د "معجزه" د بڼو تر مېنځ توپير
د سمون لنډیز نسته
د سمون لنډیز نسته |
د سمون لنډیز نسته |
||
| ۱۳ کرښه: | ۱۳ کرښه: | ||
د معجزې ټکی او مشتقات یې ۲۶ ځله په قرآن کې د عجز او ناتوانۍ په معنا کارول شوی[۸] چې هیڅ یو یې د معجزې په اصطلاحي معنا نه دی او دا اصطلاح غالبا متکلمانو کارولې ده.[۹] په قرآن کې د معجزې د معنې اصطلاح ته د اشارې لپاره د «بَیِّنه: روښانه دلیل»،[۱۰] «ایه: روښانه نښه»[۱۱] برهان:واضح دلیل»[۱۲]«سلطان: غوڅ دلیل» [۱۳]،«بصیرت»[۱۴] او «عَجَب: حیرانوونکی» [۱۵] ټکو استفاده شوې ده.[۱۶] | د معجزې ټکی او مشتقات یې ۲۶ ځله په قرآن کې د عجز او ناتوانۍ په معنا کارول شوی[۸] چې هیڅ یو یې د معجزې په اصطلاحي معنا نه دی او دا اصطلاح غالبا متکلمانو کارولې ده.[۹] په قرآن کې د معجزې د معنې اصطلاح ته د اشارې لپاره د «بَیِّنه: روښانه دلیل»،[۱۰] «ایه: روښانه نښه»[۱۱] برهان:واضح دلیل»[۱۲]«سلطان: غوڅ دلیل» [۱۳]،«بصیرت»[۱۴] او «عَجَب: حیرانوونکی» [۱۵] ټکو استفاده شوې ده.[۱۶] | ||
==د خدای باورو دینونو ګډه عقیده == | ===د خدای باورو دینونو ګډه عقیده === | ||
د انګریز دین څېړاندي او د « خدای په اړه» کتاب لیکوال مایکل پامر (زوکړه: ۱۹۴۵م) په وینا، ټول خدای منونکي دینونه د معجزې په وجود یقین لري او د تاریخ په یو وخت کې د هغو په واقع کېدو ګواهي ورکوي.[۱۷] مرتضی مطهري د خدای په وجود باور او د الهي پېغمبرانو له خوا د معجزې وړاندې کول د قرآن ډېروراپورونو [۱۸] ته په پام سره، نه انکار منونکي او د اسلام دین له ضروریاتو ګڼلې دي.[۱۹] | د انګریز دین څېړاندي او د « خدای په اړه» کتاب لیکوال مایکل پامر (زوکړه: ۱۹۴۵م) په وینا، ټول خدای منونکي دینونه د معجزې په وجود یقین لري او د تاریخ په یو وخت کې د هغو په واقع کېدو ګواهي ورکوي.[۱۷] مرتضی مطهري د خدای په وجود باور او د الهي پېغمبرانو له خوا د معجزې وړاندې کول د قرآن ډېروراپورونو [۱۸] ته په پام سره، نه انکار منونکي او د اسلام دین له ضروریاتو ګڼلې دي.[۱۹] | ||
| ۷۰ کرښه: | ۷۰ کرښه: | ||
ځینو کسانو، خاصې پېښې لکه معجزې او د دعا اجابت د خدای د وجود د اثبات لپاره یو دلیل ګڼلی دی.[۵۹] داسې ادعا شوي چې دا برهان په فلسفي سنت او د لویدیځ په الهیاتو کې، د خدای د وجود د اثبات لپاره د دلیلونو په ټولګې ورزیات شوی دی.[۶۰] البته محمد مهدي نراقي د انیس الموحدین په نوم کتاب کې، په دغه برهان د خدای د وجود د اثبات د یو دلیل په توګه استناد کړی دی.[۶۱]د نراقي په وینا، د نقل په اساس،د پېغمبرانو او ولیانو له خوا ځینې معجزې او خارق العاده کارونه شوي، دا خارق العاده کارونه انسان نه شي کولی. نو باید یو حکیم صانع وي چې د دغه شان چارو صادرېدل، د هغه د قدرت او بشپړ حکمت په سبب وي.