تور بېرغونه
دا مقاله د تدوین په حال کې ده!
تور بیرغونه (په عربۍ کې الرایات السود) یوه خبره ده چې په روایتونو کې راغلی ده او په مینځني ختیځ کې د تور بیرغونو سره د یوې ډلې پاڅون ته اشاره کوي. د تور بیرغ په اړه په ډیرو احادیثو کې د ابو مسلم خراساني پاڅون او د عباسي حکومت د تاسیس یادونه شوې ده. په ځینو کې، تور بیرغونه هم د امام زمان د ظهور د نښې په توګه یاد شوي دي.
د شیعه حدیث پوهانو په اند دا حدیثونه زیاتره په سني منابعو کې موندل شوي او هغه حدیثونه چې راویان یې ټول شیعه وو، تور بیرغونه د اموي خلافت پر ضد د ابو مسلم خراساني له پاڅون سره تړلي دي. البته له بلې خوا ځینې خلک په دې باور دي چې تور بیرغونه د امام مهدي د ظهور نښه ده.
مفهومپيژندنه
تور بیرغونه (په عربۍ کې الرایات السود) یو عبارت دی چې په روایتونو کې راغلی او په خراسان کې د تور بیرغونو سره د یوې ډلې پاڅون ته اشاره کوي [1] په دې روایتونو کې خراسان پخوانی خراسان دی چې ډیری برخې لکه ایران، افغانستان او ترکمنستان، تاجکستان او ازبکستان پکې شاملې دي.[۲]
د تورو بیرغونه د روایتونو سرچینې
د امام مهدي عج په هکله د کتابونو د لیکوالانو په وینا د تورو بیرغونو زیاتره روایتونه د سني کتابونو څخه دي. د شيعو په اصلي منابعو کې له امامانو څخه د تور بيرغ په اړه لږ احاديث نقل شوي دي او په دې اړه زياتره احاديث له سني راويانو څخه روايت شوي دي.[۳]
د روایتونو مینځپانګه
په ځینو شیعه احادیثو کې تور بیرغ د ظهور نښه ګڼل شوې ده. د بېلګې په توګه، په یوه حدیث کې له امام علي (ع) راغلي دي چې د شامیانو اختلاف، د رمضان په میاشت کې تور بیرغونه او آسماني چیغه د ظهور نښې دي. خو په نورو رواياتو کې تور بيرغونه د اموي حکومت له زوال او د ابو مسلم خراساني له پاڅون سره تړلي شوي دي. د بېلګې په توګه د امام باقر عليه السلام په يوه حديث کې د اموي او بنو عباس د حکومتونو زوال او د تور بيرغونو د اصحابو يادونه شوې ده [۴] همدارنګه په يو حديث کې ابو مسلم خراساني په صراحت سره د تورو بیرغونو څیښتن بلل شوی دی.[۵]
د اهل سنتو په حدیثونو کې چې کوم مطلبونه بیان شوي دي هغه په دې ډول دي:
- د تور بيرغ له پاڅون وروسته د بني اميه زوال [۶] .
- د هغو کسانو غندنه چې د تورو بیرغونو له پاڅون وروسته واکمنۍ ته رسیږي [۷] .
- د تورو بیرغونو توپیر[8]
- د سفیاني ظهور[9]
- د شعیب بن صالح امر[10]
- له تور بيرغونو وروسته په مکه کې د امام مهدي (ع) ظهور[11]
ایا تور بیرغونه د ظهور نښه ده؟
ځينې شيعه عالمان او څېړونکي تور بيرغونه د ابو مسلم خراساني پاڅون ګڼي، چې د اموي واکمنۍ پر ضد رامنځته شو او د بني عباس د خلافت د رامنځته کېدو لامل شو.[۱۲] د دوي په باور د شیعو «خالص روایتونه» (يعنې هغه روايتونه چې راويان يې ټول شيعه دي) هغوي د تورو بيرغونو روايتونه د ظهور د نښې په توګه نه دى روايت کړي. او هغه شیعه کتابونه هم چې تور بیرغونه د ظهور نښه ګڼلې ده، هغوي له سني روایتونو نقل کړي دي.[۱۳] سید محمد صدر لیکلي دي چې د عباسي حکومت په اړه مختلف روایتونه شته چې ډیر یې جعلي دي او د عباسيانو د تاييد یوه طریقه همدا د تورو بیرغونو روایتونه دي.[۱۴]
خو ځينې بيا په دې اند دي چې تور بيرغونه د امام مهدي (ع) د ظهور نښې دي او هغه پاڅون ته اشاره کوي چې د هغه له ظهور نه مخکې به رامنځته شي [۱۵] د عصر الظهور د کتاب ليکوال د تورو بيرغونو څښتن سيد خراساني ګڼلی دی، چې د هغه د لښکر مشري به شعيب بن صالح کوي او د هغه د لښکر او سفیاني لښکر تر مینځ به جګړه کیږي او هغه به سفیاني ته ماتی ورکوي.[۱۶] او له امام مهدي (عج) سره به بيعت کوي، په عصر ظهور کتاب کې د دې مطلب د ثابتولو لپاره د ابن حماد له کتاب الفتن څخه حدیثونه راوړل شوي دي خو دا کتاب د شیعو په منځ کې معتبر نه دی ځکه چې ډیر حدیثونه یې له معصومه نه دي راغلي.[۱۸]
داعش او په روایتونو کې تور بیرغونه
د داعش ډلې ځينو پلويانو د تور بيرغ په اړه حديثونه د داعش ډلې ته تعبير کړي ځکه چې هغوي تور بيرغ کاروي.[۱۹] د تاريخ څېړونکي رسول جعفريان د تور بيرغونو روايات جعلي بللي دي، چې ځينو سني علماوو هم دغه روايتونه صحیح نه دي ګڼلي. او که صحیح وي نو په داعش باندی یی تطبیقول ناسم ګڼلي دي.[۲۰]
فوټ نوټ
سرچينې
- ابنحماد، نعیم، الفتن، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق.
- جعفریان، رسول، «موج جدید استفاده از گفتمان مهدوی در برآمدن داعش»، وبگاه کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران، نشر: ۵ مرداد ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۰ش.
- سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، تهران، بنیاد فرهنگی حضرت موعود، ۱۳۸۸ش.
- صدر، سید محمد، تاریخ الغیبة الکبری، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، مؤسسه آلالبیت، ۱۴۱۷ق.
- طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، تحقیق موسسه البعثه، تهران، ۱۴۱۳ق.
- کورانی، علی، عصر الظهور، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی، الطبعة الاولی، ۱۴۰۸ق.
- محمدی ریشهری، محمد و دیگران، دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تحقیق و تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ش.