د "د اختیار ځایونه" د بڼو تر مېنځ توپير
د سمون لنډیز نسته |
د سمون لنډیز نسته |
||
| ۱ کرښه: | ۱ کرښه: | ||
'''دا مقاله د تدوین په حال کې ده!''' | '''دا مقاله د تدوین په حال کې ده!''' | ||
'''د اختیار ځایونه''' یا د '''اماکن اربعه'''، هغه ځایونه چې مسافر پکې اختیار لري چې [[لمونځ]] پوره وکړي او که نیم(کسر). د شیعه فقهاوو د مشهور نظر له مخې هغه ځایونه دا دي: | ::''دا مقاله د یو فقهي مفهوم په اړه توضیحي مقاله ده او د دیني کړنو لپاره معیار نشي کیدی. د مذهبي کړنو لپاره نورو سرچینو ته مراجعه وکړئ.'' | ||
'''د اختیار ځایونه''' یا د '''اماکن اربعه'''، هغه ځایونه چې [[شرعي سفر|مسافر]] پکې اختیار لري چې [[لمونځ]] پوره وکړي او که نیم(کسر). د شیعه فقهاوو د مشهور نظر له مخې هغه ځایونه دا دي: [[مکه]]، [[مدینه]]، [[د کوفه جومات|د کوفې جومات]] او [[د امام حسین(ع) حرم]]. د فقهاوو د يوې ډلې [[فتوا]] دا ده چې د اختیار حکم ټولې مكې او مدينې ته نه شاملیږي. بلکې په دې کې یوازې [[مسجد النبي]] او [[مسجد الحرام]] شامل دي. | |||
ځينو فقهاوو هم ويلي دي: د اختیار حکم يوازې د دغو ځايونو په زړو حدودو کې دی. | ځينو فقهاوو هم ويلي دي: د اختیار حکم يوازې د دغو ځايونو په زړو حدودو کې دی. | ||
== د نوم ورکولو لامل == | == د نوم ورکولو لامل == | ||
د اختیار ځایونه هغه ځایونه دي چې مسافر پکې په نیم(کسر) یا پوره لمونځ کولو کې اختیار لري. د دې له امله چې مسافر په دې ځایونو کې د لمونځ په پوره کولو او نیم(کسر) کولو تر مینځ اختیار لري نو دې ځایونو ته د اختیار ځایونه ویل کیږي. همدارنګه د دغو ځايونو د شمېر له مخې چې څلور دي ورته اربعه (څلور) ویل کېږي.[۱] | د اختیار ځایونه هغه ځایونه دي چې [[شرعي سفر|مسافر]] پکې په نیم(کسر) یا پوره لمونځ کولو کې اختیار لري. د دې له امله چې مسافر په دې ځایونو کې د لمونځ په پوره کولو او نیم(کسر) کولو تر مینځ اختیار لري نو دې ځایونو ته د اختیار ځایونه ویل کیږي. همدارنګه د دغو ځايونو د شمېر له مخې چې څلور دي ورته اربعه (څلور) ویل کېږي.[۱] | ||
== مصداقونه == | == مصداقونه == | ||
ویل شوي چې د مشهورو شیعه فقهاوو په وینا د مکې او مدینې[۲] ښارونه او همدارنګه د کوفې جومات او د امام حسین(ع) | ویل شوي چې د مشهورو شیعه فقهاوو په وینا د [[مکه|مکې]] او [[مدینه|مدینې]][۲] ښارونه او همدارنګه [[د کوفه جومات|د کوفې جومات]] او [[د امام حسین(ع) حرم]] د اختیار له ځایونو څخه دي.[۳] [[شیخ طوسي]] ویلي دي: د ځینو روایتونو له مخې د اختیار په حکم کې د کوفې[۴] او [[نجف]][۵] ښارونه هم شامل دي. همدارنګ ځينو فقهاوو د کوفې ښار د اختیار له ځايونو څخه ګڼلى دى[۶] او ځینو نورو د اختیار ځایونه یواځې په مکه او مدينه کې تر [[مسجد الحرام]] او [[مسجد النبي]] پورې محدود کړي دي.[۷] | ||