[۶۲] | ځینو کسانو، خاصې پېښې لکه معجزې او د دعا اجابت د خدای د وجود د اثبات لپاره یو دلیل ګڼلی دی.[۵۹] داسې ادعا شوي چې دا برهان په فلسفي سنت او د لویدیځ په الهیاتو کې، د خدای د وجود د اثبات لپاره د دلیلونو په ټولګې ورزیات شوی دی.[۶۰] البته محمد مهدي نراقي د انیس الموحدین په نوم کتاب کې، په دغه برهان د خدای د وجود د اثبات د یو دلیل په توګه استناد کړی دی.[۶۱]د نراقي په وینا، د نقل په اساس،د پېغمبرانو او ولیانو له خوا ځینې معجزې او خارق العاده کارونه شوي، دا خارق العاده کارونه انسان نه شي کولی. نو باید یو حکیم صانع وي چې د دغه شان چارو صادرېدل، د هغه د قدرت او بشپړ حکمت په سبب وي.[۶۲] | ||
==په قرآن کې د پېغمبرانو معجزې== | |||
معجزې او ارهاصات | معجزې او ارهاصات | ||
معجزه/ ارهاص اړوند شخصیت | معجزه/ ارهاص اړوند شخصیت | ||
| ۸۶ کرښه: | ۸۶ کرښه: | ||
د اور سړېدل ابراهیم پېغمبر | د اور سړېدل ابراهیم پېغمبر | ||
د مریم بي بي امیدواره کېدل د عیسی مور مریم | د مریم بي بي امیدواره کېدل د عیسی مور مریم | ||
پر ابراهیم د اور سړېدل د انبیاء سورې د ۶۹ ایت او د عنکبوت سورې د ۲۴ ایت په اساس او د ټوټې شویو مارغانو ژوندلي کېدل د بقرې سورې د ۲۶۰ ایت په اساس، د حضرت ابراهیم علیه السلام په ژوند کې خارق العاده پېښې او معجزې وې.[۶۳] | د قرآن په نظر، د ځینو پېغمبرانو په ژوند کې یو لړ معجزې او خارق العاده کارونه شوي چې ځینې یې په دې ډول دي: | ||
د | * پر ابراهیم د اور سړېدل د انبیاء سورې د ۶۹ ایت او د عنکبوت سورې د ۲۴ ایت په اساس او د ټوټې شویو مارغانو ژوندلي کېدل د بقرې سورې د ۲۶۰ ایت په اساس، د حضرت ابراهیم علیه السلام په ژوند کې خارق العاده پېښې او معجزې وې.[۶۳] | ||
د آل عمران سورې په ۴۹ ایت کې، ځینې معجزې لکه د مړو ژوندي کول، مادر زادو ړندو، کڼو او برګو ته شفا ورکول، د غیبي خبروو خبر ورکول، مجسمې ته روح ورکول د حضرت عیسی له معجزې او خارق العاده کارونو څخه وو.[۷۳] | * د «وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَیٰ تِسْعَ آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ»، ایت په اساس خدای تعالی حضرت موسی ته نهه روښانه معجزې ورکړې.[۶۴] په دې کې ځینې معجزې او نورې معجزې چې په قرآن کې د حضرت موسی لپاره راغلي دي، دا دي: له امسا څخه مار جوړېدل،[۶۵] ید بیضا، [۶۶] د ملخانو او وینې باران، کاختي او د میوو کمښت،[۶۷] د دریاب څېرې کېدل او د بني اسراییلو تېرېدل،[۶۸] د دولس چینو راخوټېډل [۶۹] د بني اسراییلو د مقتول ژوندي کېدل،[۷۰] سایبانې وریځې[۷۱] او د بني اسراییل د سر لپاسه د طور غره راتلل.[۷۲] | ||
