ژغورل شوې ډله
- دا مقاله د ناجیي فرقې په اړه ده. د افتراق حدیث د پوهیدو لپاره د افتراق حدیث مدخل وګورئ.
ناجیي فرقه یا ژغورل شوې ډله په افتراق حدیث کې یوه جمله ده چې د امامیه شیعي په توګه تشریح شوې ده. حدیث پیغمبر ته منسوب شوی چې د هغه وروسته اسلامي امت په څو فرقو ویشل کیږی او یوازې یو یې وژغورل شو. پیغمبر(ص) او امام علي(ع) په وینا ویل شوي چې د ناجیه فرقه یوازې د علي(ع) شیعهګان دي. د ناجیه فرقې د مثال او څنګتیا په اړه څو لیکلو لیکل شوي دي.
د ناجیه فرقې اهمیت
ناجیه فرقې د هغه ډلې یا فرقې په معنی دي چې د قیامت په ورځ وژغورل شو، هغه تشریح چې په حدیث کې کارول شوی و چې پیغمبر ته منسوب شوی د افتراق(توپیر) حدیت په نامه یادیږي. د دې حدیث په وینا، پیغمبر(ص) وړاندوینه وکړه چې د هغه ملت به د هغه وروسته په ۷۳ فرقې ویشل شي، پداسې حال کې چې یوازې یوه فرقه به وژغورل شي.[۱] هره اسلامی فرقه هڅه کړې چې د ځان لپاره معیارونه وټاکي ترڅو د ناجیه فرقې مثال وي. [۲]
د افتراق حدیث اعتبار
د افتراق حدیث اعتبار په اړه بیلابیل مسئلې شتون لري. ابن حزم اندلسې د اهل سنت عالمانو څخه(دمړی کال ۴۵۶ ق) دا پرته د استدلال وړ او غلط ګني [۳] او د ابن وزیر، د زیدي مذهب فقیه (د مړی کال ۸۴۰ ق) د دې وروستۍ برخه (پرته له یو لپاره ټول په دوزخ کی دي. )جعلي ګني.[۴] په هرصورت، ځینې شیعه حدیثی کتابونه [۵] او د اهل سنت [۶] او ځینې ملل او نحل لیکونکي [۷] داحدیث نقل او منلی دي. پدې توګه د افتراق حدیث نه یوازې پیژندل شوی او مستفیض(د گټه اخیستل وړتیا)[۸] بلکه متواتر [۹] یا متواتر [۱۰] ته نږدې ګنل کیږي.
داسې ویل شوي چې د دې حدیث د یووالي خبر(خبر واحد) دا ناشونې کوي چې د باورونو ثابتولو او ناجیه فرقې مشخص کولو لپاره پدې تکیه وکړي. [۱۱] مګر د آیت الله سبحاني په وینا، په شیعه او سني کتابونو کې د دې حدیث موضوع خورا، د سند ضعف د دې لپاره جبران کوي او پدې سرچینو کې د مختلف سندونو سره د هغې د ډاډ او باور کولو لامله کیژي. [۱۲]
کومه فرقه وژغورل شوې ده؟
د ناجیه فرقې د مثال د ټاکلو په اړه د مختلف مذهبونو د پوهانو تر منځ اختلاف شتون لري. ډیری وختونه د دوی هر یو خپل مذهب د ناجیه فرقی ګني او ۷۲ نورې فرقې ووژل شوي گنی [۱۳] د "تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام" په کتاب کې، جمال الدین رازی د اماميه له پوهانو[۱۴] د سرائر و الاسرار النطقاء په کتاب کې د اسماعیلي عالم، جعفر بن منصورالیمین[۱۵] او د ملل او نحل په کتاب کې د سني عالم شهرستانی. [۱۶] دوی خپل مذهب د ناجیه فرقې مثال ګني.
