د علی(ع) او فاطمه(س) واده
د علي(ع) او فاطمه(س) واده، د حضرت علي(ع) د پیغمبر(ص) لور حضرت فاطمه(س) سره واده ته ګوټه کوي. د حدیثي سرچینو پر بنسټ، مخکې له امام علي(ع)، نورو خلکو فاطمې ته خواستگاری (جوړ راتلل) کړی و، پیغمبر ځواب ورکړ چې د فاطمې واده د خدای په لاس کې دی.
د علي(ع) او فاطمه د عقد خطبي پیغمبر(ص) ولوستی. د حضرت زهرا(س)، مهریه ۵۰۰ درهم (د ۱۵۰۰ ګرامه خالص سپینو زرو) سره سم، د مشهور نظر پر بنسټ یادونې شوی ده چی دغه اندازی د مَهر السُّنة په نامه یادیږي. د بیاناتو له مخې، امام علي(ع) خپله زغره و پلوري او پیغمبر(ص) د حضرت فاطمې(س) جهاز د دې پیسې سره چمتو کړی. همدارنګه د امام علي(ع) او فاطمه(س) د واده په شپه د مدینې خلک لپاره خواړه جوره شوه.
د تاریخي او روایي راپورونو له مخې د علی(ع) او فاطمې سره واده کول د قمري کال په دوهم یا دریم کې پیښ شو، مګر د ورځې او میاشتې په اړه مختلف نظرونه شتون لری. د هغه څه پر بنسټ چې د "مناقب آل ابی طالب" په کتاب کې(په شپږم پیړۍ قمري لیکل شوي) راغلی ده؛ د فاطمې نکاح تړون په لومړي ورځ د ذیالحجه میاشت کې او د هغې واده کول په دوهم قمري کال کې په شپږم ورځ په ذیالحجه میاشت و. د ایران د اسلامي جمهوریت په کليزه کې، د ذیالحجه لومړی ورځ د حضرت علي(ع) او فاطمې(س) د واده ورځې په مناسبت، د واده کول ورځي په نامه نومول شوې ده.
د فاطمې جوړ راتلل
د سرچینو په وینا، د حضرت علي(ع) له جوړراتلل د مخه، له صحابي څخه څوکسان لکه؛ ابوبکر بن ابي قحافه او عمر بن خطاب فاطمې ته د جوړراتلل غوښتنه وړاندیز کړی و. په ځواب کې، پیغمبر(ص) د فاطمې واده، خدای په لاس کې بولي.[۱] همداسي فاطمه(س) ته د حضرت علي(ع) له واده وروسته، ځینې مهاجران چې فاطمې ته مخکی جوړراتلل کړی و له پیغمبر څخه گلایه وکړ، په ځواب کې، پیغمبر(ص) د علي او فاطمې واده د خدای په امر ګنلي دی.[۲]
د تړون خطبه
د ابن شهرآشوب (د مړی کال ۵۸۸ق.) د مناقب آل ابي طالب په وینا؛ پیغمبر(ص) د فاطمې(س) او علي(ع) واده پرمهال منبر ته لاړ او یو خطبه یې لوستل او ویې ویل: خدای ماته امر کړی چې فاطمي د علي واده ته راوړي او هغه یې وکړم.[۳]
د ځینې روایتونو پربنسټ، تر هغه چې فاطمه(س) ژوندی و خدای(ج) امام علي(ع) ته د نورو میرمنو سره واده کول منع کړی و.[۴]امام علي(ع) د فاطمه(س) سره د ژوند په جریان کې کومه بله میرمن هم نه درلوده.
د واده نیټه
د علي(ع) او فاطمې(س) د واده نیټې په اړه اختلاف شتون لري:
- په لومړي ورځ تر ذیالحجه میاشت کې د تړون خطبه او په دوهم قمري کال کې په شپږم ورځ تر ذیالحجي واده.[۵] د المصباح کفعمی په کتاب کې(په نهمه ق. پیړۍ کې لیکل شوی) د ذیالحجه لومړی ورځ د فاطمې، علي سره د واده ورځ، په توګه یاده شوی دی.[۶] د ایران اسلامي جمهوریت په کليزه کې، دا ورځ د واده ورځ په توګه نومول شوې.
