سدیر الصیرفي

سَدیر الصَّیرفي یو شیعه راوي او د امام باقر(ع) او امام صادق(ع) له اصحابو دی. د سدیر پلار او بچیان د حدیث له راویانو او له شیعیانو وو. له سدیره کابو نوي روایتونه نقل شوي دي. د علم رجال عالمان منجمله سید ابوالقاسم خویی، علامه حلي او مامَقاني د سدیر الصیرفي په وثاقت قایل شوې دي.

د اهل سنت د رجال ځینو څیړاندو لکه ذهبي هم سدیر د باور وړ کس بللی او د هغه په وثاقت کې یې ځینې روایتونه نقل کړې دي. ډېرو راویانو لکه عبدالله بن مسکان چې د اجماع له اصحابو دی، له سدیر حدیثونه نقل کړې دي.

سره له دې، د سدیر په غندنه کې ځینې روایتونه شته دي چې همدا سبب شوی چې ځینې یې په وثاقت کې شک وکړي.

پېژندګلو او مقام

سَدیر بن حُکَیم بن صُهَیب^[۱] په اَلصَّیرفی لقب^[۲] او ابالفضل کنیت سره^[۳] د امام باقر(ع)^[۴] او امام صادق(ع)^[۵] د حدیث له راویانو دي. د سدیر پلار حکیم د امام سجاد(ع) او امام باقر(ع).^[۶] له راویانو دي، همداراز یې زامن حنان^[۷] او خالد^[۸] د امام صادق له راویانو دي، البته خالد له امام کاظم(ع) هم روایتونه نقل کړې دي.^[۹]

د تنقیح المقال کتاب لیکوال مامَقاني له یو روایته استفاده کوي چې د سدیر پلار، نیکه او تره، له شیعیانو او د اهل بیتو(ع) له خواصو و.^[۱۰] کَشّي هم په خپل رجال کتاب کې قایل شوی چې د سدیر زوی حنان په واقفیه مذهب کې شامل شوی دی.^[۱۱] هغه ټول روایتونه چې د سدیر په نوم په اسنادو کې کارول شوي، ۶۸ موردونه او د سدیر په عنوان ۲۱ موردونو ته رسیږي.^[۱۲] په رجالي او تاریخي سرچینو کې، د سدیر د هویت په اړه، لا زیات مطالب نه دي ذکر شوي.^[۱۳]

د سدیر وثاقت

د رجال سرچیننو په متقدمو او متاخرو رجالي سرچینو کې د سدیر په وثاقت حکم کړی دی. علامه حلي په خلاصة الاقول کتاب کې د حکومت له زندانه د سدیر د ازادۍ لپاره د امام صادق ژړا او دعا د هغه په لوړ مقام دلالت کوونکی ګڼي.^[۱۴] آیت‌الله خویي په مُعجَمُ الرّجال کتاب کې قایل دی چې هغه ټول راویان چې د تفسیر علی بن ابراهیم کتاب او کامل الزیارات کتاب په اسنادو کې راغلي، ثقه کسان ګڼل کیږي.^[۱۵] او سدیر له هغو راویانو دی چې نوم یې د دغه دوو کتابونو په اسناد کې راغلی دی.^[۱۶] د شیعه رجال څیړاندی مامقاني هم په خپل کتاب تنقیح المقال کې لیکي له روایتونو استفاده کیږي چې سدیر د شیعه له بزرګانو دی چې ډېر زیات روایتونه لري او د اجماع د اصحابو مشرانو لکه عبدالله بن مسکان له هغه حدیثونه نقل کړې دي.^[۱۷]

شیعه څیړاندی محمد جواد شبیري د سدیر د وثاقت په اړه ویلي چې اهل تسنن عالمان د شیعه راویانو په اړه ډېر حساس وو او په وړې شان خبرې سره شیعه راویان تضعیفوي؛ خو د سدیر په شیعه والي له تصریح سره سره، د اهل تسنن رجالي مشرانو لکه عقیل او ابن عدي د سدیر د توثیق حکم کړی دی. پر دې سربېره، امام باقر(ع) په کنایې سره د سدیر یادونه کوي او دا د دې ښودنه کوي چې سدیر د دغه امام په زمانه کې له پېژندل شویو شخصیتونو و.^[۱۸]

سره له دې ځینې روایتونه د سدیر په مذمت دلالت کوي^[۱۹] چې همدا خبره په ځینو شیعه رجال څیړاندو کې د سدیر په وثاقت کې د اختلاف سبب شوې ده. ایت الله خویي د سدیر د غندنې د نظریې په ردولو سره بیانوي، د روایتونو له فهمه غلط اخستون سبب شوی چې ځینې د سدیر په غندنه او مذمت قایل شي؛ په داسې حال کې چې ټول روایتونه نه یوازې دا چې د سدیر په مذمت دلالت نه لری، بلکې د هغه مدحه بیانوي.^[۲۰] پر دې سربېره، ځینې روایتونه چې د سدیر په غندنه دلالت کوي سند یې کمزوری دی.^[۲۱] د اهل سنتو د رجالو عالم ذهبي په میزان الاعتدال کتاب کې د سدیر په ثقه والي یو روایت نقل کړی دی.^[۲۲]

