د "آل بویه" د بڼو تر مېنځ توپير

په [[ستره اسلامي پوهنغوننډ (کتاب)|ستره اسلامي پوهنغوننډ]] کښې د آل بویه د مقالې لیکوال صادق سجادي ویلي دي چې د آل بویه مذهب په هکله په واضحه د نظر څرګندونه نه شي کیدې.<ref> سجادی، «آل بویه»، ج۱، ص۶۴۰.</ref> په عین حال کښې د [[شیعه]] تاریخ محقق (په [[۱۳۴۳ هجري لمریز کال|۱۳۴۳لمریز کال]] کښې زیږیدلی) [[رسول جعفریان]]<ref> جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۳۷۵.</ref> او ځینو نورو لیکوالانو<ref> جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۷ش، ص۳۷۶؛ جعفرنیا، «سیاست‌های حکومت آل بویه در جهت تحکیم وحدت میان شیعه و اهل‌سنت»، ص۲۴.</ref> په تاریخي سرچینو باندې په استناد او هم د یولړ شواهدو په وړاندې کولو سره، آل بویه، دولس امامي شیعه ګڼي. د شیعه شعائرو راژوندي کول، د شیعه وزیران یې درلودل، د واکمنانو شیعه نومونه او له شیعه علماؤ سره یې اړیکې په دغو شواهدو کښې شاملې دي.<ref> جعفرنیا، «سیاست‌های حکومت آل بویه در جهت تحکیم وحدت میان شیعه و اهل‌سنت»، ص۲۴.</ref> همداشان په اتمې قمري پیړۍ کښې [[اهل سنت]] تاریخ لیکونکي ابن کثیر دمشقي هغوي شیعه او [[رافضي]] بللي دي.<ref>ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۰۷.</ref> د شپږمې قمري پیړۍ شیعه عالم [[عبد الجلیل قزویني رازي|عبدالجلیل قزویني]]، په [[النقض (کتاب)|نقض]] کتاب کښې هم هغوي امامتیان بللي دي.<ref> قزوینی، نقض، انجمن آثار ملی، ص۴۲.</ref>

(په ۱۸۹۸میلادي کال کښې زیږیدلی) د روسیې د پوهنتون استاد ایلیا پائولوویچ پطروشفسکی (زاده ۱۸۹۸م) باوري دی چې د آل بویه د حکومت بنسټګران شیعه وو خو د دغې کورنۍ ورپسې کسانو که څه هم په باطن کښې شیعه مذهب ته ګروهنه درلوده خو په ظاهره او په رسمي توګه سني مذهبه وو.[۱۵] د «آل بویه و نقش آنان در برپایی مراسم و مواسم شیعه امامیه در عراق» نومې مقالې لیکوال دغه اخیستون غلط بللی او احتمال یې څرګند کړی دی چې د آل بویه امیرانو له خوا د عباسي خلاف منل د دغه اخیستون لامل شوي وي.[۱۶] هم داشان (له ۱۹۱۱ نه تر ۱۹۹۰میلادي پورې تیر شوي) جرمن ختیځ پیژاندی برتولد اشپولر (په ابتدايي پيړیو کښې د ایران تاریخ) په نامه کتاب کښې په دې باور دی چې آل بویه له اول څخه دولس امامي شیعه وو او تر آخره پورې په دغې عقیدې پاتې شول. [۱۷]