هفهاف بن مهند راسبي

هَفْهاف بن مُهَنَّد راسِبي (شهادت ۶۱ق) د بصرې له شیعیانو او د کربلا د پېښې له شهیدانو څخه دی چې له امام حسین(ع) وروسته شهید شو. هغه چې په صفین جنګ کې یې د امام علي(ع) په لښکر کې د پاتې کېدو مخنیه لرله د عراق په لور د امام حسین(ع) د تګ د خبر له اورېدو وروسته د هغوي طرف ته روان شو؛ خو د عاشورا په ورځ د امام حسین(ع) له شهادته وروسته کربلا ته ورسید او د عمر سعد له لښکریانو سره وجنګېد او شهید شو.

د شیعه رجال مامقاني (وفات ۱۳۵۱ق) په وینا هفهاف بن مهند د بصرې له تکړه سوارکارانو او له مخلصو شیعیانو څخه دی.^[۱] هغه په صفین جنګ کې د امام علي(ع) له اصحابو و او د یو نقل له مخې د امام علي(ع) له لوري یې په دې جنګ کې د بصرې د ازدیانو کومانده په غاړه لرله.^[۲] هغه د امام حسن(ع) له ملګرو هم ګڼل شوی دی.^[۳] هفهاف په لغت کې د ډنګر انسان په معنا دی.^[۴]

فضیل بن زبیر کوفي(وفات دوهمه قمري پېړۍ)، زیدیه عالم المرشد بالله ( وفات ۴۷۹ق) او د زیدیه ژوند پېښه لیکونکی حُمَیْد بن احمد مُحَلِّی (وفات ۶۵۲ق) راپور ورکوي چې هفهاف خبر شو چې امام حسین(ع) د عراق په لور خوځېدلی دی، د هغه حضرت طرف ته ورغی؛ خو د امام له شهادته وروسته کربلا ته ورسېد؛ نو د عمر سعد لښکریانو ته وردننه شو او توره یې راوویسته اوهغوي ته یې رجز ووایه: ( ای سنبالو لښکریانو٬ زه یم هفهاف بن مهنّد چې د محمد(ص) په کورنۍ پسې روان یم»! بیا یې د عمر سعد له لښکریانو سره جنګ پېل کړ او یو شمېر یې ترې ووژل تر دې چې هغه یې شهید کړ.^[۵] د دې راپور په دوام کې، له امام سجاد(ع) څخه د هفهاف په ستاینه کې راغلي چې :« خلکو د حضرت محمد(ص) د بعثت له وخته، د علي ابن ابیطالب(ع) نه وروسته یې د هفهاف په شان بل جنګیالی نه دی لیدلی چې هر څوک یې ووژل په خپل لاس یې ووژل ...»^[۶]

په دانشنامه امام حسین کتاب کې راغلي چې د هفهاف نوم په زړو متونو کې یوازې به د فضیل بن زبیر په کتاب تَسمیة من قُتِلَ مع الحسین، کې راغلی دی.^[۷] د هفهاف نوم امام زمان(عج) ته په منسوب زیارت الشهدا^[۸] او د امام حسین(ع) په رجبیه زیارت کې^[۹] نه دی ذکر شوی.

فوټ نوټ

↑ مامقانی، تنقيح المقال، نجف، ج‏۳، ص۳۰۴.
↑ جمعی از نویسندگان، ذخيرة الدارين، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۵۷.
↑ مامقانی، تنقيح المقال، بی‌تا، ج‏۳، ص۳۰۴.
↑ وګورئ: ابن‌درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۰.
↑ المرشد بالله، ترتيب الأمالی الخميسية، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۲۷؛ محلی، الحدائق الوردية، ۱۴۲۳ق، ج‏۱، ص۲۱۲.
↑ فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین، ۱۴۰۶ق، ص۱۵۶؛ المرشد بالله، ترتيب الأمالی الخميسية، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۲۷؛ محلی، الحدائق الوردية، ۱۴۲۳ق، ج‏۱، ص۲۱۲.
↑ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسين(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۶، ص۴۳۵.
↑ وګورئ: ابن‌مشهدی، المزار، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۷-۴۹۵.
↑ وګورئ: مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۳۳۹-۳۴۱.

سرچينې

ابن‌درید، محمد بن حسن، الاشتقاق، تحقيق عبد السلام محمد هارون، بیروت، دار الجيل، ۱۴۱۱ق.
ابن‌مشهدی، محمد، المزار، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة الشر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
المرشد بالله، يحيى بن حسين، الأمالی الخميسية، تحقیق: محمد حسن اسماعيل، بيروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۲۲ق.
جمعی از نویسندگان، ذخیرة الدارین، تصحیح باقر دریاب نجفی، بی‌جا، ۱۴۲۲ق.
فضیل بن زبیر، تسمیة مَنْ قُتل مع الحسین علیه‌السلام من ولده وإخوته وأهل بیته وشیعته، تحقیق سید محمدرضا حسینی جلالی، قم، ۱۴۰۶ق.
مامقانی، عبدالله، تنقيح المقال فی علم الرجال‏، نجف، بی‌تا.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردية في مناقب الأئمة الزيدية، تحقیق مرتضی المحطوری، صنعاء، مکتبة بدر، ۱۴۲۳ق.
محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام حسین علیه السلام، بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۷ش.

[1] مامقانی، تنقيح المقال، نجف، ج‏۳، ص۳۰۴.

[2] جمعی از نویسندگان، ذخيرة الدارين، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۵۷.

[3] مامقانی، تنقيح المقال، بی‌تا، ج‏۳، ص۳۰۴.

[4] وګورئ: ابن‌درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۰.

[5] المرشد بالله، ترتيب الأمالی الخميسية، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۲۷؛ محلی، الحدائق الوردية، ۱۴۲۳ق، ج‏۱، ص۲۱۲.

[6] فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین، ۱۴۰۶ق، ص۱۵۶؛ المرشد بالله، ترتيب الأمالی الخميسية، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۲۷؛ محلی، الحدائق الوردية، ۱۴۲۳ق، ج‏۱، ص۲۱۲.

[7] محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسين(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۶، ص۴۳۵.

[8] وګورئ: ابن‌مشهدی، المزار، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۷-۴۹۵.

[9] وګورئ: مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۳۳۹-۳۴۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]