له مشرکانو د برائت دستورې
له مشرکانو د برائت دستورې (په عربۍ، البراءة من المشرکین فی الحج) د حج په مناسکو کې د ایرانیو حجیانو له دستورو څخه دي چې پکې حجیان د امریکا او اسراییلو په خلاف د شعارونو او یووالي ته د مسلمانانو د بلنې په شعارونو سره لاریون کوي. له مشرکانو برائت یا کرکه څرګندول قرآني جرړه او فقهي بنسټ لري او په لومړي ځل د مکې له فتحې وروسته د پېغمبر(ص) په امر امام علي(ع) د برائت ایتونه په مکه کې ولوستل. دغه دستوې په حج کې په لومړي ځل په ۱۳۵۸ ل کال کې د امام خمیني په امر ترسره شوې. د سعودي دولت له دغه دستورو سره مخالف و او په ۱۳۶۶ ل کال کې یې په دستورو کې په ګډونکوونکو برید وکړ چې پکې یو شمېر حجیان ووژل او ژوبل شول.
اهمیت او سرچینه
له مشرکانو د برائت دستورې یو سیاسي-دیني دود دی چې هر کال د حج په زمانه کې ترسره کيږي.[۱] د اسلامي ایران مشرانو همېشه د دغه دستورو په اجرا ټینګار کړی چې د حج سیاسي اړخ هماغه راز وساتل شي.[۲]
دغه دستورې د کفارو او مشرکانو له استکباري سیاستونو د برائت په اعلان او له هغوي سره د مقابلې لپاره وحدت ته د مسلمانانو له بلنې سره یو ځای وي[۳] د «مشرکانو د نفي» خبره د قرآن مجید په ځینو ایتونو منجمله د بقرې سورې په ۳ ایت د ممتحنه سورې په څلور ایتم [۴] د توبې سورې له لومړي تر دریم ایت او د انعام سورې په ۱۹ ایت کې راغلې ده.[۵]
په لومړي ځل له مشرکانو برائت د مکې له فتحې وروسته وشو[۶] او خدای تعالی د برائت ایتونو (د برائت سورې له لومړي ترلسم ایتونو) په نازلولو سره له مشرکانو د برائت اعلان د پېغمبر دنده وګرځوله. امام علي(ع) دغه ایتونه په نهم قمري کال د حج په دستورو کې ولوستل.[۷] د دغه ایتونو د نازلېدو د سبب په اړه ویل شوي چې مشرکانو هغه تړون چې په حدیبیه صلح کې یې له پېغمبر(ص) سره کړی و چې درې ورځې مکه د مسلمانانو د حج لپاره خالي کړي[۸] مات کړ.[۹] په نمونه تفسیر کې د مشرکانو له خوا د تړون د بیا بیا ماتولو خبره شوې ده.[۱۰]
د لا ډېرو معلوماتو لپاره دا هم وګورئ: د برائت د آیتونو رسول
د اجرا طریقه
له ۱۳۵۸ تر ۱۳۶۶ کاله پورې ایراني او ځینې غیر ایراني حاجیان د حج د دستورو له پېلېدو مخکې د مکې په یو ټاکلي ځای کې غونډېدل او د اسلامي نړۍ د شننې او په نړۍ کې د روانو حالاتو په موضوع د وینا له اورېدو ورسته به یې لاریون کاوه.[۱۱]
د ۱۳۸۰ ل لسیزې له کلونو وروسته، دغه دستورې د عرفې په ورځ سهار د ایران د اسلامي جمهوریت د رهبر د بعثې په ځای کې په عرفات صحرا کې[۱۲] د «مړه دې وي اسراییل»، « مړه دې وي امریکا» «یا ایها المسلمون اِتّحدوا اِتّحدوا»، او « تفرقه او اختلاف له شیطانه پېروي ده» په شعارونو سره د ایرانو او غیر ایرانیو حجیانو له لورې د قرآن کریم د ځینو ایتونو له تلاوته وروسته پېل کیږی.[۱۳] او په دوام کې، د ایرانیو حجیانو سرپرست د ایران د اسلامي جمهوریت د مشر پېغام په دوو ژبو عربۍ او فارسۍ لولي. په پای کې هم یو پرېکړه لیک خپریږي او زایران له هر بنده وروسته په تکبیر سره هغه تاییدوي.[۱۴]
فقهي بنسټونه
راپور شوی چې د حج د دستورو په مختلفو ځایونو کې د شرک نفي او له مشرکانو برائت موجود دی. رمی جمرات او تلبیه د دغه دستورو له ښکاره بېلګو دي چې د شرک نفي او ترې برائت پکې موجود دی.[۱۵] امام خمیني له مشرکانو د برائت په توضیح کې دغه دستورې د مختلفو شکلونو ګڼي چې باید د زمانې مطابق ترسره شي په همدې اساس له مشرکانو د برائت د دستورو د کولو تر ټولو ښه وخت او ځای د حج ورځې او حرم دی؛ ځکه چې په دې بڼه کې ډېر زیات اثر لري[۱۶] امام خمیني په دغه کړنلاره کې د تولی او تبری په اصولو استناد کړی دی.[۱۷]
ځینو اهل سنتو په حج کې د جدال ممنوعیت ته په پام سره په دغه دستورو اعتراض کړی دی او په مقابل کې شیعه فقیهان دغه دستورې او د هغې کلي شکل له جداله جدا ګڼي چې د مسلمانانو د دښمنې سبب نه ګرځي.[۱۸]
تاریخچه
راپور شوی چې دغه دود د ایران د اسلامي انقلابه مخکې پورې د حج په دستورو کې نه اجرا کېده.[۱۹] له امام خمیني څخه د حج په ورځو کې له مشرکانو څخه د برائت د دود د ژوندي کوونکي په توګه یادونه کیږي چې د ایران له اسلامي انقلابه وروسته یې دغه دود د حج په دستورو کې اجرا کړ.[۲۰] له دې امله امام خمیني له مشرکانو د برائت د ورځې د بنسټ ګر په توګه یادیږي.[۲۱]
خونړی حج
اصلي مقاله: خونړی حج
