علیه السلام
عَلَیهِالسَّلام یو دعایي او درناوی لرونکۍ عبارت دی چې معنی یې «هغه ته سلام او روغ وي» کوم چې د امامانو(ع)، پیغمبرانو(ع)، ځینې امامزادګانو او ځینې فرښتو د نومونو وروسته کارول کیږي.
امامانو او موءمنانو ته د سلام ورکولو د جواز لپاره، د ځینې آیتونو لکه د بقره سوری ۱۵۷ آیت، احزاب ۴۳ او انعام په ۵۴ آیت کې استدلال کیږی، په کوم کې چې ټول مؤمنانو ته سلامونه او روغ لیږل شوی ده. د اسلامي علومو لیکلو په آداب کې، شهید ثاني د امامانو له نوم وروسته د «علیهالسلام» لیکلو سپارښتنه کړی دی.
اهلسنت د شیعه امامانو له نوم وروسته، لکه صحابي د «رَضِی اَللهُ عَنْه؛ خدای له هغه خوښ اوسی» راوړي. البته، په ځینو مواردو کې د امام علي(ع) لپاره د «علیهالسلام» جمله کارولې دی، کوم چی د بل خلیفو لپاره یې نه کاروي. په دغه حال کی، ابن کثیر، د ابن تیمیه زده کونکی، پدې باور دی چې دا امام علي(ع) ته ځانګړیدۍ کول او نورو خلیفو ته نه کارول ښایسته نه دی.
د میرمنو د نمانځلو لپاره شیعه ګان لکه؛ د حضرت فاطمه(س)، زینب کبرا(س) او خدیجه کبرا(س) د «علیهالسلام» پر ځای یی «سَلامُاللهْعَلَیها» ټکي کاروي.او د پیغمبر(ص) لپاره د صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ د خدای سلام هغه ته او دهغه کورنۍ ته، کارول کیږی.
د علیه السلام ټکي د لنډیز په توکه(ع) هم کارول کیږي او سلام الله علیها د لنډیز په توګه(س)کارول کیږي.
کارونې او مشابه ټکی
عَلَیهِالسَّلام یو دعائي جمله ده چې معنی یې؛ هغه ته سلام او سولي وي» د امامانو(ع) نوم وروسته، پیغمبرانو[۱] ځینې امام زادګانو لکه حضرت عباس(ع)،[۲] علي اکبر(ع)[۳] او علي اصغر(ع)[۴]او ځینې فرښتې لکه جبرئیل(ع)[۵] کارول کیږي.
کله چې د ذکر شوي امامانو یا پیغمبرانو شمیر دوه وي، دا جمله«عَلَیهِمَاالسَّلام؛ دوی ته سوله وي»[۶] او کله چې له دوه څخه ډیر کسان وی، نو دا جمله «عَلَیهِمُالسَّلام؛ دوی ته سلامونه او سوله» کارول کیږي.[۷] د امامانو(ع) له نوم وروسته شیعه ګان د علیه السلام پرته، په ورته معنی کې ځینې جملو لکه سَلامُ الله عَلَیه، صَلَواتُ الله عَلَیه،[۸] عَلَیهِ الصَّلاةُ وَ السَّلام،[۹] او همداسی عبارتونو «عَلَیهِ اَفْضَلُ الصَّلاةِ وَ السَّلام؛ هغه ته غوره سلامونه او سولې وی» او «عَلَیهِ آلافُ التَّحِیةِ وَ الثَّنا؛ هغه ته زرګونو سلامومو او سولی وی.»[۱۰] کاروي.
د اهلبیت ښځو او انجونو له نومونه وروسته[۱۱] لکه حضرت فاطمه(س)،[۱۲] زینب(س)،[۱۳] معصومه(س)[۱۴] او خدیجه د پیغمبر(ص) میرمن، له نوم وروسته،[۱۵] د عیسی مور مریم[۱۶] او آسیه د فرعون میرمن[۱۷] له «سلامُاللهعَلَیها؛ د خدای سلام هغه ته وی» ټکی څخه، اویا «عَلَیهَاالسَّلام» کارول کیږی. د رسول الله(ص) لپاره د «عَلَیهَ السَّلام» ټکی پرځای د صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه؛ د خدای سلام هغه ته او هغه کورنۍ ته وی، کارول کیږی.[۱۸]
اهل سنت هم د پیغمبرانو[۱۹] او ځینې فرښتې[۲۰] د درناوي او اعزاز لپاره له علیهالسلام کاروي؛ مګر د شیعه امامانو لپاره، د نورو صحابي په څیر، د «رَضِی اَللهُ عَنْه؛ خدای له هغه خوښ وی» کاروی.[۲۱] [یادونه۱] دامام علي(ع) پرته چې د هغه لپاره له کَرَّمَ اللهُ وَجْهَه؛ هم کاروي.[۲۲] همداسې په اهلسنت کتابونو کې هم، د امام علي(ع)نوم وروسته په ډیری ځایونو کې د علیه السلام ټکی ذکر شوې.[۲۳] ابن کثیر، د اهلسنت تاریخ لیکونکۍ او مفسر[۲۴] او د سلفي عالم المُنَجِّد،[۲۵] د امام علي له نوم وروسته د علیه السلام ټکی کارول شوی، په اهل سنت کتابونو کې، له لیکوالانو څخه ګنې نه له پوهانو څخه.