* د آل عمران سورې په ۴۹ ایت کې، ځینې معجزې لکه د مړو ژوندي کول، مادر زادو ړندو، کڼو او برګو ته شفا ورکول، د غیبي خبروو خبر ورکول، مجسمې ته روح ورکول د حضرت عیسی له معجزې او خارق العاده کارونو څخه وو.[۷۳] | |||
* قرآن د حضرت محمد(ص) له تل پاتې معجزو څخه ګڼل شوی دی.[۷۴]ځینو هغه د اسلام د پېغمبر (ص) یوازینۍ معجزه ګڼلې ده.[۷۵]د دې په مقابل کې اکثره عالمانو [۷۶] د قمر سورې له ۱ تر ۵ ایتونو په استناد سره شق القمر د پېغمبر(ص) کار ګڼلی دی.[۷۷] مرتضی مطهري د پېغمبر (ص) معراج معجزه او خارق العاده کار معرفي کړی دی.[۷۸] | |||
==د پېغمبرانو د معجزو فرق == | ==د پېغمبرانو د معجزو فرق == | ||
ځینو څېړاندو ویلي چې د پېغمبرانو په معجزو کې فرق د پېغمبرانو د زمانې او د هغوي د راښکاره کېدو په زمینه کې د توپیر په وجه و چې له دې لارې پر خلکو غاړې خلاصې شي او د هرې زمانې متخصصان داده شي چې دغه خارق العاده کار د انساني طاقت کار نه دی.[۷۹] | ځینو څېړاندو ویلي چې د پېغمبرانو په معجزو کې فرق د پېغمبرانو د زمانې او د هغوي د راښکاره کېدو په زمینه کې د توپیر په وجه و چې له دې لارې پر خلکو غاړې خلاصې شي او د هرې زمانې متخصصان داده شي چې دغه خارق العاده کار د انساني طاقت کار نه دی.[۷۹] | ||
په یعقوبي تاریخ کې له امام صادق(ع) څخه یو روایت نقل شوی چې خدای تعالی هیڅ پېغمبر مبعوث نه کړ مګر له هغه څه سره چې د هغه د زمانې په خلکو کې یې برلاسی درلود: موسی بن عمران یې په داسې قام کې راپاڅوه چې اکثره یې جاوګران وو له دې امله یې خپل پېغمبر له هغه څه سره چې د هغوي جادو ختم کړي، لکه امسا او ید بیضا او د دریاب څېرې کول، راولېږه. داود په داسې زمانه کې چې اکثره د صنعت خاوندان وو مبعوث شو؛ په نتیجه کې یې هغه ته اوسپنه نرمه کړه. سلیمان یې په داسې زمانه کې راولېږه چې خلکو به یې ودانۍ جوړولې او عجایب او طلسمات یې لرل؛ له دې امله باد او پېریان یې هغه ته مسخر کړل. عیسی یې په داسې زمانه کې راولېږه چې خلکو به یې طبابت کاوه؛ په نتیجه کې، هغه یې د مړو له ژوندي کولو او ړندو او برګو ته په شفا ورکولو سره راواستوه. محمد (ص) یې په داسې وخت کې چې خلک یې د کلام او ادب او د سجع (قافیه لرونکی کلام) خاوندان و، د قرآن له معجزې سره راولېږه.[۸۰] | په یعقوبي تاریخ کې له امام صادق(ع) څخه یو روایت نقل شوی چې خدای تعالی هیڅ پېغمبر مبعوث نه کړ مګر له هغه څه سره چې د هغه د زمانې په خلکو کې یې برلاسی درلود: موسی بن عمران یې په داسې قام کې راپاڅوه چې اکثره یې جاوګران وو له دې امله یې خپل پېغمبر له هغه څه سره چې د هغوي جادو ختم کړي، لکه امسا او ید بیضا او د دریاب څېرې کول، راولېږه. داود په داسې زمانه کې چې اکثره د صنعت خاوندان وو مبعوث شو؛ په نتیجه کې یې هغه ته اوسپنه نرمه کړه. سلیمان