اسود بن قطبه
- د اسود بن قطبه تمیمي سره مه مغشوش کیږه.
« که د واکمن رای او فکر ګډوډ شي، هغه د عدل له اجرا ډېر منع کوي. نو باید چې د خلکو کار په هغه څه کې چې حق دي ستا په نزد یو شان وي ځکه چې په ظلم کې د عدل او انصاف لپاره کوم ارزښت نه پېدا کیږي. له هغه څه چې هغه شان د نورو لپاره نه خوښوې ډډه وکړه او خپل نفس په داسې حال کې چې د خدای اجر ته هیله من او له سزا یې وېرېږي، د هغه څه کولو ته چې خدای پر تا واجب کړي، اړ باسه. پوه شه چې دنیا د ازمېښت ځای دی او دنیاپالی پکې یوه شېبه هم په هغه نه هوسا کیږي بې له دې چې د قیامت په ورځ په هغې افسوس کوي، او هیڅکله دی کوم شی له حقه نه بې نیازه کوي. یو له حقونو چې پر تا دی دا چې د خپل نفس څارونکی اوسې او د خپل وس مطابق د خلکو په چارو کې هڅه وکړې، ځکه هغه څه چې په دې لاره کې ستا په نصیب کیږي، تر هغه بدني ځواکه لوړ دي چې له لاسه یې ورکوې.[۱]»
اَسْوَد بن قُطبَه د امام علي(ع) له ملګرو او په حُلوان سیمه کې د هغه د لښکر کوماندان و.[۲] له امام علي(ع) هغه ته په خطاب کې یو لیک صادر شوی دا لیک په نهج البلاغه کې راغلی دی.[۳] امام په دې لیک کې اسود ته له نفساني خواهشاتو او ظلمه د ډډه کولو، له خلکو سره د عادلانه چلند او هغوي ته د خدمت له فرصته د استفادې سپارښتنه کړې ده.[۴] له امامه اسود بن قطنه (په نون سره) ته یو لیک په وقعة صفین کتاب کې خپور شوی چې مضمون یې د نهج البلاغې د ۵۹ لیک په شان دی.[۵]
په مکاتیب الائمه کې د علي احمدي میانجي (وفات ۱۳۷۹ل) په وینا د نهج البلاغې تشریحوونکي او مورخان د اسود د پلار د نوم په اړه چې قطبه و که قطنه یا قطینه، د نظر اختلاف لري.[۶] په شرح ابن میثم بحراني کې قطینه لفظ ثبت شوی دی.[۷] په اومه پېړۍ کې د نهج البلاغې شارح ابن ابي الحدید د اسود د نسب په اړه د کتاب الاستیعاب نظر ته ګروهنه لري چې هغه یې اسود بن زید بن قطبة بن غنم انصاري معرفي کړی دی.[۸] ځینو اسود په بدر غزا کې له ګډونکوونکو ګڼلی دی.[۹]
شیعه تاریخ څېړاندی سید مرتضی عسکري (وفات: ۱۳۸۶ل)په نهج البلاغه کې د امام علي د لیک مخاطب اسود بن قطبه، له اسود بن قطبه تمیمي پرته او سبائی قحطاني ګڼي.[۱۰] د هغه په نظر اسود تمیمی د اسلامي تاریخ له جعلي شخصیتونو څخه دی.[۱۱]
فوټ نوټ
- ↑ دشتی، ترجمه نهجالبلاغه، ۱۳۷۹ش، ص۵۹۸–۵۹۹.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۴۴۲؛ نهجالبلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه ۵۹، ص۴۴۹.
- ↑ نهجالبلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه ۵۹، ص۴۴۹.
- ↑ نهجالبلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه ۵۹، ص۴۴۹.
- ↑ منقری، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۰۶.
- ↑ احمدی میانجی، مکاتیب الائمه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۶۲.
- ↑ ابنمیثم بحرانی، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۹۶.
- ↑ ابنابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۱۴۵.
- ↑ ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۱۴۵.
- ↑ عسکری، صد و پنجاه صحابی ساختگی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۵۳.
- ↑ عسکری، صد و پنجاه صحابی ساختگی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۵۳.
سرچينې
- نهجالبلاغه، تصحیح: صبحی صالح، قم، مؤسسه دار الهجره، ۱۴۱۴ق.
- ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبةالله، شرح نهجالبلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی(ره)، ۱۴۰۴ق
- احمدی میانجی، علی، مکاتیب الائمه، تحقیق: مجتبی فرجی، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعه، لبنان، دار التعارف، ۱۴۰۳ق.
- ابنمیثم بحرانی، میثم بن علی، شرح نهجالبلاغه، تهران، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ق.
- دشتی، محمد، ترجمه نهجالبلاغه، قم، مشهور، ۱۳۷۹ش.
- عسکری، سید مرتضی، صد و پنجاه صحابی ساختگی، قم، دانشکده اصول الدین، ۱۳۸۷ش.
- منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، قم، منشورات مکتبة آیت الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.