سهمین
- دا مقاله د یو فقهي مفهوم په اړه توضیحي مقاله ده او د دیني کړنو لپاره معیار نشي کیدی. د مذهبي کړنو لپاره نورو سرچینو ته مراجعه وکړئ.
د سَهْمَیْن مطلب دی دوه سهمه، دا په خمس کې دوو سهمو یا ونډو، سهم امام او سهم سادات ته اشاره لري.[۱] سهم په لغت کې د برخې[۲] او ونډې په معنا دی.[۳]
شیعه فقیهان باوري دي چې خمس په دوو کلي برخو، سهم امام (د امام برخه) او سهم سادات (د سادات برخه) ویشل کیږي.[۴]
- د ساداتو سهم جامع الشرایط مجتهد ته یا د هغه په امر فقیر سید یا یتیم سید یا داسې سید ته چې په لاره کې پاتې راغلی ورکول کیږي.
- سهم امام یا د امام برخه د معصوم امام د غیبت په زمانه کې جامع الشرایط مجتهد ته ورکول کیږي یا په هغه لاره کې چې هغه یې اجازه ورکړي لګول کیږی.[۵]
شیخ طوسي په المبسوط کې[۶] شهید اول په لمعه دمشقیه[۷] او شهید ثاني په شرح لمعه[۸] کې چې درې واړه شیعه فقیهان دي خمس د خمس د آیت په اساس په شپږو ډولونو تقسیم کړی دی او هغه یې د شیعه مشهور قول ګڼلی دی؛[۹] البته دغه شپږ برخې هم دوو برخو ته راګرځي؛ درې برخې یا سهمونه یې یعني د خدای، پېغمبر او ذي القربی سمهونه یې د امام لپاره او درې نور یعنې د یتیمانو، فقیرانو او په لاره کې د پاتې کسانو سهمونه یې د پېغمبر د نزدیکانو او خپلوانو (ص) لپاره دي چې ورته سهم سادات ( د سیدانو برخه) ویل کیږي.[۱۰]
د خمس د دوه ګوني ویش سبب روایتونه دي.[۱۱] امام موسی بن جعفر(ع) په یو روایت کې خمس توضیح کړی دی، یو سهم یې د واکمن (امام) لپاره او بل یې د پېغمبر(ص) له نزدیکانو (سیدانو) څخه د یتیمانو، بې وزلانو او په لاره کې د پاتې کسانو لپاره ټاکلی دی.[۱۲]
فوټ نوټ
- ↑ محقق حلی، المختصر، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۶۳.
- ↑ بستانی، فرهنگ ابجدی، ۱۳۷۵ش، ص۵۰۳، ذیل واژه سهم.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغه، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۱۱، ذیل واژه سهم.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۳۰۳.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل، بخش خمس، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۹.
- ↑ شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الإمامیة، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۶۲.
- ↑ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰ق، ص۵۵.
- ↑ شهید ثانی، الروضه البهیه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۷.
- ↑ شهید ثانی، الروضه البهیه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۷.
- ↑ مغنیه، فقه الصادق(ع)، ۱۴۲۱ ق، ج۲، ص۲.
- ↑ نجف‌آبادی، الخمس و الانفال، بی‌تا، ص۲۶۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۸۵.
- ↑ حر عاملی، تکملة الوسائل، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۱۴۶.
سرچيڼې
- ابن‌فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۴ق.
- امام خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ هشتم.
- بستانی، فواد افرام، فرهنگ ابجدی، تهران، اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
- حر عاملی، محمد بن حسن، الفصول المهمه فی اصول الائمه -تکمله الوسائل، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا علیه‌السلام، ایران.
- شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محمدتقی مروارید، بیروت، دار التراث- الدار الإسلامیة، ۱۴۱۰ق.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضه البهیه، شرح سلطان العلماء، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۴۱۲ق.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم،العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- محقق حلی، جعفر بن حسن، المختصر، قم، مؤسسه المطبوعات الدینیه، چاپ ششم، ۱۴۱۸ق.
- مغنیه، محمدجواد، فقه الامام الصادق (ع)، مؤسسه انصاریان، قم، ۱۴۲۱ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، .۱۴۰۴ق.
- منتظری، حسینعلی، الخمس و الانفال، قم، ۱۴۳۱ق.