له سدیره روایت کوونکي

هغه راویان چې له سدیره یې روایتونه نقل کړي دا دي: عبدالله بن مُسکان د اجماع اصحاب له راویانو،^[۲۳] حسین بن نُعیم صَحّاف،^[۲۴] حکم بن زبیر،^[۲۵] خطاب بن مُصعَب،^[۲۶] ابي الوفاء المرادي،^[۲۷] اسحاق بن جریر،^[۲۸] بَکر بن محمد الاَزدي،^[۲۹] جمیل بن صالح،^[۳۰] حَنان بن سدیر،^[۳۱] رُزَیق بن الزبیر،^[۳۲] سَعدان بن مسلم،^[۳۳] هاشم بن المُثَنّی،^[۳۴] یونس بن یعقوب^[۳۵] او سلیمان الدَّیمُلي.^[۳۶]

فوټ نوټ

↑ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۴۶؛ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴.
↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴.
↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴؛ کشی، إختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۲۱۰؛ برقی، رجال البرقی، ۱۳۴۲ش، ص۱۸؛ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۴۶.
↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۳۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۹۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۰۵.
↑ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۵۸؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۴۲۷؛ مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، مؤسسه آل البیت(ع)، ج۳، ص۱۵۵.
↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ ش، ص۱۱۳.
↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۹۳.
↑ ابن‌داود، الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۱۳۸.
↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۳۴.
↑ مامقانی، تنقیح المقال، مؤسسه آل البیت(ع)، ج۳۰، ص۱۶۴.
↑ کشی، إختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۵۵.
↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج ۹، ص۳۹.
↑ طوسی، رجال طوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴؛ خویی، معجم الرجال، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۹، ص۳۹.
↑ علامه حلی، الخلاصة للحلی، ۱۴۰۲ق، ص۸۵.
↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۱، ص۴۹–۵۰.
↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۸ و قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۸۸.
↑ مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، مؤسسه آل البیت(ع)، ج ۳۰ ص۱۶۳.
↑ «درس خارج فقه استاد سید محمدجواد شبیری»، مدرسه فقاهت
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۳۳۱؛ کشی، إختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۲۱۰.
↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج ۹ ص۳۸.
↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج ۹ ص۳۹.
↑ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۱۶.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۸۹.
↑ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۲۳.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۶۹.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۶۶.
↑ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۱۱.
↑ ابن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ ق، ج۴، ص۴۷.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۶۴.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۴.
↑ حمیری، قرب الإسناد، ۱۴۱۳ ق، ص۹۶.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۰۷.
↑ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ ق، ج۲، ص۴۸۷.
↑ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۱۶.
↑ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ ق، ج۲، ص۴۸۷.
↑ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ ق، ج۱، ص۲۳۰.

سرچينې

ابن‌داود، حسن بن علی بن داود، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۲ش.
ابن‌قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات - نجف اشرف، بی‌نا، چاپ اول، ۱۳۵۶ش.
برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم، بی‌نا، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق.
برقی، احمد بن محمد بن خالد، رجال البرقی الطبقات، تهران، بی‌نا، چاپ اول، ۱۳۴۲ش.
حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد (ط - الحدیثة)، قم، بی‌نا، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
خویی، سید أبو القاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، بی‌تا.
ذهبی، شمس‌الدین، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق: علی‌محمد البجاوی، بیروت،‌ دار المعرفة، الطبعة الأولی، ۱۳۸۲ق.
شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، بی‌جا، بی‌نا، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
شیخ طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، تحقیق حسن خرسان، تهران، بی‌نا، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
شیخ طوسی، محمد بن الحسن، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجامعة المدرسين، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش.
صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، ایران، قم، بی‌نا، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، تحقیق بحر العلوم، محمد صادق، قم، الشریف الرضی، ۱۴۰۲ق.
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، بی‌نا، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.
کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی، مشهد، بی‌نا، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تهران، بی‌نا، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، بی‌تا.
نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش.

[1] نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۴۶؛ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴.

[2] طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴.

[3] طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴؛ کشی، إختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۲۱۰؛ برقی، رجال البرقی، ۱۳۴۲ش، ص۱۸؛ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۴۶.

[4] طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۳۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۹۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۰۵.

[5] برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۵۸؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۴۲۷؛ مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، مؤسسه آل البیت(ع)، ج۳، ص۱۵۵.

[6] طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ ش، ص۱۱۳.

[7] طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۹۳.

[8] ابن‌داود، الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۱۳۸.

[9] طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۳۴.

[10] مامقانی، تنقیح المقال، مؤسسه آل البیت(ع)، ج۳۰، ص۱۶۴.

[11] کشی، إختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۵۵.

[12] خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج ۹، ص۳۹.

[13] طوسی، رجال طوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۴؛ خویی، معجم الرجال، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۹، ص۳۹.

[14] علامه حلی، الخلاصة للحلی، ۱۴۰۲ق، ص۸۵.

[15] خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۱، ص۴۹–۵۰.

[16] ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۸ و قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۸۸.

[17] مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، مؤسسه آل البیت(ع)، ج ۳۰ ص۱۶۳.

[18] «درس خارج فقه استاد سید محمدجواد شبیری»، مدرسه فقاهت

[19] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۳۳۱؛ کشی، إختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۲۱۰.

[20] خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج ۹ ص۳۸.

[21] خوئی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج ۹ ص۳۹.

[22] ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۱۶.

[23] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۸۹.

[24] طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۲۳.

[25] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۶۹.

[26] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۶۶.

[27] طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۱۱.

[28] ابن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ ق، ج۴، ص۴۷.

[29] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۶۴.

[30] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۴.

[31] حمیری، قرب الإسناد، ۱۴۱۳ ق، ص۹۶.

[32] کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۰۷.

[33] برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ ق، ج۲، ص۴۸۷.

[34] طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۱۶.

[35] برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ ق، ج۲، ص۴۸۷.

[36] صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ ق، ج۱، ص۲۳۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]