د کوثر سورت
د کوثر سورت په قرآن کی ۱۰۸ سوری، مکي دی او په ۳۰ جزء کیي پرته دی. دا سوری په قرآن کې ترټولو کوچنۍ ده او په لومړي آیت کې د پیغمبر(ص) لپاره د کوثر په نامه د نعمت خبرې کولو له امله، کوثر ته ویل شوي او له رسول الله(ص)څخه یې غوښتنه کړې چې د دې لوی نعمت په وړاندې لمونځ او قرباني وکړي.
د کوثرحوض، په جنت کې سمندر، زیاته ښیګنی، اسلام، نبوت، قرآن، د ملګرو او شفاعتونو پراخه شمیره او د زریه او ټبر ډیر مقدار دکوثر له مثالونو څخه معرفي شوی. د ډیری شیعه عالمانو په وینا؛ حضرت فاطمه(س) او د هغې اولادو د کوثر له مثالونه څخه ده؛ ځکه چې د سوری نزول د هغو کسانو په ځواب کې دی چې پیغمبر(ص)یې د نسل او ماشوم پرته ګني.
د کوثر سوری د تلاوت په لوړوالى کې، ویل کیږي؛ هغه څوک چې دا سوره په ورځني لمانځه کې لوستل کوي د قیامت په ورځ به د کوثر له حوض څخه وڅښي او د طوبی ونې لاندې به د خدای رسول ملګری وي.
پیژندنه
نوم ورکول
دې سوری ته کوثر نومیږي، کوم چې په لومړي آیت کې د کوثر په نوم د نعمت خبره کوي چې خدای پیغمبر(ص) ته ورکړی دی.[۱]
د نزول ځای او سمبال
کوثر سوری د مکي سورو څخه غړی دی [یادونه ۱] او د نزول په سمبال کې پنځه لسمه سوره ده چی پیغمبر(ص) ته نازل (ښکاره) شوی ده. دا سوری د اوسني سمبال په مصحف یو سل او اتم دی او په قرآن کی دېرشم جزء ته برخه ده.[۲]
د آیتونو او ټکو شمیر
کوثر سوری ۳ آیتونه، ۱۰ ټکي او ۴۳ تورونه لري. دا سوری د قرآن ترټولو څخه کوچنۍ ده. [۳]
مینځپانګه
کوثر سوری، چې د ضحی او انشراح په څیر پیغمبر(ص) ته په خپلو ټولو آیتونو کې خطاب وکړ،[۴] د کوثر په نوم نعمت ته اشاره کوي چې خدای ورته ورکړی دی. [۵] د کوثر د تفسیر کونکو په اند خورا ښیګنې دی[۶] چې له رسول الله څخه د لمونځ او قرباني غوښتنه شوې ده.[۷]
دکوثر مثالونه
په داچې د کوثر مثالونه کوم دی، مفسرین د هغه باندې موافق ندي. د کوثر حوض، په جنت کې سیند، خورا ښیګنې، اسلام، نبوت، قرآن، د ملګرو او پیروانو پراخه شمیر، د پیغمبر لوی نسلونه او شفاعت د کوثر مثالونو پیژندنه شوي.[۸]
د نمونه په تفسیر کې، د ډیری شیعه پوهانو په روایت، د کوثر یوه بیلګه حضرت فاطمې(س) ګنل کیږي؛ ځکه چې په سوره کې، دا د هغو کسانو په اړه دی چې پیغمبرته د نسل او ماشوم پرته بولي، پداسې حال کې چې د پیغمبر نسل د خپلې لور فاطمې(س) څخه دوام لري او هماغه نسل دی چې امامت ورته سپارل شوی دی. [۹]
عبدالله جوادي آملي (۱۳۱۲ش)، د قرآن مفسر وايي: لاندې سوره تاییدوي چې کوثر او خورا ښیګنې د فاطمه زهرا(س) جریان پورې اړوند دي، کوم چې دې میرمنې ته د الهی اقدس ذات، دغه ښیګنې ورکړی او له هغې څخه یوولس امامان د نړۍ ویاړ لپاره زیږیدلي، او اوس د نړۍ ختیځ او لویدیځ د دې یوولسو امامانو(ع) او د دوی ماشومانو له لوری اداره شوی.[۱۰] په المیزان کې د شیعه ګانو لوی مفسر علامه طباطبایی څرګنده کوي ځکه چې د سوری موخه د پیغمبر(ص) یاد راحت کول دغه کلیمی « إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ » کارولی ده، چی په کوثر کې د پیغمبر مالکیت دلالت کوی، او په پایله کې د فاطمې اولادو او ماشومان د رسولالله(ص) ملکیت دی.
