مړه دې وي امریکا
مړه دې وي امریکا (مرګ بر امریکا) هغه شعار دی چې په ایران او د نړۍ په ډېرو سیمو کې د امریکا د دولت په سیاستونو په اعتراض کې کارول کیږي. ځینې دغه شعارونه د ایران د اسلامي انقلاب د استعمار ضده هدفونو او ایډیالونو نښه ګڼي.
ځینې دغه شعار د قران په یو شمېر ایتونو پورې مستندوي چې د کفارو او مشرکانو لپاره د مرګ ارمان کوي او ځینې هغه د تَبَرّي مصداق ګڼي چې د دین له فروعاتو دی. د ایت الله خامنه اي په باور، دغه شعار ژور او عقلاني منطق لري چې کولی شو هغه د شیطان په مقابل کې له همیشني تیارسي او استعاذې (پناه غوښتلو) سره تشبیه کړو.
په ایران کې ځینې سیاسي بهیرونه د دې شعار مخالف او د هغې د ختمولو غوښتونکي دي اوادعا یې کړې چې امام خمیني هم په خپل ژوند کې په دولتي رسنیو کې د دغه شعار له ختمولو سره موافق و؛ خو د دغه شعار موافق کسان، دغه شان خبرې غولوونکي او بې سنده ګڼي او په دې اړه فیصله یې د ولی فقیه له اختیاراتو ګڼلې ده.
مقام او حیثیت
د « مړه دې وي امریکا» شعار د ایران د اسلامي انقلاب د ایډیالونو او استعمار ضده موخو ښودونکې ګڼلی دی.[۱] ځینې هغه د ایران د اسلامي انقلاب تر ټولو اصلي شعار ګڼي[۲] او دا چې په یو خاص زماني پړاو پورې محدود نه دی.[۳] شیعه مجتهد او فیلسوف مصباح یزدي باوري دی چې د ایران خلک دغه شعار د جماعت له لمونځونو وروسته د تکبیر په ردیف کې لازم ګڼي.[۴]
د ایران د اسلامي انقلاب د دوهم مشر ایت الله خامنه اي په وینا، مړه دې وي امریکا شعار یو منطقي شعار دی چې ژور فکري او عقلاني ملاتړ لري او د امریکا د سلطه پالو سیاستونو د مړینې[۵] او په هر پړاو کې د امریکا د سرغنه و لپاره د مړینې غوښتلو په معنا دی.[۶] هغه دا شعار د شیطان په وړاندې له استعاذې او همیشني چمتووالي سره تشبیه کړی او په دې باور دی چې دا شعار خلک د نړۍ د سلطه پالو د زیاتي غوښتنو په وړاندې تیار ساتي.[۷]
د «مړه دې وي امریکا» شعار دیني مستندات
ځینو کسانو د مړه دې وي امریکا د شعار لپاره ځینې قراني مستندات لټولي او دا شعار یې د محمد سورې د ۸ او د بروج سورې د ۴، د مدثر سورې د ۱۹ او د ذاریات سورې د ۱۰ ایت په شان ایتونو سره اړوند ګڼلی چې پکې زیاتره د ځینو کافرانو او مشرکانو لپاره د «قُتِلَ»(مړه دې وي) په ټکي سره د مرګ او نابودۍ ارمان شوی دی.[۸] ځینې بیا په دې باور دي چې د « مړه دې وي امریکا» شعار د دین د یو فروع په توګه د تبري برخه ګڼلی شو.[۹]
په نورو هیوادونو کې یې خپرېدا
پر ایران سربېره، د مړه دې وي امریکا شعار په ځینو اسیایي، اروپایي، افریقایي، او د لاتینې امریکا په هیوادونو کې هم کارول کیږی؛[۱۰] په دې ډول چې سید علي خامنه اي دا خبره د امریکا[۱۱] لپاره یو لوی بحران او په نړیواله سویه د یو ارو مرو بدلون نښه وګڼله.[۱۲] د مثال په توګه، د یمن د انصار الله غورځنګ لومړي مشر او بنسټ ګر سید حسین حوثي د «مستکبرانو په مخ د چغې» په نامه خپلې وینا کې، د «الله اکبر، مړه دې وي امریکا، مړه دې وي اسراییل، نفرین او ښیرې دې وي پر یهودیانو او بریالی دې وي اسلام» شعارونه د دغه سیمې د شیعیانو رسمي شعار اعلان کړ.[۱۳]
د « مړه دې وي امریکا» له شعار سره مخالفت