اهلسنت د پیغمبر(ص)له نوم وروسته د «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ و سَلَّم»[۲۶] او کله «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ و آله و سلم»[۲۷] او همداسې کله د علیهالسلام جملي راوړی.[۲۸]
د الارشاد کتاب د خطي نسخې له مخې، چې په ۵۶۶ ق کې لیکل شوی دی، د امامانو لپاره له علیهالسلام ټکی کارول شوې ده.[۲۹]
فلسفه او حکمونو
د اسلامي علومو په آداب کې، د لسمې پیړۍ د شیعه فقیه، شهید ثاني د امامانو(ع) له نوم وروسته د علیه السلام ټکی لیکلو سپارښتنه کړه.[۳۰] د اتمې پیړۍ د شیعه فقیه فخرالمحققین په وینا؛ شیعه ټولو مؤمنانو ته د سلام او سولې لیږدولو اجازه ورکړې ده؛[۳۱] البته، د هغه په نظر، دا ادب ته ښه او نږدې دی چې پیغمبر(ص) او امامانو(ع) ته سلامونه او سولی ورکړل ځانګړی شي او د نورو مومنانؤ ته ونه کارول شي.[۳۲]
په مقابل کې، ابن کثیر، د ابن تیمیه زده کونکی[۳۳] او عبدالعزیز بن باز، د وهابي مفتی،[۳۴] امام علي(ع) ته د علیه السلام ټکی ځانګړی کول او د نورو خلیفو ته یې نه یادول(څنکه چې دا په ځینو د اهلسنت کتابونو کې دود دی)سپکاوی ګنلی دی.
امامانو(ع) ته د سلامونو لیږلو اجازه، د توبه سوره ۱۰۳ آیت ته،[۳۵] ۱۵۷ بقره۱۵۷، احزاب ۴۳ او انعام سوری ۵۴ آیت ته هم استدلال شوي چې په کې ټول مؤمنانو ته سلامونه او سولی لیږل شوي دي.[۳۶] همداسې د سَلَامٌ عَلیٰ اِلْ یاسِینَ،آیت ته[۳۷] دهغو تفسیرونو[۳۸] او روایتونو[۳۹] چې د ال یاسین موخه، آل محمد(ص) ګڼلی ده.[۴۰]
پیغمبرانو(ع) ته د سلام ورکولو د جواز په اړه، د قرآن آیتونه استدلال شوي چې ټول پیغمبران په عمومي ډول[۴۱] ته او ځینې پیغمبرانو ته د دوی په نوم اخیستلو سره[۴۲] سلام لیږل شوي دي.[۴۳] البته د امالي صدوق په کتاب کې د یو روایت له مخی[۴۴] او امالي طوسي، [۴۵] د یو پیغمبر د نوم اخیستلو وروسته سپارښتنه شوی، لومړی د اسلام پیغمبر(ص) او بیا په هغه پیغمبر باندې سلام ولیږئ. په ورته روایت کې، د وسائل الشیعه، په کتاب کې، سپارښتنه شوی، لومړی د اسلام پیغمبر(ص) او هغه کورنۍ ته او بیا هغه پیغمبر ته سلام لیږل شي.[۴۶] د پیغمبرانو له نومونو وروسته ځینې شیعه پوهان د«عَلیٰ نَبِیِّنَا وَ آلِهِ وَ علیهالسلام؛ سلام زموږ پیغمبر او هغه کورنۍ ته او د هغه پیغمبر(نوم اخیستل شوی پیغمبر ته). کاریږی.[۴۷]
سعدی:
ژباړه (د بیت الحرام زائرانو په لبیک کې، په هغه څوک چې په یثریب خاروته سپارل شوی سلام لیږم.چی موږ ته دهغه ساه څنډه کې، د دوه ویلو پره غږ واوړی.)