د ناجیه فرقې د مشخص کولو لپاره ځینې وختونه د ۷۳ فرقه حدیث په ګڼو روایتو بسیا شویده.[۱۷] او په ګن شمیر حدیثونو تکیه کړې او هرې فرقې یې هغه نقلي غوره کړې چې د خپل موءید دی. [۱۸] د علي آقا نوري د څیړنې پر بنسټ، د دې حدیث په روایتونو کې، د ناجیه فرقې [۱۹] مشخص کولو لپاره پنځلس مختلف تفسیرونه شتون لري چې اته تفسیرونه یې د امام علي په ولایت کې دي یا د اهل البیټ یا د شیعهګانو متابعت کول دي.[۲۰]
په هرصورت، د هغه په وینا، په ځینو ځایونو کې د ژغورنې معیارونو یادونه نه شوې. [۲۱]
د شیعه عالمانو اندونه
شیخ صدوق په څلورمه پیړۍ کې د شیعه مشهور محدث، د "کمال الدین او تمام نعمه" په کتاب کې د ثقلین حدیث پر استناد، هرڅوک چې په قرآن او پیغمبر عترت کې تکیه کوي، هغه د ناجیه فرقې یوه برخه ګنل کیږي. [۲۲] همدغسې علامه مجلسې له امام علي(ع) د بحارالانوار په کتاب کې نقل کړه چې ویل کیږي شیعهګان د ژغورلو خلک دي.[۲۳] همداسې علامه حلې د حدیثونو بر بنسټ، دولس امامان او د هغوی پیروان د ناجیه فرقې د مثالونو په توګه معرفي کړي.[۲۴] بیا د شیعه مذهب دحقانیت ثابتولو لپاره دلیلونه وینا کړی دي.[۲۵] د سفینه (کښتۍ) حدیث هم یو له هغو دلیلونو څخه دی چې د اهل البیټ پیروان، ژغورل شوی گنل کیږی، ځکه چې پدې کې ویل شوي چې څوک د اهلالبیټ متابعت کوی خوندي به شي. [۲۶]
پر دغه حال، اهل سنت د نورو حدیثونو پر بنسټ، د ناجیه فرقې ټولگه[۲۷] یا اکثریت [۲۸] یا د راشدین خلیفو [۲۹] پیروان ګني. د افتراق په اړه هم یو راپور شتون لري، چې له مخې یې ټول اسلامي فرقې، پرته له زندقان څخه ژغورل شوی دي.[۳۰]
کتاب پیژنه
د ناجیه فرقه په اره کې ځینی اثرونه لیکل شوي دي. د الذریعه په کتاب کې، آغا بزرگ تهرانی پدې برخه کې د شیعه عالمانو ځینې کتابونه ذکر کړل: [۳۱]
- الصوارم الماضیة فی الفرقة الناجیة؛ د سید محمد حسیني قزویني حلي لخوا:[۳۲] پدې کتاب کې اثبات شوی ده چی دولس امامی شیعهګان ناجیه فرقه ده.[۳۳] او د شعر شاوخوا ۲۵ زره ټوټې شعر لري.[۳۴] او شیعه پوهانو د دې کتاب ستاینه کړې ده [۳۵] او علامه مجلسی دا په موضوع کې لیکل شوي یو له غوره کتابونو څخه ګني. [۳۶] دا کتاب هم د «الصوارم الماضیة لرد الفرقة الهادیة و تحقیق الفرقة الناجیة» نومیږي.[۳۷]
- إثبات الفرقة الناجیة؛ د محمد حسن شریعتمداری اسټرآبادي (مړ شوی ۱۳۱۸ ق) لخوا: پدې اثرکې لیکوال هڅه وکړه چې د ناجیه فرقه او نور ۷۲ فرقې دواړه وټاکي.
