مړه دې وي امریکا

د wikishia لخوا
ټایپوګرافي او انځور جوړوونکۍ د مرګ پر امریکا، د فرهود مقدم له خوا، 1398 ل، د شیعه هنر مرکز ویب پاڼه

مړه دې وي امریکا (مرګ بر امریکا) هغه شعار دی چې په ایران او د نړۍ په ډېرو سیمو کې د امریکا د دولت په سیاستونو په اعتراض کې کارول کیږي. ځینې دغه شعارونه د ایران د اسلامي انقلاب د استعمار ضده هدفونو او ایډیالونو نښه ګڼي.

ځینې دغه شعار د قران په یو شمېر ایتونو پورې مستندوي چې د کفارو او مشرکانو لپاره د مرګ ارمان کوي او ځینې هغه د تَبَرّي مصداق ګڼي چې د دین له فروعاتو دی. د ایت الله خامنه اي په باور، دغه شعار ژور او عقلاني منطق لري چې کولی شو هغه د شیطان په مقابل کې له همیشني تیارسي او استعاذې (پناه غوښتلو) سره تشبیه کړو.

په ایران کې ځینې سیاسي بهیرونه د دې شعار مخالف او د هغې د ختمولو غوښتونکي دي اوادعا یې کړې چې امام خمیني هم په خپل ژوند کې په دولتي رسنیو کې د دغه شعار له ختمولو سره موافق و؛ خو د دغه شعار موافق کسان، دغه شان خبرې غولوونکي او بې سنده ګڼي او په دې اړه فیصله یې د ولی فقیه له اختیاراتو ګڼلې ده.

مقام او حیثیت

د « مړه دې وي امریکا» شعار د ایران د اسلامي انقلاب د ایډیالونو او استعمار ضده موخو ښودونکې ګڼلی دی.[۱] ځینې هغه د ایران د اسلامي انقلاب تر ټولو اصلي شعار ګڼي[۲] او دا چې په یو خاص زماني پړاو پورې محدود نه دی.[۳] شیعه مجتهد او فیلسوف مصباح یزدي باوري دی چې د ایران خلک دغه شعار د جماعت له لمونځونو وروسته د تکبیر په ردیف کې لازم ګڼي.[۴]

د ایران د اسلامي انقلاب د دوهم مشر ایت الله خامنه اي په وینا، مړه دې وي امریکا شعار یو منطقي شعار دی چې ژور فکري او عقلاني ملاتړ لري او د امریکا د سلطه پالو سیاستونو د مړینې[۵] او په هر پړاو کې د امریکا د سرغنه و لپاره د مړینې غوښتلو په معنا دی.[۶] هغه دا شعار د شیطان په وړاندې له استعاذې او همیشني چمتووالي سره تشبیه کړی او په دې باور دی چې دا شعار خلک د نړۍ د سلطه پالو د زیاتي غوښتنو په وړاندې تیار ساتي.[۷]

د «مړه دې وي امریکا» شعار دیني مستندات

ځینو کسانو د مړه دې وي امریکا د شعار لپاره ځینې قراني مستندات لټولي او دا شعار یې د محمد سورې د ۸ او د بروج سورې د ۴، د مدثر سورې د ۱۹ او د ذاریات سورې د ۱۰ ایت په شان ایتونو سره اړوند ګڼلی چې پکې زیاتره د ځینو کافرانو او مشرکانو لپاره د «قُتِلَ»(مړه دې وي) په ټکي سره د مرګ او نابودۍ ارمان شوی دی.[۸] ځینې بیا په دې باور دي چې د « مړه دې وي امریکا» شعار د دین د یو فروع په توګه د تبري برخه ګڼلی شو.[۹]

په نورو هیوادونو کې یې خپرېدا

په یمن کې د حوثیانو په بېرغ شعار داسې دی:« خدای تر ټولو لوی دی، مړه دې وي امریکا، مړه دې وي اسراییل، نفرین (ښېرې) دې وي پر یهودیانو، بری د اسلام په برخه دی»

