مدین (قبیله)
- دا مقاله د مدین قبیلي په اړه ده. د مدین ښار څخه د خبرېدو لپاره د مدین (ښار) مقاله وګورئ.
مَدْیَن یو عرب قام دی چې حضرت شعیب یې د هدایت لپاره مبعوث شو او حضرت موسی(ع) څو کاله په هغوي کې ژوند وکړ. ځینې څیړاندي، دغه قبیله د حضرت ابراهیم(ع) زوي مدین او ځینې یې حضرت اسماعیل(ع) ته منسوبه ګڼي. دغه قام د عقبه خلیج په خوا کې په مدین ښار کې اوسېده. مدین قام په خدای د ایمان نه راوړلو په وجه په الهي عذاب اخته شو.
توکم پاڼه
مدین د عربو له نسله یوه قبیله وه.[۱] د «مدین»ټکی لس ځله په قرآن کې راغلی دی.[۲] چې په ځینو کې ترې مطلب د مدین قبیله[۳] او په ځینو کې مدین ښار[۴] دی. د مدین قبیلې د نسل په اړه ځینې اختلافات موجود دي:
ځینې څیړاندي او مورخان مدین قبیله په مدین بن ابراهیم پورې منسوبه ګڼي.[۵] د تورات [۶] او د ځینو اسلامي سرچنیو[۷] د راپور له مخې حضرت ابراهیم د خپلې مېرمنې ساره له وفاته وروسته له یوې بلې ښځې سره واده وکړ او له هغې د ځینو بچیانو پلار شو منجمله مدین (میدیان). مدین د حضرت لوط له لور سره واده وکړ او له دې لارې یې نسل دوام وموند.[۸]
همداراز ابن کثیر دغه قبیله د مدین بن مدیان بن ابراهیم[۹] له نسله او ځینو څیړاندو د حضرت اسماعیل(ع) له نسله ګڼلې ده.[۱۰]
استوګن ځای
اصلي مقاله: مدین (ښار)
مدین قام په مدین ښار کې ژوند کاوه او د دغه ښار نوم هم له دې قبیلې اخستل شوی و.[۱۱] دغه ښار د عقبه خلیج په ختیځ کې[۱۰] د سیند په غاړه او اباد او ښیرازه ګڼل شوی دی.[۱۲] دغه ښار تبوک سیمې ته نزدې [۱۳] او همداراز د لوط قام ښار ته نزدې دی.[۱۴] شیخ صدوق مدین یوه وړوکی کلی ګڼلی چې تر څلویښتو زیات کورونه یې نه لرل.[۱۵]
ځینو څېړاندو دغه ښار د شام له ښارونو ګڼلی دی.[۱۶] او احتمال یې ورکړی چې نن سبا په اردن هیواد کې «معان» ښار[۱۷] په دغه ځای کې جوړ شوی دی.[۱۸] ځینې باوري دي چې مدین په ننني عربستان کې واقع و.[۱۹]
له بني اسراییلو سره نښته
- نگر به موسی عمران که از بر مادر
- به مدین آمد و زان راه گشت او مولا[[۲۰]]
د قرآن[۲۱] او تورات[۲۲] د تصریح په اساس حضرت موسی(ع) وروسته له دې چې له مصره وتښتېد، مدین ته لاړ او هلته یې د شعیب له لور سره واده وکړ.[۲۳] او کلونه هلته په مدین قبیله کې[۲۴] په شپنۍ لګیا و.[۲۵]
مدین قبیله د تاریخ په یو پړاو کې له بني اسراییلو سره ښکېل وه. د یهودیانو د سپېڅلي کتابونو څخه په داوران کتاب کې، له بني اسراییلو سره د مدیانیانو (مدین قبیلې) د نښتې کیسه نقل شوې ده چې په نهایت کې بني اسراییل له کلونو ماتې او سپکاویو وروسته په مدیانیانو بریالي شول.[۲۶]
د شعیب په پېغمبرۍ غبرګون
خدای تعالی د مدین قوم د هدایت لپاره، حضرت شعیب په پېغمبرۍ وګماره.[۲۷] شعیب د مدین له قبیلې و.[۲۸]
حضرت شعیب کلونه په خپل قام کې په الهي تبلیغ بوخت و؛ هغوي یې توحید[۲۹] او په معاملې کې انصاف او سموالي[۲۹] له فساده لرې والي[۳۰] او د قیامت له عذابه[۳۱] وېرېدو ته بلل. په اعراف سوره کې د حضرت شعیب او د هغه د مخالفانو خبرې راغلې دي.[۳۲]
عذاب
د مدین قبیلې ډېرو کسانو د حضرت شعیب(ع) د بلنې له منلو ډډه وکړه او په الهي عذاب اخته شول.[۳۳] د قرآن د ایتونو له مخې د مدین قوم په یوې زلزلې سره نابود شو؛[۳۴] داسې لکه چې هیڅکله په دغه ښار کې نه اوسېده.[۳۵]
اړونده لیکنه
فوټ نوټ
- ↑ بلاغی، حجة التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۲۶۷.
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۴۵.
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۲۴۳.
- ↑ وګورئ: سوره هود، آیه ۸۴.
- ↑ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۶۶.
- ↑ کتاب مقدس، پیدایش، ۲۵: ۱.
- ↑ بروجردی، تفسیر جامع، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۴۳۲.
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۴۵۱.
- ↑ ابنکثیر، البدایة و النهایة، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۲۰۰.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۷۷.
- ↑ دهخدا، لغتنامه، واژه مدین.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۱، ص۲۹۱.
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۴۵.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۲۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۴۹.
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۴۵.
- ↑ بلاغی، حجة التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۲۶۷.
- ↑ لغتنامه دهخدا، واژه مدین.
- ↑ مولوی، دیوان شمس، غزلیات، غزل شمارهٔ ۲۱۴
- ↑ سوره قصص، آیه ۲۲.
- ↑ کتاب مقدس، خروج، ۲: ۱۵.
- ↑ سوره قصص، آیه ۲۷-۲۸.
- ↑ سوره طه، آیه۴۰.
- ↑ کتاب مقدس، خروج، ۱:۱.
- ↑ کتاب مقدس، داوران، باب۶-۸.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۸۵
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۱۴، ص۳۱۳.
- ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ سوره اعراف، آیه ۸۵.
- ↑ سوره عنکبوت، آیه۳۶.
- ↑ سوره هود، آیه۸۴.
- ↑ سوره اعراف، آیه۸۵- ۹۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۱۲.
- ↑ سوره اعراف، آیه۹۱.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۹۲.
سرچينې
- ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶م.
- بروجردی، سید محمدابراهیم، تفسیر جامع، تهران، انتشارات صدر، چاپ ششم، ۱۳۶۶ش.
- بلاغی، سید عبدالحجت، حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، قم، انتشارات حکمت، ۱۳۸۶ق.
- حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دارالعلوم، ۱۴۲۳ق.
- شبر، سید عبدالله، تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالبلاغة للطباعة و النشر، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: علیاکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- قرشی، سید علیاکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- مولوی، دیوان شمس.
- یاقوت حموی، شهابالدین، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م.