اشعث بن قیس ته د امام علي(ع) لیک

دا مقاله د تدوین په حال کې ده!

اَشْعَث بن قیس ته د امام علی(ع) لیک د نهج البلاغه له هغه لیکونو څخه دی چې په هغه کې امام علی(ع) د عثمان د مړینې او د طلحه او زبیر د بیعت ماتولو په څیر پیښو یادولو سره د آذربایجان له استازي اشعث بن قیس څخه غواړي چې له هغه سره بیعت وکړي.[۱] امام علي د لیک په پای کې اشعث ته د خزانې د ساتنې په اړه خبرداری ورکړی دی.[2] د نهج البلاغه په ​​شرحه کې د آیت الله ناصر مکارم شيرازي له قوله، د دې ليک اصلي موضوع په اسلامي حکومت کې منصب او کرسۍ د خداى امانت دى او بايد د شخصي ګټو او د خلکو د ظلم لپاره ونه کارول شي.[3] امام دغه لیک په ۳۶ هجري قمري کال کښې د جمل له جنګه وروسته لیکلی[۴] او د زياد بن مرحب همداني له لارې يې اشعث ته رسولی دی.[۵]

ابن‌اَعثَم کوفي (وفات: ۳۲۰ هـ ق) مورخ، په الفتوح او نصر بن مزاحم (دوهمه هجري قمري) په وقعة صفین کتاب کې د دې لیک متن په لږ توپیر سره نقل کړی دی.[6] سید رضی په نهج البلاغه کې د دې لیک یوازې اخرنۍ جملې راخستي دي.[7] دا لیک د نهج البلاغې پينځم لیک دی چې د صبحي صالح، فیض الاسلام، ابن میثم او نور تصحیح کوونکو راخستی دی.[۸]

اَشْعث بن قَیس کِندی(وفات: ۴۰ق) له هغو کسانو څخه و چې د اذربایجان په فتحه کې یې برخه اخیستې وه او د عثمان بن عفان لخوا په 25 هجري کې د اذربایجان د والي په توګه ټاکل شوی و.[9] د تاریخ پوهانو په وینا، اشعث د عثمان په اجازې هر کال د اذربایجان د خلکو له خراج څخه 1000 درهم ځانته اخستل.[۱۰] امام علي(ع) د خپلې واکمنۍ په لومړيو کې هغه له دې مقامه عزل نه کړ.[11]

د تاریخي روایتونو له مخې، کله چې هغه خپلو ملګرو ته د امام لیک ولوست، نو هغوي هغه وهڅول چې له امام علي(ع) سره بیعت وکړي؛ خو ويې ويل چې که علي(ع) ته لاړ شي نو د اذربايجان مال به ترې واخلي او که معاويه ته لاړ شي نو هیڅ به ترې ونه خلي.[12] د دې نقل له مخې اشعث د خپلو ملګرو په غندنې سره په دې خپله خبره پښیمانه شو.[13] او د مورخینو په وینا اشعث د کوفې په لور حرکت وکړ، امام له هغه څخه د آذربایجان ملکیت بیرته واخیست او هغه یې عزل کړ.[۱۴]

د لیک متن د وقعة صفين کتاب سره سم

متن

ژباړه

أَمَّا بَعْدُ فَلَوْ لَا هَنَاتٌ كُنَّ فِيكَ كُنْتَ الْمُقَدَّمَ فِي هَذَا الْأَمْرِ قَبْلَ النَّاسِ وَ لَعَلَّ أَمْرَكَ يَحْمِلُ بَعْضُهُ بَعْضاً إِنِ اتَّقَيْتَ اللَّهَ ثُمَّ إِنَّهُ كَانَ مِنْ بَيْعَةِ النَّاسِ إِيَّايَ مَا قَدْ بَلَغَكَ وَ كَانَ طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ مِمَّنْ بَايَعَانِي ثُمَّ نَقَضَا بَيْعَتِي عَلَى غَيْرِ حَدَثٍ وَ أَخْرَجَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَارَا إِلَى الْبَصْرَةِ فَسِرْتُ إِلَيْهِمَا فَالْتَقَيْنَا فَدَعَوْتُهُمْ إِلَى أَنْ يَرْجِعُوا فِيمَا خَرَجُوا مِنْهُ فَأَبَوْا فَأَبْلَغْتُ فِي الدُّعَاءِ وَ أَحْسَنْتُ فِي الْبَقِيَّةِ وَ إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ أَمَانَةٌ وَ فِي يَدَيْكَ‌ مَالٌ مِنْ مَالِ اللَّهِ وَ أَنْتَ مِنْ خُزَّانِ اللَّهِ عَلَيْهِ حَتَّى تُسَلِّمَهُ إِلَيَّ وَ لَعَلِّي أَلَّا أَكُونَ شَرَّ وُلَاتِكَ لَكَ إِنِ اسْتَقَمْتَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‌.