- په دوهم قمري کال کې د صفر میاشت وروستۍ.[۷]
- په رجب میاشت کې د نکاح تړون او واده کې د علي له راستنیدو وروسته د بدر له جګری څخه.[۸]
- په رمضان میاشت کې د نکاح تړون او په ذیالحجه میاشت کې د قمري دوهم کال واده.[۹]
- د هجري په دریم کال، په ۲۱ محرم میاشت کې واده.[۱۰]
- په صفر میاشت د وروستۍ ورځو کې د نکاح تړون او په دوهم قمري کال د ذیالحجه میاشت کې واده.[۱۱]
- د نکاح تړون او واده کول په دویم قمری کال کې تر ربیع الاول میاشت.[۱۲]
د محمد هادي یوسفی غروي (په ۱۳۲۷ ش. کال کې زیږیدلی) په وینا، د اسلامي تاریخ څیړونکی؛ د فاطمې(س) او علي(ع) د عقد او واده تر منځ کی نږدې لس میاشتې واتن و. هغه دا احتمال ورکړیده چې د عقد خطبی د موافقې په اجرا کې د پیغمبر چتکي د دې له امله و چې د فاطمې تیرو جوړراتلل کونکو روښانه ځواب ترلاسه کړه. د واده مراسمو کې ځنډه هم د فاطمې لپاره و چې فزیکي وده وکړي او د نورو میرمنو کچې ته ورسیږي.[۱۳]
د فاطمه عمر په واده وخت کې
د واده په وخت کې د فاطمې کال په اړه اختلاف شتون لري، د سید محسن امین (د مړی کال ۱۳۷۱ ق.) شیعه ژباړونکي په وینا؛ دا توپیر د زیږون نیټې او د هغه د واده نیټې په اړه اختلاف ته بیرته ځي. د مشهور په وینا؛ فاطمه د بعثت په پنځم کال کې زیږیدلی و، او د قمري کال په لومړي، دوهم او دریم کې د هغې د واده ترمینځ توپیر شتون لری. د واده په وخت کې د هغې عمر نهه کال، لسوکلونو او یا یوولسو کلونو یادونه شوې دی.[۱۴] په دغه حال کې د فاطمه(س) عمر په ځینې سرچینې د واده په وخت کې ۱۸ کاله[۱۵] او په نورو کې پنځلس کاله او پنځه میاشتې[۱۶] ذکر شوي دي.
همدارنګه د پنځم پیړۍ قمري له سرچینو څخه د الاستیعاب په کتاب کې، دامام علي(ع) کلونو د واده په وخت کې ۲۱ کاله ذکر شوی دی.[۱۷]
جهاز او مهریه
د حضرت فاطمې (س)، مهریي په روایتونو کې دولس او نیم اوقیه،[۱۸]، ۵۰۰ درهمونه، ۴۰۰ سپینو زرو درهم،[۱۹] راپور شوي. د ابن شهر آشوب په وینا،(۴۸۸- ۵۸۸ق.) د شیعه محدث، ۵۰۰ درهم خورا سمه ده.[۲۰] هغه د اختلاف لامل هغه روایتونه وباله چې په هغې کې د یمن نسج کتان، رنگ ناشونې پوسټکي او شه بوی لرونکۍ سابه د حضرت فاطمي(س) مهرویه و او د نورو په وینا، يې زغره او د پسونه یا اوښان رنگ ناشونی پوسټکی وو.[۲۱] ۵۰۰ درهمونه، کوم چې د پیغمبر میرمنو او لورګاني مهریه و، د مهرالسنه په نامه یادیږي.[۲۲] او د شاوخوا ۱۵۰۰ ګرامه خالص سپینو زرو سره سمون دی.[۲۳] د شیخ طوسی په وینا د امالي په کتاب کې، امام علي(ع) خپل زغره وپلوری[۲۴] پیغمبر(ص) د فاطمي(س) د عطرو چمتو کولو لپاره بلال حبشي ته ځینې پیسې ورکړې.[۲۵] بیا هغه پاتې عمار یاسر او څو صحابي ته ورکړ ترڅو د ژوند لپاره اړین تجهیزات چمتو کړي.[۲۶][یادونه۱] د حضرت فاطمي(س) د واده د قضیو په منځ کې، یو کمیس و چې حضرت زهرا(س) هغه د خپلې واده په شپه د یوې بې وزله ښځې له غوښتنه وروسته ورکړه او ځان یې د مستعمل کمیس یی بسیا کړ.[۲۷]
ولیمه او د ژوند ځای
په امالي کتاب کې د شیخ طوسي لخوا د بیان له مخې، پیغمبر(ص) او علي(ع) خلکوته ولیمه ورکړ. پیغمبر غوښه او ډوډۍ او علي خرما(نیټې) او غوړی چمتو کړل. پیغمبر (ص) د فاطمې(س) لاس، علي(ع) ته د ولیمه وروسته وسپارل او خپل کورته یې واستول. بیا هغه دوی پسې ته لاړ او دعا یې وکړه چې خدای به ستا نسل برکت ورکړي.[۲۸]
د تاریخي سرچینو په وینا، د امام علي(ع) او حضرت فاطمه(س) کور، د واده څخه څو ورځې وروسته د پیغمبر(ص) ګاونډي ته لیږدول شوی و؛ ځکه چې د فاطمې لیرول د پیغمبر لپاره ستونزمنه وه. پیغمبر لومړی د هغه په کور کې د هغوی ځای په ځای کولو هڅه وکړه، مګر د صحابي هارون بن نعمان، د خپل کور د رسول الله(ص) په ګاونډ کې، هغه دا علي او فاطمې ته ورکړ.[۲۹]
فوټ نوټ