او دا په قرآن کی له غیبی او ناڅرګنده خبرونه دی، ځکه چې د پیغمبر له وفات وروسته، خدای د هغه په نسل کې برکت ورکړه، ترڅو چی په ټوله نړۍ کې هیڅ سمون نسل ونه لیدل شي، په داسی حال چې د ټولو ناورینونو سره چې د هغه کورنۍ ته راوړي، او په کور سوزنی جګرو کې ډله ډله ووژله. [۱۱]
د نزول شاءن
کوثر سوری د هغه په اړه څرګند شوی چې عاص بن وائل د پیغمبر(ص) په اړه ویلي و، ځکه چې عبدالله د رسول الله زوی مړ شوی او پیغمبر هیڅ زوی نه درلود، هغه د قریش د مشرانو په منځ کې له رسول الله(ص) په ابتر کلمی(بی ټبر) یادونه وکړه،[۱۲] د دې سوری سره خدای(ج) پیغمبر ته راحت ورکړ، کوم چې تاسوته لوی ښیګنې ورکړل شوی. او هغه ته ژیری ورکړ چې د هغه دښمنان به ابتر وي.[۱۳]
د نحر کلمې تفسیر
مفسرین د نحر کلمې په تفسیر سره موافق ندي. ځینی مفسرین لکه فضل بن حسن طبرسي (د مړی کال ۵۴۸ ق) [۱۴] او علامه طباطبایی(دمړی کال ۱۳۶۰ ش) [۱۵] د شیعه ګانو او سنیانو روایات پر بنسټ، لاسونه پورته او راوړل یی مخې ته د تکبیر پر مهال تفسیر کړی. مګر آیت الله مکارم شیرازي (زیږیدلی ۱۳۰۵ لمریز) پدې باور دی چې دې تفسیر، قرباني لپاره مناسب دی، پدې معنی ده چې د بت پرستانو کړنو څخه انکار کول چې د غیر خدای لپاره عبادت او قرباني ترسره کوي. [۱۶]
په مستحب لمانځه کې د سوری لوستل
د کوثر سوری لوستل په ځینو مستحب لمونځونو کې وړاندیز کیږي؛ په شمول:
- د رمضان میاشتې د یولسمې په شپه لمونځ: دا لمونځ دوه رکعت دي؛ په هر رکعته کې، حمد سوری یوځل لوستل کیږي او کوثر سوری شل ځله لوستل کیږي.[۱۷]
- د رمضان میاشتې د اته لسم شپې لمونځ: دا لمونځ څلور رکعت دي، کوم چې په هر رکعت کې حمد سوری یوځل او کوثر سوره کې پنځه ویشت ځله لوستل کیږي. [۱۸]
ځانگرتیا او غوروالي
ابو بصیر له امام صادق(ع) څخه روایت کړ: څوک چې په ورځني لمانځه کې د کوثر سوری لوستل کوي، د قیامت په ورځ، هغه به د کوثر له حوض څخه وڅښي او دطوبی تر ونې لاندې به د خدای رسول ملګری وي.[۱۹] په مجمع البیان کی د پیغمبر له وینا راوړل شوی دي: هغه څوک چې د کوثر سوری لوستل کوي، خدای به هغه د جنت له سیندونو څخه اوبه ورکړي او هغه ته به د هغه قربانیو په شمیر سره انعام ورکړي چې د خدای لپاره په اختر ورځ ترسره کیږی او همدارنګه د اهل کتاب او مشرکان قربانۍ شمیرکی. [۲۰]
د هنری آثار
کوثر سوری د لیکنو یا ټایلونو په بنه د ځینې زیارتونو، جوماتونو او مدرسو په جوړولو کې رول لوبولی دی؛ له جملی څخه امام حسین(ع) زیارت کې شامل دي،[۲۱] د شیخ صدوق(ابن بابویه) په قبر کې لیکنه د ابراهیم تهرانی کرښې ته، [۲۲] په سپهسالار مدرسی کې لیکنه [۲۳] او په اصفهان کی د سید جومات په دروازی لاندی. [۲۴]
متن او ژباړه
کوثر سوری
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ
- إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ ﴿١﴾ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ ﴿٢﴾ إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ ﴿٣﴾
- موږ تاسو ته کوثر [چینه] ورکړې ده (۱) نو د خپل رب لپاره قرباني او لمونځ وکری. (۲) ستاسو دښمنه بی ټبره به وی. (۳)
د خدای د رضا په رنا کې د اسلام د دښمنانو ناکامي دریم ټکی؛ آیت ۳ د رسول الله صلی الله علیه وسلم د دښمنانو ناکامي دوهم ټکی؛ آیت ۲ د الهی عطایاو پروړاندې د رسول الله صلی الله علیه وسلم و دندو لومړی ټکی؛ آیت ۱ پیغمبر ته د خدای پراخه بخشنه لومړۍ دنده؛ آیت ۲ د خدای عبادت او خدمت دوهم دنده؛ آیت ۲ د غوره ملکیت قرباني او بخنه
فوټ نوټ
- ↑ خرمشاهی، «سوره کوثر»، ص۱۲۶۹.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.
- ↑ خرمشاهی، «سوره کوثر»، ص۱۲۶۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۷۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۷۰و۳۷۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۳۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۷۲.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۳۶و۸۳۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۳۷۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۷۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۳۷۰.
- ↑ جوادی آملی،عبدالله، دروس تفسیر، سوره کوثر
- ↑ طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۷۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۳۶؛ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۴۹۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۶۹.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۳۷.
- ↑ علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۳۷۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۷۴.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، بخش نمازهای شبهای ماه رمضان.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، بخش نمازهای شبهای ماه رمضان.
- ↑ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۲۶و۱۲۷.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۳۵.
- ↑ «کدام آیات و روایات در ضریح جدید امام حسین(ع) درج شده است» سایت موعود.
- ↑ مصطفوی، آثار تاریخی، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۲۴۳.
- ↑ مهجور و علیئی، «بررسی کتیبههای مسجد ـ مدرسهٔ شهید مطهری (سپهسالار)»، ص۵۷.
- ↑ «مسجد سید اصفهان»، سایت کویرها و بیابانهای ایران.
سرچینې
- خامهگر، محمد، ساختار سورههای قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
- خرمشاهی، قوامالدین، «سوره کوثر»، در دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، تهران: دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم، دار الشریف رضی، ۱۴۰۶ق.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمدجواد بلاغی، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، اسوه، ۱۳۸۴ش.
- «کدام آیات و روایات در ضریح جدید امام حسین(ع) درج شده است» سایت موعود، درج مطلب ۱۶ مهر ۱۳۹۱ش، مشاهده ۱۶ آذر ۱۴۰۰ش.
- «مسجد سید اصفهان»، سایت کویرها و بیابانهای ایران، درج مطلب ۸ دی ۱۳۹۰ش، مشاهده ۱۶ آذر ۱۴۰۰ش.
- مصطفوی، محمدتقی، آثار تاریخی تهران، ۱۳۶۱ش.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
- مكارم شيرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱ش.
- مهجور، فیروز و میثم علیئی، «بررسی کتیبههای مسجد ـ مدرسهٔ شهید مطهری (سپهسالار)»، در مجله هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، شماره ۴۸، زمستان ۱۳۹۰ش.
- واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.