یې په داسې زمانه کې راولېږه چې خلکو به یې ودانۍ جوړولې او عجایب او طلسمات یې لرل؛ له دې امله باد او پېریان یې هغه ته مسخر کړل. عیسی یې په داسې زمانه کې راولېږه چې خلکو به یې طبابت کاوه؛ په نتیجه کې، هغه یې د مړو له ژوندي کولو او ړندو او برګو ته په شفا ورکولو سره راواستوه. محمد (ص) یې په داسې وخت کې چې خلک یې د کلام او ادب او د سجع (قافیه لرونکی کلام) خاوندان و، د قرآن له معجزې سره راولېږه.[۸۰] | ||
==د معصومو امامانو معجزې == | ==د معصومو امامانو معجزې == | ||
د شیعه په روایي متونو کې، معصومو امامانو (ع) ته یو لړ خارق العاده کارونه منسوب شوي چې ځینې عالمان دغه رواتیونه متواتر ګڼي.[۱۸] شیخ حر عاملي په ایبات الهداة بالنصوص والمعجزات، کتاب کې ځینې دغه معجزې راټولې کړې او هغه یې د امامانو (ع) د امامت په اثبات دلیل ګڼلې دي.[۸۲] سید هاشم بحراني هم د مدینة معاجز الائمة الاثنی عشر په نوم کتاب کې د معصومو امامانو لخوا شوي په دولسو بابونو کې ۲۰۶۶ معجزې راټولې کړې دي.[۸۳] | د شیعه په روایي متونو کې، معصومو امامانو(ع) ته یو لړ خارق العاده کارونه منسوب شوي چې ځینې عالمان دغه رواتیونه متواتر ګڼي.[۱۸] شیخ حر عاملي په ایبات الهداة بالنصوص والمعجزات، کتاب کې ځینې دغه معجزې راټولې کړې او هغه یې د امامانو (ع) د امامت په اثبات دلیل ګڼلې دي.[۸۲] سید هاشم بحراني هم د مدینة معاجز الائمة الاثنی عشر په نوم کتاب کې د معصومو امامانو لخوا شوي په دولسو بابونو کې ۲۰۶۶ معجزې راټولې کړې دي.[۸۳] | ||
حر عاملي، له غیبو د هغوي خبرېدل او خبر ورکول هم د هغوي له معجزو او کرامتونو ګڼلې دي.[۸۴] ځینې شیعه عالمانو د معجزې په تعریف کې ویلي: داسې یو خارق العاده چاره ده چې د خدای په خاص اذن او عنایت سره کیږي او هدف یې د الهي منصب لکه نبوت او امامت اثبات دی.[۸۵] همداراز له امام صادق څخه په یو روایت کې چې په علل الشرایع کتاب کې نقل شوی، خدای معجزه خپلو نبیانو او حجتونو ته ورکړې چې په وسیله یې، د الهی منصب چې ادعا یې کړې صداقت ثابت شي.[۸۶] او په همدې اساس هغه خارق العاده کارونه چې د معصومو امامانو (ع) لخوا د خپل امامت د اثبات لپاره صادر شوي معجزه ګڼي.[۸۷] د مثال په توګه، د حضرت سجاد (ع) په امامت د حجر الاسود ګواهي ورکول د هغه د امامت په اثبات یو دلیل او یوه معجزه ګڼل شوې ده.[۸۸] له دلائل الائمه کتاب څخه د یو روایت په اساس، محمد بن حنفیه له امام سجاد (ع) سره د اماموالي په سر شخړه وکړه. امام سجاد (ع) له هغه سره خبرې وکړې؛ خو هغه ونه منله. په اخره کې هغه دواړو حجر الاسود حَکَم وګرځاوه د خدای په امر حجر الاسود د امام سجاد (ع) په امامت ګواهي ورکوه.[۸۹] | |||