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۱.
- ↑ ابنشهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۰.
- ↑ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۳.
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۱۴.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۱۰.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۱۰.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۸: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۵۹۸.
- ↑ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۶۴.
- ↑ ابنطاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۹، ص۱۹۲-۱۹۳.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۹، ص۱۹۳.
- ↑ یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۱۳.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۵۹۸.
- ↑ ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۳.
- ↑ ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۳.
- ↑ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱.
- ↑ ابنشهرآشوب، مناقب آلابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.
- ↑ ابنشهرآشوب، مناقب آلابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.
- ↑ ابنشهرآشوب، مناقب آلابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.
- ↑ نگاه کنید صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۲.
- ↑ مسعودی، «پژوهشی درباره مهرالسنه (مهر محمدی)»، ص۱۱۴.
- ↑ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۰.
- ↑ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.
- ↑ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.
- ↑ شوشتری، شرح احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۰۱.
- ↑ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۲-۴۳.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۸.
سرچينې
- ابنسعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
- ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابیطالب، قم، انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
- ابنطاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۹ق.
- ابنعبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، تبریز، بنیهاشمی، ۱۳۸۱ق.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعه، تحقیق سید حسن امین، بیروت، دارالتعاف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق.
- حسنی، هاشم معروف، سیرة الائمة الاثنی عشر، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۲ق.
- شوشتری، نورالله بن شریفالدین، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، کتابخانه عمومی آیتالله مرعشی نجفی، ۱۴۰۹ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، تصحیح مؤسسة البعثة، قم، دارالثقافه، ۱۴۱۴ق.
- صدوق، محمد بن علی، المقنع، قم، مؤسسة امام مهدی(عج)، ۱۴۱۵ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوریٰ باعلام الهدیٰ، قم، آلالبیت، ۱۴۱۷ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، قم، دارالرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- مسعودی، عبدالهادی، «پژوهشی درباره مهر السنه (مهر محمدی)»، در مجموعه تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، قم، دارالحدیث، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش.
- یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا.
- یوسفی غروی، محمدهادی، تاریخ تحقیق اسلام: موسوعة التاریخ الاسلام، ترجمه حسینعلی عربی، قم، انتشارات مؤسسه امام خمینی، ۱۳۸۳ش.