان فتح(۳۲۱ق/۹۳۲م) د آل بویه د حکومت د جوړیدو پیل بللی دی.[۴۰] له هغه وروسته په ۱۲ کالو کښې حسن او احمد هم په ترتیب سره په ری، کرمان او عراق برلاسي شول او د آل بویه حکومت په دریو سترو څانګو او په کرمان او عمان کښې په یوې وړې شعبې وویشل شو.[۴۱] | ||