مالک بن عبد الله بن سریع همداني

دا مقاله د تدوین په حال کې ده!

د امام حسین(ع) په حرم کښې د کربلا د ځینو شهیدانو قبرونه

مالک بن عبد الله بن سَریع هَمْداني (شهادت: ۶۱ق) د کربلا له شهیدانو دی چې له خپل تربور او مورني ورور سیف بن حارث بن سریع سره د عاشورا په ورځ شهید شو. مالک د همدان له قبیلې او د بني جابر له تپې و.

په سرچینو کې له امام حسین سره د هغه او د سیف د یوې مکالمې راپور راغلی دی؛ په دې راپور کې راغلي چې په هغه ورځ دواړه په ژړا امام حسین (ع) ته ورغلل او د امام په ځواب کې یې د خپلې ژړا علت داسې بیان کړ چې د دښمن په وړاندې ستاسو لپاره څه نه شو کولی.

نسب

مالک بن عبدالله د کربلا له شهیدانو دی.[۱] هغه د هَمْدان له قبیلې [۲] او بني ‌جابر له تپې و[۳] هغه او د تره زوی یي چي سره مورني وروڼه وو [۴] د «جابري» شهیدانو په نوم یاد شوې دي.[۵]

په زیارت الشهداء (غیر مشهور ناحیه زیارت) کې د مالک بن عبدالله په نوم هغه ته سلام ورکړل شوی دی.[۶] د امام حسین په رجبیه زیارت کې د مالک بن عبدالله حایري یادونه شوې ده.[۷] ځینې څېړاندي دا دوه، یو کس ګڼي.[۸]

شهادت

مالک او د تره زوی یې سیف له خپل مریي شبیب بن عبدالله نهشلي سره، له امام حسین (ع) سره یو ځای شول [۹] ویل شوي چې دغه درې له کوفې امام ته ورغلل.[۱۰] اهل سنت تاریخ لیکونکي محمد بن جریر طبري (وفات:۳۱۰ق)د سیف او مالک شهادت د عاشورا له ماسپښین وروسته ګڼي. د طبري په وینا کله چې د امام حسین (ع) اصحاب پوه شول چې د دښمن د زیاتوالي په وجه د کامیابۍ امکان نیشته، اصحابو فیصله وکړه چې د امام لپاره د سر په ورکولو کې له یو بل سره سیالي وکړي.[۱۱]

له امام حسین(ع) سره د دوو شهیدو جابري ځوانانو خبرې اترې:

«امام حسین هغوي ته وویل: ورېرونو مې، ولې ژاړئ؟ په خدای قسم هیله من یم ډېر زر مو زړه خوشاله شي. هغوي وویل:« خدای مو دې په تا قربان کړي، په خدای قسم په ځان نه ژاړو، ستا لپاره ژاړو چې وینو دښمنانو راګېر کړی یې او مونږ دې د دفاع توان نه لرو. (امام) وویل: ورېرونو، خدای دې د دغه غم او زما د دغه ننګې چې په خپل سر سره یې کوئ، په بدل کې د پرهېزګارو ډېره ښه بدله تاسو ته درکړي»

ویل شوي سیف بن حارث او مالک د امام حسین (ع) خیمه ګاه ته د دښمن د نزدې کېدو په لیدلو سره په ژړېدونکو سترګو امام ته ورغلل. [۱۳]امام ترې د ژړا د سبب پوښتنه وکړه او هغوي د امام اوسنی حالت او دا چې مرسته یې نه شي کولی د خپلې ژړا سبب وباله، امام د دغه احساس له امله د هغوي قدرونه او ورپاره یې دعا وکړه.[۱۴] د سرچینو په وینا، سیف او مالک له امام سره له خبرو وروسته میدان ته وزغاستل، په داسې حال کې چې له یو بله مخکې کېدل [۱۵] او په جنګ کې یې د یو بل ملاتړ کاوه.[ ۱۶] سیف او مالک لږ ساعت وروسته امام ته سلام وکړ او امام هم د هغوي پوښتنې ته ځواب ووایه.[ ۱۷]

دغه شان مکالمه د دوو غفاري ځوانانو یعنی عبدالله او عبدالرحمن بن عُروَه غفاري په اړه هم نقل شوې ده [۱۸]البته ځینې باور لري چې په ځینو سرچینو لکه د خوارزمی په مقتل الحسین کې، دوه جابري ځوانان او دوه غفاري ځوانان سره ګډوډ شوې دي. [۱۹] په خوارزمي مقتل کې دغه خبرې اترې دوو غفاري ځوانانو ته منسوبې دي او د دوو جابري ځوانانو په اړه یوازې امام حسین (ع) ته د هغوي په سلام او د امام په ځواب بسنه شوې ده.[ ۲۰]

د مالک او سیف ډېره مینه او اخلاص د ځینو تاریخ لیکونکو د پام وړ ګرځېدلې ده[۲۱] دغه دوه له یوې جانانه مبارزې او د ډېرو سورو او پلیو عسکرو له وهلو وروسته [۲۲] د تورو او نیزو د ګوزارونو له امله امام ته نزدې[۲۳] او په یو ځای [۲۴]شهیدان شول. امام د هغوي د تنو په لیدلو سره وژړل او ورته یې د بخښنې دعا وکړه او دا چې انسان مجبوره دی برخلیک ته تسلیم شي وې فرمایل چې د ټولو جاروت د خدای په لور دی.[۲۵]

د سیف او مالک د شهادت وخت یې مختلف لیکلی دی؛ ځینو د هغوي شهادت له حَجّاج بن مَسْروق[۲۶] څخه وروسته او ځینو د حَنظله بن قیس[۲۷] و یا حنظله بن اَسعد[۲۸] څخه وروسته ګڼلی دی. ځینو یې شهادت له عبدالله او عبدالرحمان بن عروه غفاري وروسته ګڼلی دی.[۲۹]