- الفرقه الناجیه د ابراهیم بن سلیمان قتفي لخوا (مړ شوی ۹۵۰ق)، رسالة اصولیة فی إثبات مذهب الفرقة الناجیة من بین الفرق الإسلامیة، د شیخ جعفر کاشفالغطاء اثر،
اثبات الفرقة الناجیة واَنهم الشیعة الإمامیة، د سید حسین بن علی بن ابیطالب حسینی همدانی او اثبات الفرقة الناجیة، د خواجه نصیرالدین طوسی لیکنه له نور اثرونه او لیکنه ده چی پدی برخه کې لیکل شوی.
اړوندې لیکنې
فوټ نوټ
- ↑ ابنحنبل، مسند، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۴۵؛ ابنماجه، سنن ابنماجه، دار الفکر، ج۲، ص۳۶۴؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۸، ص۴؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۸۱؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶؛ هیثمی، مجمعالزوائد، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۶۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۱۳؛ دانی، السنن الواردة، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۶۲۴.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۳.
- ↑ ابن حزم، الفِصَل، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۹۲.
- ↑ ابنوزیر، العواصم و القواصم، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۷۰-۱۷۲.
- ↑ د مثال په توګه شیخ صدوق ته وګورئ، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۵۸۴-۵۸۵؛ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۸، ص۱۳
- ↑ د مثال په توګه ابنحنبل ته وګورئ ، مسند، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۵۶۹؛ ابنابیعاصم، السنة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۷۵-۸۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، مطبعةالامة، ج۱۸، ص۵۱.
- ↑ د مثال په توګه بغدادی ته وګورئ ، الفرق بین الفرق، ۱۴۰۸ق، ص۵-۸؛ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۲۵-۲۶.
- ↑ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۲۳؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۲۸۹.
- ↑ ابن طاووس، الطرائف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۸۷ و ج۲، ص۷۴ و ص۲۵۹؛ مناوی، فیضالقدیر، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۲۰.
- ↑ الآمدی، الإحکام فی أصول الاحکام، دارالکتب العلمیة، ج۱، ص۲۱۹.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۶.
- ↑ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱، ص۲۵.
- ↑ بغدادی، الفرق بین الفرق، ۱۴۰۸ق، ص۱۱–۲۱؛ اسفراینی، التبصیر فی الدین، ۱۴۰۸ق، ص۲۳–۲۵؛ ملطی شافعی، التنبیه و الردّ، ۱۴۱۳ق، ص۱۲.
- ↑ رازی، تبصرة العوام، ۱۳۶۴ش، ص۱۹۴–۱۹۹.
- ↑ جعفر بن منصورالیمن، سرائر و اسرارالنطقاء، ۱۴۰۴ق، ص۲۴۳.
- ↑ شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۹–۲۰.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۳.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۳.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۴.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۴.
- ↑ آقانوری، «حدیث افتراق امت…»، ص۱۳۱.
- ↑ شیخ صدوق، کمالالدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۶۲.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۸، ص۱۱.
- ↑ د بېلګې په توګه علامه حلي ته وګورئ، منهاج الکرامه، ۱۳۷۹ش، ص۵۰.
- ↑ حلی، منهاج الکرامه، ۱۳۷۹ش، ص۳۵–۱۱۱.
- ↑ د مثال په توګه مظفر ته وګورئ، دلائل الصدق لنهج الحق، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۲۸؛ حسینی میلانی، تشیید المراجعات و تفنید المکابرات، ۱۳۸۵ش، ص۴۳۹.
- ↑ ابنماجه، سنن ابنماجه، ۱۴۳۰ق، ج۵، ص۱۲۸–۱۳۰.
- ↑ الآمدی، الإحکام فی أصول الأحکام، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۲۱۹.
- ↑ ابنماجه، سنن ابنماجه، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۲۸–۲۹.
- ↑ دیلمی، الفردوس بمأثور الخطاب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۶۳.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۹۸–۹۹.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف، ۱۴۲۷ق، ج۵، ص۱۹۱.
- ↑ محدث نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، ستاره، ج۲، ص۱۳۱؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۹۸–۹۹.
- ↑ صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۶، ص۱۰۸.