سیدِ مرتَضی او ابنجُنَید ته منسوب دی چې دوي د ټولو معصومو امامانو د قبرونو په خوا کې د پوره لمانځه او نیم(کسر) لمونځ د مستحبوالي حکم صحیح ګڼلی دی.[۸] صاحب جواهر دغه نظر بې بنسټه ګڼلی دی.[۹] | [[سید مرتضی|سیدِ مرتَضی]] او [[ابن جنید اسکافي|ابنجُنَید]] ته منسوب دی چې دوي د ټولو [[د شیعو امامان|معصومو امامانو]] د قبرونو په خوا کې د پوره لمانځه او نیم(کسر) [[لمونځ]] د [[مستحب|مستحبوالي]] حکم صحیح ګڼلی دی.[۸] [[محمد حسن نجفي|صاحب جواهر]] دغه نظر بې بنسټه ګڼلی دی.[۹] | ||
== فقهي حکمونه == | == فقهي حکمونه == | ||
شیعه فقهاوو د اختیار د ځایونو په اړه د لمانځه په احکامو[10] او د استجاري عبادت په احکامو کې خبرې کړي دي.[11] د مشهور نظر له مخې، د اختیار په ځایونو کې مسافر هم پوره لمونځ کولی شي او هم نیم(کسر)؛ خو دا مستحب دي چې پوره لمونځ وکړي.[۱۲] | شیعه فقهاوو د اختیار د ځایونو په اړه د لمانځه په احکامو[10] او د استجاري عبادت په احکامو کې خبرې کړي دي.[11] د مشهور نظر له مخې، د اختیار په ځایونو کې مسافر هم پوره لمونځ کولی شي او هم نیم(کسر)؛ خو دا مستحب دي چې پوره لمونځ وکړي.[۱۲] | ||
د اختیار د ځایونو ځینې نور فقهي احکام دا دي: | د اختیار د ځایونو ځینې نور [[شرعي احکام|فقهي احکام]] دا دي: | ||
* د اختیار حکم د لمانځه لپاره ځانګړی شوی دی او روژې ته نه شاملیږي.[۱۳] | * د اختیار حکم د لمانځه لپاره ځانګړی شوی دی او روژې ته نه شاملیږي.[۱۳] | ||
* اکثرو فقهاوو ويلي دي: احتياط دا دی چې له مسافره چې کوم لمونځونه د اختیار په ځایونو کې قضا کیږي، د هغو قضايي دې نیم(کسر) وکړي.[۱۴] | * اکثرو فقهاوو ويلي دي: [[احتياط]] دا دی چې له مسافره چې کوم لمونځونه د اختیار په ځایونو کې قضا کیږي، د هغو قضايي دې نیم(کسر) وکړي.[۱۴] | ||
* د ځينو فقهاوو د فتوا له مخې د اختیار د ځایونو حکم استمراري دی؛ يعنې لمونځ کوونکی کولای شي چې د لمانځه په وخت کې خپل نيت له کسر لمانځه څخه په پوره لمانځه او يا له پوره څخه نیم لمانځه ته بدل کړي.[۱۵] | * د ځينو فقهاوو د [[فتوا]] له مخې د اختیار د ځایونو حکم استمراري دی؛ يعنې لمونځ کوونکی کولای شي چې د لمانځه په وخت کې خپل نيت له کسر لمانځه څخه په پوره لمانځه او يا له پوره څخه نیم لمانځه ته بدل کړي.[۱۵] | ||
* د ځينو فقهاوو د فتوا له مخې، د اختیار حکم يوازې د دغو ځايونو په زړو حدودو کې جاري دی.[۱۶] | * د ځينو [[مجتهد|فقهاوو]] د فتوا له مخې، د اختیار حکم يوازې د دغو ځايونو په زړو حدودو کې جاري دی.[۱۶] | ||
==فوټ نوټ== | ==فوټ نوټ== | ||
د ۱۶:۰۰, ۳ ډسمبر ۲۰۲۳ بڼه
دا مقاله د تدوین په حال کې ده!
