د نخع قبیله
د نَخَع قبیله د مَذحِج له قبیلو څخه یوه مشهوره قبیله ده[۱] چې جَسْر بن عمرو ته یې نسبت ورکول کیږي[۲] هغه ته يې له خپلې قبیلې په لری کیدو د نخع نامه ورکړې وه.[۳] [یادداشت ۱] د دې قبیلې د اوسیدو ځای یمن و او له مسلمانیدو وروسته بیا کوفې او مصر ته يې مهاجرت وکړ.[۴]
د نخع له قبيلې څخه شاوخوا دوه سوه تنه چې په يمن کې يې د رسول الله(ص) له صحابي معاذ بن جبل سره بيعت کړى و، د هجرت په يوولسمه د محرم په نيمايي کې رسول الله(ص) ته راغلل او مسلمان شوو.[۵] رسول الله(ص) د نخع قبيلې لپاره دعا وکړه او له خدایه يې د هغوي لپاره د برکت غوښتنه وکړه.[۶] د نخع قبيلې د قادسيه په جګړه کې ګډون وکړ او د دې قبيلې ځينې غړي شهيدان شول.[۷] همدارنګ د دې قبیلې ځینو غړو د یرموک په جګړه کې هم برخه واخیسته.[۸]
د نخع قبیلې غړو په جمل، صفین او نهروان جنګونو کې د امام علی(ع) په سپایانو کښې وو.[۹]
د نخع قبیلې ډېر مشهور کسان درلودل چې له هغو ځینې دا دي:
- مالک اشتر[۱۰] د جمل او صفین په جنګونو کښې د امام علی(ع) له لښکرو څخه او په مصر کښې د هغه استازی.[۱۱]
- کمیل بن زیاد نخعی د امام علی(ع) له اصحابو څخه و چې د حجاج بن یوسف له خوا شهید شو.[۱۲]
- ارطاة بن کعب د دې قبيلې له مشرانو څخه و چې له خپلو کسانو سره رسول الله(ص) ته ولاړ او د قادسيه په جګړه کې شهيد شو.[۱۳]
- د مالک اشتر زوی ابراهیم له مختار سره بیعت وکړ او د هغه په پاڅون کې یې ګډون وکړ[۱۴] او عبیدالله بن زیاد یې وواژه.[۱۵]
- سنان بن انس نخعی[۱۶] چې د کربلا په پیښه کې د عمر بن سعد په لښکر کې موجود و او د ځینو روایتونو له مخې امام حسین(ع) یې شهید کړ[۱۷]
- موسی بن عمران نخعی له امام هادی(ع) څخه د جامعه کبیره د زیارت راویتوونکی.[۱۸]
د عربانو یوه ډله د ایران په سیمو لکه بیرجند کې اوسیږي. ویل کیږي چې د دوی پلرونه نخعی عربان دي چې د منصور عباسي د واکمنۍ پر مهال (۱۳۶-۱۵۸هـ ق) د خراسان او سیستان د خلکو د پاڅون د ځپلو لپاره د حازم بن خزیمه له لښکرو سره خراسان ته ولاړل او د خوسف په سیمه کې میشت شول.[۱۹]
د «قبیله نخع در تاریخ اسلام و تشیع تا پایان قرن سوم هجری» د اصغر منتظر القایم او مریم سعیدیان، له لخوا لیکلی شوی چې د دریمې هجري پېړۍ تر پایه پورې د اسلام او شیعه مذهب په تاریخ کې د نخع قبيلې رول، او اهلبیتو علیهم السلام سره د هغوي اړیکې بیانوي.[۲۰]
فوټ نوټ
- ↑ سعیدیان، «جایگاه بزرگان قبیله نخع در علوم و فرهنگ اسلامی در دو قرن نخست هجری»، ص۷۰.
- ↑ بامطرف، الجامع، بغداد، ج۴، ص۵۶۱.
- ↑ صحاری، الانساب، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۳۷۹.
- ↑ بامطرف، الجامع، بغداد، ج۴، ص۵۶۱.
- ↑ ابنجوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۴.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۹۹۰م، ج۱،ص۲۶۰
- ↑ ابنحجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۹۷.
- ↑ بامطرف، الجامع، بغداد، ج۴، ص۵۶۲.
- ↑ سعیدیان، «جایگاه بزرگان قبیله نخع در علوم و فرهنگ اسلامی در دو قرن نخست هجری»، ص۶۸.
- ↑ بامطرف، الجامع، بغداد، ج۴، ص۵۶۲.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۹۹۰م، ج۶، ص۲۳۹.
- ↑ ابنحزم، جمهرة انساب العرب، ۱۴۱۸ق، ص۴۱۵.
- ↑ ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۳.
- ↑ ابنکثیر، البداية و النهاية، ۱۹۸۶م، ج۸، ص۲۶۵.
- ↑ ابنکثیر، البدایة و النهایة، ۱۹۸۶م، ج۸، ص۳۲۳.
- ↑ ابنحزم، جمهرة أنساب العرب، ۱۹۸۳م، ص۴۱۵.
- ↑ ابناثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۹۲.
- ↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۹.
- ↑ آموزگار، «تاریخچه مختصر اعراب جنوب خراسان (منطقه عربخانه)»، ص۳۲و۳۵.
- ↑ «کتابی درباره «قبیله نخع در تاریخ اسلام» منتشرشد»، خبرگزاری مهر.
سرچينې
- ابناثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
- ابنجوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، محقق: عطا، محمد عبدالقادر، عطا، مصطفی عبدالقادر، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- ابنحجر، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود، علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- ابنحزم اندلسی، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- ابنسعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۹۹۰م.
- ابنکثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۹۸۶م.
- آموزگار، یوسف، «تاریخچه مختصر اعراب جنوب خراسان (منطقه عربخانه)»، پژوهشنامه فرهنگ و ادب، شماره ۶، بهار و تابستان ۱۳۸۷ش.
- بامطرف، محمد عبد القادر، الجامع (جامع شمل أعلام المهاجرین المنتسبین إلی الیمن و قبائلهم)، بغداد، دارالرشید، بیتا.
- سعیدیان، مریم، «جایگاه بزرگان قبیله نخع در علوم و فرهنگ اسلامی در دو قرن نخست هجری»، مجله ادبیات و علوم انسانی، شماره۱۲-۱۳، بهار و تابستان ۱۳۸۸ش.
- «قبیله نخع در تاریخ اسلام و تشیع تا پایان قرن سوم هجری» شبکه جامع کتاب گیسوم، مشاهده ۸ مهر ۱۴۰۰ش.
- صحاری، سلمه بن مسلم، الأنساب، مصحح نص، محمد احسان، عمان، وزارة التراث القومی و الثقافة، چاپ چهارم، ۱۴۲۷ق.
- صدوق، محمد بن علی بن بابویه، «من لا یحضره الفقیه»، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۳ق.
- فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۱۵ق.
- «کتابی درباره «قبیله نخع در تاریخ اسلام» منتشرشد»، خبرگزاری مهر، انتشار ۲۲ آذر ۱۳۹۹ش، مشاهده ۸ مهر ۱۴۰۰ش.