د لنډیز بڼه
د علیهالسلام او سلاماللهعلیها ټکو د لنډ بڼه(ع) او (س) هم کارول کیږي.[۴۹] ځینې د لنډیز بڼه کارول یوه عامه غلطي او اهلبیت ته سپکاوی ګنلي ده.[۵۰] په مقابل کې، محمد کاظم کاظمي، یو شیعه لیکوال او شاعر او په فارسي ژبه او ادب کې کارپوه، د دې تکرار کولو په پرتله د علیه السلام د لنډیز کارولو غوره ګني؛ ځکه چې د دې کارولو سره، له یوې خوا د متن لنډیز او یووالي ساتل کیږي او له بلې خوا لوستونکی ته یادونه کیږي چې لیکوال د هغه شخص عزت له پامه غورځولی نه دی.کاظمي په دې باور دی چې د عربي عبارتونو په تکرارولو سره مشرانو ته درناوی کول عادتونه او کلیشی ته بدل کیږی؛ له همدې امله، درناوی کول باید د فارسي ژبو مخاطب لپاره په فارسي کې وي او د تکرار څخه مخنیوی وشي.[۵۱].
اړونده لیکنې
فوټ نوټ
- ↑ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه علیهالسلام.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: محمدی ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۸۵؛ مدرسی و شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، ۱۳۷۹ش، ص۸.
- ↑ وګورئ: محمدی ریشهری، گزیده شهادتنامه امام حسین(ع)، ۱۳۹۱ش، ص۵۵؛ مدرسی و شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، ۱۳۷۹ش، ص۸.
- ↑ وګورئ: محمدی ریشهری، گزیده شهادتنامه امام حسین(ع)، ۱۳۹۱ش؛ ظهیری، قصص الحسین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۸۱.
- ↑ وګورئ: محمدی ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۳۰؛ مدرسی و شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، ۱۳۷۹ش، ص۶.
- ↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه عَلَیهِمَاالسَّلام.
- ↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه علیهمالسلام.
- ↑ نظام اعرج، شرح النظام، دار الحجة للثقافه، پاورقی، ص۲۵.
- ↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه علیهالصلواتوالسلام.
- ↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه علیهآلافالتحیةوالثنا.
- ↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه سلاماللهعلیها.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۱، ص۸۸؛ ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: صافی گلپایگانی، حسین(ع) شهید آگاه و رهبر نجاتبخش اسلام، ۱۳۶۶ش، ص۴۵۱؛ ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ وګورئ: صافی گلپایگانی، سلسله مباحث امامت و مهدویت، ۱۳۹۱ش، ج۲، ص۲۷۸؛ فاضل موحدی لنکرانی، آیین کیفری اسلام، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۵۱۶.
- ↑ وګورئ: ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۲۳؛ صافی گلپایگانی، اشعة من عظمة الامام الحسین(ع)، ۱۴۳۴ق، ص۱۰۵.
- ↑ وګورئ: ریشهری، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ۱۳۸۹ش، ج۷، ص۳۹۴؛ صافی گلپایگانی، سلسله مباحث امامت و مهدویت، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۹۰.
- ↑ وګورئ: هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۵ش، ج۱۶، ص۲۴۷؛ مظاهری، اخلاقیات العلاقة الزوجیة، ۱۴۱۴ق، ص۲۴۰.
- ↑ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل عبارت صلی الله علیه و آله.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶۱ و ۱۲۹؛ فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۳۶.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵۰؛ فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۸۳ و ج۲۲، ص۱۷۱.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: ابومنصور ازهری هروی، الزاهر فی غریب الفاظ الشافعی،دار الطلائع، ص۹۳؛ سیوطی، الدر المنثور، دارالفکر، ج۴، ص۵۲۴؛ سهرندی، رسالة رد الروافض، ۱۴۳۲ق، ص۴.
- ↑ ابنکثیر، تفسیر، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۵۲۴؛ ابن حجر الهیتمی، الفتاوی الحدیثیه، دار الفکر، ج۱، ص۴۱.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: مجاهد بن جبر، تفسیر مجاهد، ۱۴۱۰ق، ص۶۸۴؛ ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۳۶.
- ↑ ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۷۸.