- دا مقاله د یو فقهي مفهوم په اړه توضیحي مقاله ده او د دیني کړنو لپاره معیار نشي کیدی. د مذهبي کړنو لپاره نورو سرچینو ته مراجعه وکړئ.
د اختیار ځایونه یا د اماکن اربعه، هغه ځایونه چې مسافر پکې اختیار لري چې لمونځ پوره وکړي او که نیم(کسر). د شیعه فقهاوو د مشهور نظر له مخې هغه ځایونه دا دي: مکه، مدینه، د کوفې جومات او د امام حسین(ع) حرم. د فقهاوو د يوې ډلې فتوا دا ده چې د اختیار حکم ټولې مكې او مدينې ته نه شاملیږي. بلکې په دې کې یوازې مسجد النبي او مسجد الحرام شامل دي.
ځينو فقهاوو هم ويلي دي: د اختیار حکم يوازې د دغو ځايونو په زړو حدودو کې دی.
د نوم ورکولو لامل
د اختیار ځایونه هغه ځایونه دي چې مسافر پکې په نیم(کسر) یا پوره لمونځ کولو کې اختیار لري. د دې له امله چې مسافر په دې ځایونو کې د لمونځ په پوره کولو او نیم(کسر) کولو تر مینځ اختیار لري نو دې ځایونو ته د اختیار ځایونه ویل کیږي. همدارنګه د دغو ځايونو د شمېر له مخې چې څلور دي ورته اربعه (څلور) ویل کېږي.[۱]
مصداقونه
ویل شوي چې د مشهورو شیعه فقهاوو په وینا د مکې او مدینې[۲] ښارونه او همدارنګه د کوفې جومات او د امام حسین(ع) حرم د اختیار له ځایونو څخه دي.[۳] شیخ طوسي ویلي دي: د ځینو روایتونو له مخې د اختیار په حکم کې د کوفې[۴] او نجف[۵] ښارونه هم شامل دي. همدارنګ ځينو فقهاوو د کوفې ښار د اختیار له ځايونو څخه ګڼلى دى[۶] او ځینو نورو د اختیار ځایونه یواځې په مکه او مدينه کې تر مسجد الحرام او مسجد النبي پورې محدود کړي دي.[۷]
سیدِ مرتَضی او ابنجُنَید ته منسوب دی چې دوي د ټولو معصومو امامانو د قبرونو په خوا کې د پوره لمانځه او نیم(کسر) لمونځ د مستحبوالي حکم صحیح ګڼلی دی.[۸] صاحب جواهر دغه نظر بې بنسټه ګڼلی دی.[۹]
فقهي حکمونه
شیعه فقهاوو د اختیار د ځایونو په اړه د لمانځه په احکامو[10] او د استجاري عبادت په احکامو کې خبرې کړي دي.[11] د مشهور نظر له مخې، د اختیار په ځایونو کې مسافر هم پوره لمونځ کولی شي او هم نیم(کسر)؛ خو دا مستحب دي چې پوره لمونځ وکړي.[۱۲]
د اختیار د ځایونو ځینې نور فقهي احکام دا دي:
- د اختیار حکم د لمانځه لپاره ځانګړی شوی دی او روژې ته نه شاملیږي.[۱۳]
- اکثرو فقهاوو ويلي دي: احتياط دا دی چې له مسافره چې کوم لمونځونه د اختیار په ځایونو کې قضا کیږي، د هغو قضايي دې نیم(کسر) وکړي.[۱۴]
- د ځينو فقهاوو د فتوا له مخې د اختیار د ځایونو حکم استمراري دی؛ يعنې لمونځ کوونکی کولای شي چې د لمانځه په وخت کې خپل نيت له کسر لمانځه څخه په پوره لمانځه او يا له پوره څخه نیم لمانځه ته بدل کړي.[۱۵]
- د ځينو فقهاوو د فتوا له مخې، د اختیار حکم يوازې د دغو ځايونو په زړو حدودو کې جاري دی.[۱۶]