د شیعه په ځینو کلامي اثارو کې، ځینې کارونه لکه د خیبر دروازې ماتول، د پېریانو له یوې ډلې سره جنګېدل چې پېغمبر (ص) یې ځورولی و، رد الشمس، او ... د امام علي (ع) معجزې بلل شوي او د هغه د امامت د اثبات لپاره پرې استناد شوی دی.[۹۰] | |||
==کتاب پېژندنه == | ==کتاب پېژندنه == | ||
د معجزې په اړه خبرې، زیاتره په کلامي او تفسیري متونو کې مطرح شوي دي؛ خو ځینې مسلمانو عالمانو او څېړاندو، په دې موضوع پوره پوره کتابونه لیکلي چې ځینې یې په دې ډول دي: | د معجزې په اړه خبرې، زیاتره په کلامي او تفسیري متونو کې مطرح شوي دي؛ خو ځینې مسلمانو عالمانو او څېړاندو، په دې موضوع پوره پوره کتابونه لیکلي چې ځینې یې په دې ډول دي: | ||
تناقضنما یا غیبنمون؛ نگرشی نو به معجزه»، کتاب تألیف د محمدامین احمدي: لیکوال په دې کتاب کې په اسلامي او لویدیځه فلسفه کې د معجزې د مسالې تطبیقي څېړنه کړې او د ځینو مسلمانو او لویدیځو اندیالو نظرونه یې راپور او جاجولي دي. د معجزې تعریف، د معجزې د واقع کېدو امکان، او د معجزې د دلالت څرنګوالی د دغه کتاب له بحثونو څخه دي.[۱۹] | * تناقضنما یا غیبنمون؛ نگرشی نو به معجزه»، کتاب تألیف د محمدامین احمدي: لیکوال په دې کتاب کې په اسلامي او لویدیځه فلسفه کې د معجزې د مسالې تطبیقي څېړنه کړې او د ځینو مسلمانو او لویدیځو اندیالو نظرونه یې راپور او جاجولي دي. د معجزې تعریف، د معجزې د واقع کېدو امکان، او د معجزې د دلالت څرنګوالی د دغه کتاب له بحثونو څخه دي.[۱۹] | ||
معجزه در قلمرو عقل و دین، کتاب، لیک د محمد حسن قدردان قراملکي؛لیکوال په دې کتاب کې، ځینې مسایل لکه د معجزې تعریف او قسمونه، له سحر او کرامت سره د معجزې فرق، د علیت له قاعدې سره یې اړیکي، د منکرانو د شبهو څېړل او ورته ځوابونه او... په بحث کې رانغاړلې دي. | * معجزه در قلمرو عقل و دین، کتاب، لیک د محمد حسن قدردان قراملکي؛لیکوال په دې کتاب کې، ځینې مسایل لکه د معجزې تعریف او قسمونه، له سحر او کرامت سره د معجزې فرق، د علیت له قاعدې سره یې اړیکي، د منکرانو د شبهو څېړل او ورته ځوابونه او... په بحث کې رانغاړلې دي. | ||
* اعجاز قرآن، کتاب ترجمه د مباحث اعجاز قرآن له کتاب البیان فی تفسیر القرآن څخه، تألیف د سید ابوالقاسم خویي دی چې جعفر سبحاني لیکلی دی.[۹۲] | |||
اعجاز قرآن، کتاب ترجمه د مباحث اعجاز قرآن له کتاب البیان فی تفسیر القرآن څخه، تألیف د سید ابوالقاسم خویي دی چې جعفر سبحاني لیکلی دی.[۹۲] | * معجزه بزرگ کتاب، لیک د محمد ابوزهره (وفات: ۱۳۹۵ق)، مصری قرآن څېړاندی او مورخ، د قرآن د اعجاز په اړه، په عربۍ ژبه دی. دا کتاب د محمود ذبیحي له خوا په فارسۍ ژباړل شوی دی. [۹۳] | ||
==اړونده څېړنې== | |||
* [[ارهاص]] | |||
* [[کرامت]] | |||
==فوټ نوټ== | ==فوټ نوټ== | ||