رضا (لقب)
- دا مقاله د امام رضا(ع) لقب(سرلیک) په اړه ده. د امام(ع) د شخصیت، پیژندلو لپاره، د امام رضا علیهالسلام، مدخل ته وګورئ.
رضا، د امام علي بن موسی الرضا(ع) ترټولو مشهور لقب (سرلیک)[۱] د غوره شوی په معنی دی.[۲]
د عیون اخبار الرضا په کتاب کې د روایت شوي له مخې، خدای(ج) د شیعي اتم امام، رضا نوم ورکړی دی. پدې روایت کې، ویل شوي چې احمد بن ابي نصر بَزَنْطی له امام جواد(ع) څخه وپوښتل چې ستاسو د مخالفینو یوه ډله پدې باور ده چې مأمون، رضا لقب ته، ستاسو پلار لپاره ورکړ، ځکه چې د هغه له ولایت عهدې سره موافقه وکړه. امام جواد(ع) په ځواب کې وویل: خدای ته چې دوی درواغ ویلي او ناروا کړنه یې کړی، مګر خدای علي بن موسی(ع) ته، رضا نومیدلي دی؛ ځکه چې هغه په آسمان کې د خدای رضایت تر لاندې دی او په ځمکه کې پیغمبر(ص) او نورو امامانو له هغه څخه خوش او راضي دی.[۳] په لاندې بیان دی چې له امام څخه یې وپوښتل چې، آیا ستاسو ټول پلرونه (امامان) د خدای، پیغمبر(ص) او امامانو(ع) د رضایت په اره نه دي؟ نو ستاسو پلار له دوی څخه څنګه «رضا» نومولیدي شو؟ امام وویل: ځکه چې د هغه دښمنان او مخالفین، لکه د هغه ملګري او ملاتړ کونکي، له امام څخه راضي وو، او د هغه هیڅ پلار داسې نه و؛ له همدې امله، زما پلار د دوی په مینځ کې د رضا په نوم، ونومول شو.[۴] [یادونه۱] همداسې، د یو روایت له مخې چې د عیون اخبا الرضا په کتاب کې سلیمان بن حفص مروزي لخوا روایت شوی، د هغه پلار امام کاظم(ع) هغه ته رضا ونومولي او د هغه په اړه یې دا لقب کارولي دی.[۵]
د ځینې تاریخي سرچینو په وینا، کله چې علي بن موسی(ع) د مأمون عباسي ولایت عهدی ومنله، مأمون هغه ته د رضا لقب ورکړه.[۶] او هغه یې«اَلرِّضا مِنْ آلِ مُحَمَّد» ونومول.[۷] د ویلفرډ مادلونګ په وینا، د آلمانی اسلام پوه او شیعه پوه (د زیږیدلې کال ۱۹۳۰ م.) «اَلرِّضا مِنْ آلِ مُحَمَّد» (منلي له محمد کورنۍ څخه) د آل محمد هغه خلکو ته راجع کولو لپاره کارول شوی چې خلافت یې د ټولو مسلمانانو لخوا منل شوی و.[۸] سید جعفر مرتضی عاملې څیړونکي او د شیعي سیره لیکونکۍ(۱۳۶۴- ۱۴۴۱ ق.) د ماءمون وزیر، فضل بن سهل د لیک له مخې امام رضا(ع)، ته په کوم کې چې د رضا لقب کارول شوی، د دې لیک څخه الهام اخیستل، ماءمون هغه ته رضا د رسمی لقب په توګه ورکړه.[۹]
اړوندې لیکنې
فوټ نوټ
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۳.
- ↑ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۴۲.
- ↑ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۳.
- ↑ عطاردی، مسند الامام الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۱۰.
- ↑ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.
- ↑ ابناثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۳۲۶.
- ↑ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۱۵.
- ↑ مادلونگ، «پرونده علی بن موسی الرضا»، ص۷.
- ↑ عاملی، الحیاة السیاسیة للامام الرضا(ع)، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۲۰۴.
سرچينې
- ابناثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، چاپ اول، ۱۳۸۵ق.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
- سبط بن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الأمّة فی ذکر خصائص الأئمة، قم، منشورات الشریف الرضی، ۱۴۱۸ق.
- صاحب بن عباد، اسماعیل، المحیط فی اللغة، تصحیح محمدحسن آل یاسین، بیروت، عالم الکتاب، ۱۴۱۴ق.
- صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.
- عاملی، سید جعفر مرتضی، الحیاة السیاسیة للامام الرضا(ع) دراسة و تحلیل، مؤسسة النشر الاسلامی، بیتا.
- عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الرضا، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۴۰۶ق.
- مادلونگ، ویلفرد، «پرونده: علی بن موسی الرضا(ع)»، ترجمه احمد نمائی، اطلاعات حکمت و معرفت، سال سوم، ش۸، آبان ۱۳۸۷ش.
- مستفید و غفاری، حمیدرضا و علیاکبر، ترجمه عیون الاخبار الرضا، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۲ش.