- ↑ د مثال په توګه محدث نوري ته وګورئ، خاتمة مستدرک الوسائل، ستاره، ج۲، ص۱۳۱؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۹۸–۹۹.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۳، ص۲۹۲.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۴۶.
سرچینې
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق.
- آقانوری، علی، «حدیث افتراق امت؛ نقلها و پیامدها»، در مجله هفت آسمان، شماره ۱۸، تابستان ۱۳۸۲ش.
- ابن ابیعاصم، احمد بن عمرو، السنة، ریاض، چاپ باسمبن فیصل جوابره، ۱۴۱۹ق/۱۹۹۸م.
- ابنحزم، ابومحمد، الفِصَل فیالملل و الأهواء و النحل، بیروت، چاپ محمدابراهیم نصر و عبدالرحمان عمیره، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
- ابنحنبل، احمد، مسند، تحقیق ابوالمعاطی نوری، چاپ عالم الکتب، بیروت، ۱۴۱۹ق.
- ابنطاووس، سید علی، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، بیروت، چاپ علی عاشور، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
- ابنماجه، محمد بن یزید، سنن ابنماجه، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالفکر، [بیتا].
- ابنوزیر، محمد بن ابراهیم، العواصم و القواصم فی الذَّبِّ عن سنة ابیالقاسم، بیروت، چاپ شعیب ارنؤوط، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م.
- اسفراینی، شهفور بن طاهر، التبصیر فیالدین و تمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، تحقیق محمد زاهد کوثری، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- الآمدی، علی بن محمد، الإحکام فی أصول الأحکام، بیروت، دار الکتب العلمیة، [بیتا].
- امین، محسن، أعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق.
- بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم، بیروت، دار الجیل-دار الآفاق، ۱۴۰۸ق.
- ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۳ق.
- جعفر بن منصورالیمن، سرائر و اسرار النطقاء، تحقیق مصطفی غالب، بیروت، ۱۴۰۴ق.* حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.
- حسینی میلانی، علی، تشیید المراجعات و تفنید المکابرات، قم، الحقایق، ۱۳۸۵ش.
- حکیم، حسن عیسی، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، قم، المکتبة الحیدریة، ۱۴۲۷ق.
- دانی، عثمان بن سعید، السنن الواردة فی الفتن و غوائلها و الساعة و اشراطها، تحقیق ضاءالله بن محمد ادریس مبارکفوری، ریاض، دار العاصمة، ۱۴۱۶ق.
- دیلمی، شیرویة بن شهردار، الفردوس بمأثور الخطاب، تحقیق سعید بن بسیونی زغلول، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
- رازی، جمالالدین، تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام، تحقیق عباس اقبال آشتیانی، تهران، اساطیر، ۱۳۶۴ش.
- سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل والنحل، قم، مؤسسه الإمام الصادق(ع)، ۱۴۲۷ق.
- شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، قم، الشریف الرضی، ۱۳۶۴ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کتاب الخصال، قم، چاپ علیاکبر غفاری، ۱۳۶۲ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کمالالدین و تمام النعمة، تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.
- صدر، حسن، تکملة أمل الآمل، به تحقیق حسینعلی محفوظ و دیگران، بیروت، دار المؤرخ العربی، ۱۴۲۹ق.
- طبرانی، ابوالقاسم، المعجم الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
- علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- محدث نوری، حسین، خاتمة مستدرك الوسائل، به تحقیق ؤسسة آل البيت(ع) لإحياء التراث، قم، ستاره، بیتا.
- مظفر، محمد حسن، دلائل الصدق لنهج الحق، به تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، قم، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، ۱۴۲۲ق.
- ملطی شافعی، محمد بن احمد، التنبیه والرد علی اهل الأهواء و البدع، قاهره، مکتبة مدبولی، ۱۴۱۳ق.
- مناوی، محمد عبدالرئوف، فیضالقدیر: شرح الجامع الصغیر، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۲م.
- هیثمی، علی بن ابیبکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت، دار المعارف، ۱۴۰۶ق.