په ایران کې ځینې کسان د ایران له سیاسي ادبیاتو څخه د مړه دې وي امریکا شعار د ختمولو غوښتونکي دي. مثلا سیاسي فعال او عالم محمد تقي رهبر ويلي چې دا شعار له امریکا سره د دوستانه اړیکو په جوړېدو سره ختمېدی شي.[۱۴] د تهران پوهنتون د سیاسي علومو استاد صادق زیبا کلام هم په دې شعار ټینګار د ایران لپاره تاوان راوړونکی ګڼلی دی[۱۵] ځینو هم په نړیوال ډګر کې ناکامي لکه له برجام (ایټمي معاهدې) د امریکا وتل د خلکو له خوا د دغه شعار له ورکولو سره اړوند ګڼلې دي.[۱۶] سیاستوال عالم اکبر هاشمي رفسنجاني، په خپلو یادیزو کې ویلي چې د ایران د اسلامی انقلاب لومړی رهبر امام خمیني د ایران له دولتي رسنیو د مړه دې وي امریکا شعار له ختمولو سره موافق و.[۱۷]
د دې په مقابل کې بیا ځینو کسانو لکه د تهران د جمعې امام سید احمد خاتمي د دغه شعار ختمول د ولی فقیه له اختیاراتو ګڼلي دي.[۱۸] سید علي خامنه اي هم د دې خبرې په ځواب کې چې ایا دغه شعار له ایران سره د امریکا د دښمنۍ سبب کیږي؛ ویلي چې د نړۍ مستکبران د ولسونو د عملي او علمي پرمختګ او عدالت د بېرغ له رپول کېدو سره چې د مستکبرانو له قدرت او حدودو بهر ترسره کیږي، دشمني لري او شعار هسې پلمه ده؛[۱۹] په تېره بیا دا چې د امریکا دښمني د ۱۳۳۲ل کال د زمري له ۲۸ او له هغه زمانې پېل شوه چې هیچا لا په ایران کې د مړه دې وي امریکا شعار نه ورکاوه.[۲۰] هغه په دې باور دی چې تر هغه وخته چې امریکا خپل «شرارت»، «دخالت»، «خباثت» او «رذالت» جاري وساتي، د مړه دې وي امریکا شعار به د ایران د خلکو له خولو هېر نه شي.[۲۱]
تاریخچه
د « مړه دې وي امریکا» شعار د پېلېدو په اړه مختلف راپورونه شته دي؛ ځینې په دې باور دي چې دا شعار په لومړي ځل د ۱۳۵۶ ل کال د لړم په ۲۳ امریکا ته د سفر لپاره د ایران پاچا د مخالفانو او محصلانو له خولې پورته شو.[۲۲] په تهران کې د امریکا د سفارت له نیول کېدو وروسته د لاسته راغلو اسنادو له مخې، دغه شعار د ۱۳۵۷ل کال په مني کې د خلکو له خوا په اعتراضونو او وال چاکنګ کې وکارول شو.[۲۳] ځینې هم له هغې استفاده د ۱۳۵۷ل کال د لړم په ۱۳ د زده کوونکو کار ګڼي.[۲۴]
د هنر او رسنیو په هنداره کې
د ایران د اسلامي انقلاب له کامیابۍ وروسته کلونو کې، د مړه دې وي امریکا د شعار په محوریت سره د نندارتونونو، غونډو اوسیالیو جوړول او د هنري اثارو تولیدول، په ملي او نړیوالو پیښو کې همیشه موجود وو. د بېلګې په توګه، د مړه دې وي امریکا میله، هر څو کاله پس د نړۍ د مختلفو هیوادونو د هنرمنانو په شتون سره، په بېلا بېلو برخو لکه عکس، ګرافیک، کارټون، مستند، کلیپ، ترانو او سندرو په برخه کې جوړیږي.[۲۵]
پر دې سربېره، ځینې سیالۍ لکه «د مړه دې وي امریکا تایپوګرافي» په هیوادني ډول،[۲۶] د مړه دې وي امریکا د پوسټر د ټولګې نندارتون د پوهنتونونو په حدودو[۲۷] او د «مړه دې وي امریکا» هنري فیسټیول یا میله د نړۍ د ځینو استکبار مخالفو نوموتو سندرغاړو په شتون سره جوړې شوې دي.[۲۸]
عمار فلمي میلې هم په خپلې شپږمې اختتاميې کې د خپل انعام « د مړه دې وي امریکا موزاییک» مخکتنه وکړه. دغه انعام چې هر کال د امریکا تر ټولو زیات دښمن اثر ته ورکول کیږي، په لومړي ځل د «برادران» په نامه ډاکومنټرۍ چې د ایران د ولسمشرۍ د لسم پړاو انتخاباتو د پایلو په اړه وه، ډایریکټر مهدي نقویان ته ډالی شو.[۲۹]
نندارځای
-
په خمین ښار کې په کوفي خط سره د مړه دې وي امریکا په شعار سره د خوزان جومات د فرش ټایلونه[۳۰]
-
د جارج فلویډ د وژلې په اعتراض کې په نیویارک کې د امریکا د بېرغ سوزول.[۳۱]
-
د ټرامپ د دې خبرې چې د ایران د خلکو د مړه دې وي امریکا غږ یې نه دی اورېدلی، د مړه دې وي امریکا کارټون.[۳۲]
-
جهانخوار (ولې مړه دې وي امریکا)،کتاب، لیک د علی شعیبي.[۳۳]
فوټ نوټ
- ↑ حیدری، تبیین گستره شعائر الهی در قرآن کریم با رویکرد تطبیقی شعارهای انقلاب اسلامی، ۱۴۰۰ش، ص۱۰.