سعودي حکومت په مختلفو پړاوونو کې د دغه دستورو له جوړولو سره مخالفت لرلی دی.[۲۲] په ۱۳۶۶ ل کال کې وروسته له دې چې حجیانو له مشرکانو د برائت له دستورو د تللو او مسجد الحرام ته د ورتګ اراده لرله، د عربستان پولیسو او امنیتي ځواکونو پرې برید وکړ. په دې پېښه کې تر ۵۰۰ زیات حجیان ووژل او اوه سوه نور ژوبل شول.[۲۳] له دې پېښې وروسته په ۱۳۶۶ ل کال کې تر ۱۳۶۹ کاله پورې د دغه دستورو د جوړېدو مخه ونیول شوه؛ خو له ۱۳۷۰ ل کاله دغه دستورې په منا او عرفات کې ترسره کیږي.[۲۴]
ځانګره لېکنې
مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکان کتاب، لیک د جواد ورعی. دا کتاب په فارسې ژبه لیکل شوی او مشعر خپرنځي چاپ کړی دی.[۲۵]
فوټ نوټ
- ↑ «برائت از مشرکین در حج؛ عملِ سیاسی منطبق بر دستور قرآن»، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ «چرا هاشمی و روحانی مخالف اجرای مراسم برائت از مشرکین بودند؟»، خبرگزاری فارس.
- ↑ جمعی از نویسندگان، رهتوشه حج، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۶۳.
- ↑ «برائت از مشرکین در حج؛ عملِ سیاسی منطبق بر دستور قرآن»، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۵۱ و ۹۰.
- ↑ دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۲۸.
- ↑ ابنکثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۶ـ۳۷.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیتا، ج۲، ص۵۴.
- ↑ وګورئ: ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۸۹-۹۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۲۷۲.
- ↑ دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۳۰.
- ↑ بیات، حج ۲۹، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۳.
- ↑ بیات، حج ۲۹، ۱۳۸۸ش، ص۱۷۰–۱۷۲.
- ↑ بیات، حج ۲۹، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۳.
- ↑ ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۹۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۲۰، ص۹۸.
- ↑ دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۲۸ و ۶۳۰.
- ↑ جمعی از نویسندگان، رهتوشه حج، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۳۵۶.
- ↑ «امام خمینی احیاگر سنت برائت از مشرکین»، خبرگزاری جامجم آنلاین.
- ↑ ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۷.
- ↑ «منافع حج از منظر قرآن و تبعات بیتدبیریهای آل سعود»، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ «مراسم «برائت از مشرکین» برگزار شد»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۳۰.
- ↑ دشتی، «برائت از مشرکین»، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۶۳۲.
- ↑ ورعی، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکین، ۱۳۷۹ش، ص۸.
سرچينې
- ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمدحسین شمسالدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
- ابنکثیر، اسماعیل بن کثیر، البدایه و النهایه بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
- «امام خمینی احیاگر سنت برائت از مشرکین»، خبرگزاری جامجم آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۴ آبان ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۴ شهریور ۱۴۰۲ش.
- امام خمینی، سید روحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش.
- «برائت از مشرکین در حج؛ عملِ سیاسی منطبق بر دستور قرآن»، خبرگزاری ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ تیر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۴ شهریور ۱۴۰۲ش.
- بیات، حجتالله، حج ۲۹، تهران، مشعر، ۱۳۸۸ش.
- «چرا هاشمی و روحانی مخالف اجرای مراسم برائت از مشرکین بودند؟»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ شهریور ۱۴۰۲ش.
- دشتی، محمد، «برائت از مشرکین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش.
- «مراسم «برائت از مشرکین» برگزار شد»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۴ شهریور ۱۴۰۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۱ش.
- «منافع حج از منظر قرآن و تبعات بیتدبیریهای آل سعود»، خبرگزاری ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۱۲ مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۴ شهریور ۱۴۰۲ش.
- ورعی، جواد، مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکان، تهران، مشعر، ۱۳۷۹ش.
- یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا.