شهادتین

د wikishia لخوا
دا مقاله د یو فقهي مفهوم په اړه توصیفي مقاله ده او د مذهبي کړنو لپاره معیار نشي کیدی. د مذهبي کړنو لپاره نورې سرچینې وګورئ.
په اسلامي معمارۍ (جورښت) کې د شهادتین کارول

شهادتَیْن شهادت ورکول د خدای د یووالي او د محمد(ص) رسالت ته، او د توحید او نبوت منلو لپاره اعتراف د اسلام له اصولو دی. د اسلام او کفر ترمنځ د پولې شهادتین نیول شوي دي. هغه څوک چې په ژبه شهادتین راوړی مسلمان ګنل کیږی، او د اسلامي احکام په هغه باندې پلي کیږي. مسلمانانو د لمونځ په تشهدکی او په هره اذان او اقامي په خپل ژبه شهادتین جاری ‌کوي.

د شیعه فقیهانو د فقه په بیلابیلو برخو کې د شهادتین په اړه خبرې کړي دي. د دوی په فتواکی واجب دی چې د لومړي تکبیر وروسته د مړو په لمانځه کې شهادتین ولوستل شی. د شهادتین تلقین کول محضرته(څوک چې د ژوند وروستۍ برخه دي) او د مړو په کفن کې لیکل مستحب ګنل کیږی.

په اسلامي معمارۍ (جوړښت) کې، د خطاطۍ او سکې ضرب کولو هنر هم شهادتین په پام نیول شوی.

پيژندنه

شهادتین؛ د خدای د یووالي او د محمد(ص) رسالت ته شاهدی ورکول دی. [۱] دفقیهانو په وینا؛ شهادتین په لاندی دوی جملی یا د دوی منځپانګي ویلو پیښی شي

«أشْهَدُ أنْ لا الهَ الاّ الله و أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه؛ زه شاهدي ورکوم چې یوازینی خدای پرته بل خدای شتون نلري، او شاهدي ورکوم چې محمد(ص) د خدای پیغمبر دی. ». [۲] د شیخ صدو په وینا، شهادتین د توحید او نبوت منلو اعتراف کول اود اسلام دوه اصول دي. [۳]

حقوقی او فقهی ارزښت

د مسلمانانو له نظره، شهادتین د اسلام او کفر ترمنځ پوله ده. هغه څوک چې په خپل ژبه کی شهادتین راوړی د اسلام احکامو هغه ته جاری کیږي؛[۴] د هغه بدن سپیڅلې دی او د هغه ژوند او مال د درناوي وړ دي.[۵] د ابو حمزه سمالي په دعاکې، امام سجاد(ع) د ژبني شهادت اغیزې ته په اشارې سره، هغه د ویل کونکۍ ژوند لپاره خوندگر ګني (که څه هم هغه په زړه باور نلري، لکه د منافقینو شهادت)[۶] [یادونه۱]

د شیخ صدوق په وینا؛ په ځینو روایتونو کې، ایمان د شهادتین په توګه تشریح شوی دی.[۷] د علامه طباطبایی(۱۲۸۱- ۱۳۶۰ ش) په وینا؛ ایمان څو مراتبونه لري چې لومړی یې په زړه باور او د شهادتین په مینځپانګه باور دی، کوم چې د اسلام فرعي احکام تر سره کیدو لامل کیږي.[۸]

په فقهی کتابونوکې له شهادتین څخه په ځینې څانګو لکه د اموات او مړو حکومنه د طهارت په څانگه [۹]، سوداګرۍ [۱۰]، لمونځ [۱۱] او جهاد[۱۲] خبره په منځ کې راغلي ده.

آداب او حکمونه

  • د ډیری شیعه فقیهانو له نظرو، واجب دی چې د لومړي تکبیر وروسته د مړو په لمانځه کې شهادتین ولوستل شي. نور فقیهان دا مستحب ګني. [۱۳]
  • د هغه چا لپاره چې د احتضار(د ژوند ورستی شیبی) په حالت دی، شهادتین او د امامانو امامت تلقین کول مستحب دی. [۱۴]
  • د مړو په کفن کې مستحب ده چی لیکل شي؛ هغه شهادتین ته اقرار کوي. [۱۵]
  • ډیری فقیهانو د امام لپاره مناسب ګني چې د جمعې په لمانځه کې شهادتین ولوستلي.[۱۶]
  • د جواهر څښتن په وینا؛ د سوداګرۍ له دودونو څخه باید سوداګرۍ په ځای کې د کیناستل مهال، شهادتین و لوستل شی.[۱۷]

په اسلامي کلتور کې كارول

په مسلمانانو دعاګانو او مراسمو کې، د شهادتین جمله ډیره کاریال لري.[۱۸] د مثال په توګه، مسلمانان د هرې لمونځ په تشهد کې، شهادتین خبره کوي [۱۹] او په اذان او اقامي[۲۰].

په اسلامي معمارۍ(جوړښت) کې شهادتین، د خطاطي او سکې ضرب کولو هنر هم په پام کې نیول شوی. [۲۱]

اړوندې لیکنې

فوټ نوټ

  1. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۱، ص۶۳۰.
  2. د بېلګې په توګه نجفي ته وګورئ، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۱، ص۶۳۰.
  3. شیخ صدوق ته وګورئ، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹۹.
  4. نجفي ته وګوره، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۱، ص۶۳۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۱-۳۰۳.
  5. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۱۴۳.
  6. مفاتیح الجنان، دعای ابوحمزه.
  7. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹۹-۳۰۰.
  8. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۱، ۳۰۳.
  9. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۰؛ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۱۷.
  10. د بېلګې په توګه وګورئ: نجفي، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۴۵۲.
  11. د بېلګې په توګه وګورئ: نجفي، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۲۴۵، ۲۴۶، ۲۶۴.
  12. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۱، ص۶۳۰.
  13. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۰.
  14. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۴.
  15. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۲۲۴.
  16. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۲۱۶؛ نجفی، کشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۵۵.
  17. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۴۵۲.
  18. د مثال په توګه شیخ طوسی ته وګوره، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۵، ۱۶، ۴۹.
  19. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۲۴۵، ۲۴۶.
  20. شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۹؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۸۱، ۸۲.
  21. د مثال په توګه، وګورئ: افروغ، «مضامین و عناصر شیعی در هنر عصر صفوی با نگاهی به هنر قالی بافی، نگارگری و فلزکاری»، ص۴۸؛ عباس‌زاده، «بررسی نقش مذهب شیعه بر هنر و معماری امام‌زادگان ایران».

سرچینې

  • افروغ، محمد، «مضامین و عناصر شیعی در هنر عصر صفوی با نگاهی به هنر قالی بافی»، نگارگری و فلزکاری»، مطالعات ایرانی، شماره ۲۰، پاییز ۱۳۹۰ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق.
  • طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ق.
  • عباس‌زاده و دیگران، «بررسی نقش مذهب شیعه بر هنر و معماری امام‌زادگان ایران، انتشار ۲ مهر ۱۳۹۵ش، مشاهده ۳۰ دی ۱۳۹۸ش.
  • نجفی، جعفر بن خضر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغرّاء، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۴۲۲ق.
  • نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاءالثراث العربی، ۱۴۰۴ق.
  • یزدی طباطبایی، سید محمدکاظم، العروه الوثقی فیما تعم به البلوی، بيروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۹ق.