خصائص الوحی المبین (کتاب)
دا مقاله د تدوین په حال کې ده!
خَصائِصُ الوَحیِ المُبین په عربۍ ژبه یو کتاب دی، چې په کې د اهل سنتو له اعتماد وړ کتابونو څخه، د امام علی(ع) فضیلت څخه تړلي آیتونه راوړل شوي دي. ویل شوي دي چې د دې کتاب لیکل د دې سبب شول چې د امام علی(ع) په فضائلو نور کتابونه ولیکل شي.
شیعه عالم ابنبطریق(۵۲۳-۶۰۰ق)، دغه کتاب په ۲۵ فصلونو کښې لیکلی او د هر فصل په شروع کښې یې یو یا څو آیتونه ذکر کړي او بیا یې د امام علی(ع) په فضیلت کښې حدیثونه نقل کړي دي چې هغه آیت یا آیتونو ته اشاره کوي. خصائص الوحی المبین کتاب، د محمد باقر محمودي په تحقیق سره، په ۱۳۶۴ کال کې د اطلاعاتو او کلتور وزارت له خوا په یوه ټوک کې چاپ شوی. د کتاب یوه نسخه د جعفر سبحاني له سریزې سره هم چاپ شوې ده.
د کتاب اهمیت او موقعیت
خَصائِصُ الوَحیِ المُبین فی مَناقِبِ امیرِالمُؤمنین(ع) کتاب د ابنبطریق(۵۲۳-۶۰۰ق) چې محدث، فقیه، ادیب او شیعه متکلم دی، له مشهورو کتابونو څخه دی، چې د اهل سنتو له اعتماد وړ کتابونو څځه یې د امام علی(ع) فضیلتونه راټول کړي دي.[1] د دې کتاب لیکل، د اهل سنتو له سرچینو څخه د اهلبیتو(ع) د فضائلو په موضوع کې د نورو ډېرو کتابونو د لیکلو سبب شول.[2]
لیکوال له دې کتابه وړانده دوه نور کتابونه عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار او المستدرک المختار فی مناقب وصی المختار د امام علی(ع) په فضائلو کې لیکلي وو.[۳]
د اهل سنتو هغه سرچینې چې لیکوال ترې ګټه اخستې ده دا دي: مناقب احمد بن حنبل، صحیح بخاری، صحیح مسلم، الجمع بین الصحیحین، جمع بین الصحاح الستة، تفسیر ثعلبی (کشف والبیان)، الفردوس، مناقب ابن مغازلی او حلیةالاولیاء.[۴] لیکوال په دې کتاب کې له ځانه څو شعرونه هم راوړي دي.[۵]
جوړښت او مینځپانګه
خصائص الوحی المبین کتاب کې یوه سریزه، 25 فصلونه او تقریبا دوه سوه روایتونه دي.[6] لیکوال د کتاب په سر کې، د روایت په نقل کې خپل سندونه او طُرُق بیان کړي دي[7] او همدارنګ د هر روایت له نقل وړاندې هم د سند لړۍ راوړي.[8]
ابن بطریق یوازې د روایاتو په نقل بسنه نه ده کړی او د هر فصل په پای کې یې د آیتونو تفسیر او تشریح کړی دی.[9] د بیلګې په توګه په لومړي فصل کې هغه روایتونه راغونډ کړي دي چې د ولایت آیت سره خاص دي. په دې فصل کې شل حدیثونه شامل دي، چې ډیر یې له پیغمبر(ص) څخه دي. د امام علی (ع) په فضیلتونو کې د حسن بن ثابت او نورو نورو شعرونه هم نقل شوي دي. لیکوال د احادیثو له نقلولو وروسته د آیت تفسیر کړی دی او فصل یې د امام علی(ع) په ستاینه کې په شعرونو سره پای ته رسولی دی.[10]
ژباړه او چاپ
کتاب خصائص الوحی المبین، په ۱۳۱۱ق، کې سره د «نورالهدایة» کتاب په تهران کې لیتوګرافي شو.[۱۱] همدارنګه په ۱۳۶۴ کال کې د ایران د کلتور او اسلامي لارښود وزارت د محمد باقر محمودي په تحقیق سره په یوه په یو ټوک کې چاپ شو.[12] د دې کتاب یوه بله نسخه د جعفر سبحاني په سریزه او د مالک محمودي په تحقیق سره، په دارالقرآن الکریم خپرندویې کې چاپ شو.[۱۳]
سیفالله حبیبی، د خصائص الوحی المبین کتاب د محمدباقر محمودی ترجمې او تحقیق سره په خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین(ع) په نامه په اسوه خپرندویې کې چاپ کړ.[۱۴]