- ↑ المنجد، موقع الاسلام سؤال و جواب، ۱۴۳۰ق، ج۹، ص۱۰۱.
- ↑ وګورئ: ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۱۱۶؛ ابن جزی کلبی، التسهیل لعلوم التنزیل، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۴۶۷.
- ↑ وګورئ: ثعلبی، تفسیر الثعلبی، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۱۱۶؛ ابن جزی کلبی، التسهیل لعلوم التنزیل، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۴۶۷.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲؛ فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۷۵.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۵، مقدمه.
- ↑ شهید ثانی، منیة المرید، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۶ و ۳۴۷.
- ↑ فخرالمحققین، ایضاح الفوائد، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ فخرالمحققین، ایضاح الفوائد، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۷۸.
- ↑ بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله، مجموع فتاوی و مقالات متنوعه، رئاسة ادارة البحوث العلمیة، ج۶، ص۳۹۹.
- ↑ فخرالمحققین، ایضاح الفوائد، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۳۲-۳۳.
- ↑ سوره صافات، آیه ۱۳۰.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: مقاتل به سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۳، ص۶۱۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۷۱۴.
- ↑ کوفی، تفسیر فرات کوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۵۶؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۴۷۲.
- ↑ صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۳۳.
- ↑ سوره صافات، آیه ۱۸۱.
- ↑ وګورئ: سوره صافات، آیات ۷۹ و ۱۰۹.
- ↑ صانعی، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، ۱۳۸۵ش، ص۳۳.
- ↑ شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۸۰.
- ↑ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۲۴.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۲۰۸.
- ↑ وګورئ: صافی گلپایگانی، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(ع)، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۵۶؛ اشتهاردی، حقیقت معجزه از انبیاء و ائمه(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۷۵.
- ↑ سعدی، بوستان، ۱۳۶۶ش، ص۴۲۲.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: سبحانی تبریزی، آیین وهابیت، ۱۳۸۶ش، ص۲۷۴؛ مظاهری، مظهر حق، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.
- ↑ فرحزاد، «آیا در نوشتهها نوشتن(ص) به جای(صلی الله علیه و آله) صحیح است»، خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا).
- ↑ کاظمی، «دلیل استفاده از علایم اختصاری برای تعظیم و تکریم امامان»، خبرگزاری خبرآنلاین.
سرچينې
- ابن جزی کلبی غرناطی، أبو القاسم محمد بن أحمد، التسهیل لعلوم التنزیل، تحقیق عبدالله الخالدی، بیروت، شرکة دار الارقم بن ابی الارقم، ۱۴۱۶ق.
- ابن حجر الهیتمی، احمد بن محمد، الفتاوی الحدیثیه، بیجا، دار الفکر، بیتا.
- ابنکثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیجا، دار طیبة للنشر و التوزیع، ۱۴۲۰ق.
- ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر ابنکثیر، تحقیق و تقدیم یوسف عبدالرحمن المرعشلی، بیروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر و التوزیع، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابومنصور ازهری هروی، ابو منصور محمد بن احمد، الزاهر فی غریب الفاظ الشافعی، تحقیق مسعد عبد الحمید السعدنی، بیجا، دار الطلائع، بیتا، تاریخ النشر بالشاملة ۸ ذیالحجه ۱۴۳۱ق.
- اشتهاردی، علیپناه، حقیقت معجزه از انبیاء و ائمه(ع)، قم، نشر زائر، ۱۳۸۹ش.
- المنجد، محمدصالح، موقع الاسلام سؤال و جواب، تاریخ النشر بالشاملة ۸ ذو الحجة ۱۴۳۱ق، تم نسخه من الانترنت فی ۱۴۳۰ق.
- انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، ۱۳۸۱ش.
- بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله، مجموع فتاوی و مقالات متنوعة، جمع و اشراف محمد بن سعد الشویعر، بیجا، رئاسة ادارة البحوث العلمیة و الافتاء بالمملکة العربیة السعودیة، بیتا، تاریخ النشر بالشاملة ۸ ذیالحجة ۱۴۳۱ق.
- ثعلبی، ابواسحاق احمد بن محمد، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، تحقیق ابیمحمد بن عاشور، مراجعة و تدقیق نظیر الساعدی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البیت(ع)، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
- دهخدا، علیاکبر و دیگران، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰ش.
- زمخشری، محمود بن عمرو، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.
- سبحانی تبریزی، جعفر، آیین وهابیت، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- سعدی، مصلحالدین، بوستان، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران، ققنوس، ۱۳۶۶ش.