- ↑ ریشههای شعار «مرگ بر آمریکا» در تاریخ نهضت اسلامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ میرشکاری سلیمانی، بررسی زمینههای تاریخی شعارهای انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۹۸ش، ص۱۴۳.
- ↑ مصباح: همه مردم شعار مرگ بر آمریکا را مثل تکبیر بعد از نماز، لازم میدانند!، سایت پایگاه خبری و تحلیلی انصاف.
- ↑ فیشهای شعار مرگ بر آمریکا، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمنهای اسلامی دانشآموزان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ حیدری، تبیین گستره شعائر الهی در قرآن کریم با رویکرد تطبیقی شعارهای انقلاب اسلامی، ۱۴۰۰ش، ص۱۰.
- ↑ چرا میگوییم «مرگ بر آمریکا»؟/ نوشتن از آمریکا ترکش دارد، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ بیانات در دیدار اساتید دانشگاهها، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ علیزاده موسی، بیداری اسلامی، ۱۳۹۰ش، ص۲۰۸–۲۰۹.
- ↑ «مرگ بر آمریکا» چه میشود؟، سایت تحلیلی خبری عصرایران.
- ↑ سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه میگویند؟، خبرآنلاین.
- ↑ هدایتی، چرایی استمرار شعار مرگ بر آمریکا، جامعه خبری تحلیلی الف.
- ↑ سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه میگویند؟، خبرآنلاین.
- ↑ سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه میگویند؟، خبرآنلاین.
- ↑ فیشهای شعار مرگ بر آمریکا، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ بیانات در دیدار دانش آموزان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای.
- ↑ میرشکاری سلیمانی، بررسی زمینههای تاریخی شعارهای انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۹۸ش، ص۳۶.
- ↑ جمعی از نویسندگان، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ۱۳۸۶ش، ص۴۰۰ و ۴۰۳.
- ↑ ریشههای شعار «مرگ بر آمریکا» در تاریخ نهضت اسلامی، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ فراخوان سومین جایزه بزرگ بینالمللی مرگ بر آمریکا منتشر شد، سایت فستیوارت.
- ↑ تایپوگرافی مرگ بر آمریکا در تبریز برگزار میشود، خبرگزاری مهر.
- ↑ اکران مجموعه پوسترهای مرگ بر آمریکا، سایت بسیج دانشجویی دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
- ↑ هنرمندان آمریکایی "مرگ بر آمریکا" میگویند/ دعوت از خوانندگان ضداستکباری به ایران، خبرگزاری مهر.
- ↑ رونمایی از جایزه ویژه جدید جشنواره عمار، سایت جهان امروز.
- ↑ موزائیک با طرح «مرگ بر آمریکا» هم آمد، خبرگزاری مهر.
- ↑ (ویدئو) آتش زدن پرچم آمریکا در نیویورک، سایت فرارو.
- ↑ ترامپ ناشنوا شد!/ نشنیدهام ایرانیها شعار «مرگ بر آمریکا» بدهند، نورنیوز.
- ↑ جهان خوار (چرا مرگ بر آمریکا)، سایت نشر معارف.
سرچينې
- بیانات در دیدار اساتید دانشگاهها، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمنهای اسلامی دانشآموزان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- بیانات در دیدار دانش آموزان، پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آبان ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۳ش.
- بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- جمعی از نویسندگان، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، تهران، انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۸۶ش.
- جمعی از نویسندگان، فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱ش.
- چرا شعار «مرگ بر آمریکا» در ۱۶ آذر ۳۲ متولد شد؟، سایت خبرگزاری آنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۳ش.
- چرا میگوییم «مرگ بر آمریکا»؟/ نوشتن از آمریکا ترکش دارد، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۷ آبان ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- دیوار نوشتهها، نامه نور، ش۶ و ۷، بهمن ۱۳۵۸ش.
- ریشههای شعار «مرگ بر آمریکا» در تاریخ نهضت اسلامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- رونمایی از جایزه ویژه جدید جشنواره عمار، سایت جهان امروز، تاریخ درج مطلب: ۱۸ دی ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه میگویند؟، خبرآنلاین، ۲۲ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- فیشهای شعار مرگ بر آمریکا، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- علیزاده موسی، مهدی، بیداری اسلامی، تهران، سازمان حج و زیارت، ۱۳۹۰ش.
- «مرگ بر آمریکا» چه میشود؟ سایت تحلیلی خبری عصرایران، تاریخ درج مطلب: ۹ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- مصباح: همه مردم شعار مرگ بر آمریکا را مثل تکبیر بعد از نماز، لازم میدانند!، سایت پایگاه خبری و تحلیلی انصاف، تاریخ درج مطلب: ۲۷ تیر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- موزائیک با طرح «مرگ بر آمریکا» هم آمد، خبرگزاری مهر، ۱۳ بهمن ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
- میرشکاری سلیمانی، راضیه، بررسی زمینههای تاریخی شعارهای انقلاب اسلامی ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته تاریخ انقلاب اسلامی، تهران، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، ۱۳۹۸ش.
- هدایتی، احمدرضا، چرایی استمرار شعار مرگ بر آمریکا، جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ش.