- سهرندی، احمد بن عبدالاحد عمری فاروقی، رسالة رد الروافض، بیجا، بیتا، بینا، تاریخ النشر بالشاملة: ۱۲ شعبان ۱۴۳۲ق.
- سیوطی، جلالالدین عبدالحرمن بن ابیبکر، الدر المنثور، بیروت، دار الفکر، بیتا، تاریخ النشر بالشاملة: ۸ ذو الحجة ۱۴۳۱ق.
- شبیری زنجانی، موسی، توضیح المسائل، قم، مرکز فقهی امام محمدباقر(ع) وابسته به دفتر آیتالله شبیری زنجانی، ۱۳۹۷ش.
- شهید ثانی، زینالدین بن علی، منیة المرید فی آداب المفید و المستفید، تحقیق و تصحیح رضا مختاری، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۹ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت، مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
- صافی گلپایگانی، لطفالله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(ع)، قم، مکتبة آیةالله الصافی الگلپایگانی، ۱۴۲۲ق.
- صافی گلپایگانی، لطفالله، حسین(ع) شهید آگاه و رهبر نجاتبخش اسلام، مشهد، مؤسسه نشر و تبلیغ، ۱۳۶۶ش.
- صافی گلپایگانی، لطفالله، اشعة من عظمة الامام الحسین(ع)، قم، مکتب آیة الله لطفالله الصافی الگلپایگانی، ۱۴۳۴ق.
- صافی گلپایگانی، لطفالله، سلسله مباحث امامت و مهدویت، قم، دفتر نشر آثار آیتالله صافی گلپایگانی، ۱۳۹۱ش.
- صانعی، نیره سادات، پاسخ به شبهات در شبهای پیشاور، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تصحیح و تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی و سید فضلالله یزدی طباطبایی، بیروت، دار المعرفة، ۱۴۰۸ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الامالی، تحقیق و تصحیح مؤسسة البعثة، قم، ۱۴۱۴ق.
- ظهیری، علیاصغر، قصص الحسین(ع)، قم، پیام حجت، ۱۳۸۶ش.
- فاضل موحدی لنکرانی، محمد، آیین کیفری اسلام: شرح فارسی تحریر الوسیلة (حدود)، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، ۱۳۹۰ش.
- فخر رازی، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، تصحیح علی پناه اشتهاردی و دیگران، به اهتمام محمدحسین کوشان، قم، اسماعیلیان، ۱۳۸۷ق.
- فرحزاد، حبیبالله، «آیا در نوشتهها نوشتن(ص) به جای(صلی الله علیه و آله) صحیح است»، خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، تاریخ درج مطللب: ۲۵ تیر ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ش.
- کاظمی، «دلیل استفاده از علایم اختصاری برای تعظیم و تکریم امامان»، خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ش.
- کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق و تصحیح محمد کاظم، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، ۱۴۱۰ق.
- مجاهد بن جبر، ابوالحجاج قرشی مخزومی، تفسیر مجاهد، تحقیق محمد عبدالسلام ابوالنیل، مصر، دار الفکر الاسلامی الحدیثة، ۱۴۱۰ق.
- محمدی ریشهری، محمد و دیگران، گزیده شهادتنامه امام حسین(ع) بر پایه منابع معتبر، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۱ش.
- محمدی ریشهری، محمد و دیگران، دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم،دار الحدیث، ۱۳۸۹ش.
- مدرسی، محمدتقی و محمد (امیر) شوشتریزاده، حضرت علیاکبر(ع)، تهران، محبان الحسین(ع)، ۱۳۷۹ش.
- مظاهری، حسین، مظهر حق، قم، مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء(س)، ۱۳۸۸ش.
- مظاهری، حسین، اخلاقیات العلاقة الزوجیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۱۴ق.
- مقاتل بن سلیمان، ابوالحسن بن بشیر ازدی بلخی، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق عبدالله محمود شحاته، بیروت، دار احیاء التراث، ۱۴۲۳ق.
- مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب السلامیه، ۱۳۸۰ش.
- نظام اعرج نیشابوری، شرح النظام علی الشافیه، تحقیق محمدزکی جعفری، قم، دار الحجة للثقافه، چاپ اول، بیتا.
- هاشمی رفسنجانی، اکبر و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن: کلید راهیابی به موضوعات و مفاهیم قرآن کریم، قم، بوستان کتاب قم، ۱۳۸۵ش.