پر ایران سربېره، د مړه دې وي امریکا شعار په ځینو اسیایي، اروپایي، افریقایي، او د لاتینې امریکا په هیوادونو کې هم کارول کیږی؛[۱۰] په دې ډول چې سید علي خامنه اي دا خبره د امریکا[۱۱] لپاره یو لوی بحران او په نړیواله سویه د یو ارو مرو بدلون نښه وګڼله.[۱۲] د مثال په توګه، د یمن د انصار الله غورځنګ لومړي مشر او بنسټ ګر سید حسین حوثي د «مستکبرانو په مخ د چغې» په نامه خپلې وینا کې، د «الله اکبر، مړه دې وي امریکا، مړه دې وي اسراییل، نفرین او ښیرې دې وي پر یهودیانو او بریالی دې وي اسلام» شعارونه د دغه سیمې د شیعیانو رسمي شعار اعلان کړ.[۱۳]

د « مړه دې وي امریکا» له شعار سره مخالفت

په ایران کې ځینې کسان د ایران له سیاسي ادبیاتو څخه د مړه دې وي امریکا شعار د ختمولو غوښتونکي دي. مثلا سیاسي فعال او عالم محمد تقي رهبر ويلي چې دا شعار له امریکا سره د دوستانه اړیکو په جوړېدو سره ختمېدی شي.[۱۴] د تهران پوهنتون د سیاسي علومو استاد صادق زیبا کلام هم په دې شعار ټینګار د ایران لپاره تاوان راوړونکی ګڼلی دی[۱۵] ځینو هم په نړیوال ډګر کې ناکامي لکه له برجام (ایټمي معاهدې) د امریکا وتل د خلکو له خوا د دغه شعار له ورکولو سره اړوند ګڼلې دي.[۱۶] سیاستوال عالم اکبر هاشمي رفسنجاني، په خپلو یادیزو کې ویلي چې د ایران د اسلامی انقلاب لومړی رهبر امام خمیني د ایران له دولتي رسنیو د مړه دې وي امریکا شعار له ختمولو سره موافق و.[۱۷]

د دې په مقابل کې بیا ځینو کسانو لکه د تهران د جمعې امام سید احمد خاتمي د دغه شعار ختمول د ولی فقیه له اختیاراتو ګڼلي دي.[۱۸] سید علي خامنه اي هم د دې خبرې په ځواب کې چې ایا دغه شعار له ایران سره د امریکا د دښمنۍ سبب کیږي؛ ویلي چې د نړۍ مستکبران د ولسونو د عملي او علمي پرمختګ او عدالت د بېرغ له رپول کېدو سره چې د مستکبرانو له قدرت او حدودو بهر ترسره کیږي، دشمني لري او شعار هسې پلمه ده؛[۱۹] په تېره بیا دا چې د امریکا دښمني د ۱۳۳۲ل کال د زمري له ۲۸ او له هغه زمانې پېل شوه چې هیچا لا په ایران کې د مړه دې وي امریکا شعار نه ورکاوه.[۲۰] هغه په دې باور دی چې تر هغه وخته چې امریکا خپل «شرارت»، «دخالت»، «خباثت» او «رذالت» جاري وساتي، د مړه دې وي امریکا شعار به د ایران د خلکو له خولو هېر نه شي.[۲۱]

تاریخچه

د « مړه دې وي امریکا» شعار د پېلېدو په اړه مختلف راپورونه شته دي؛ ځینې په دې باور دي چې دا شعار په لومړي ځل د ۱۳۵۶ ل کال د لړم په ۲۳ امریکا ته د سفر لپاره د ایران پاچا د مخالفانو او محصلانو له خولې پورته شو.[۲۲] په تهران کې د امریکا د سفارت له نیول کېدو وروسته د لاسته راغلو اسنادو له مخې، دغه شعار د ۱۳۵۷ل کال په مني کې د خلکو له خوا په اعتراضونو او وال چاکنګ کې وکارول شو.[۲۳] ځینې هم له هغې استفاده د ۱۳۵۷ل کال د لړم په ۱۳ د زده کوونکو کار ګڼي.[۲۴]

د هنر او رسنیو په هنداره کې

دوتنه:مرگ بر آمریکا ۲.jpg
د مړه دې وي امریکا د دریم لوی نړیوال انعام د اعلاناتو پوسټر

د ایران د اسلامي انقلاب له کامیابۍ وروسته کلونو کې، د مړه دې وي امریکا د شعار په محوریت سره د نندارتونونو، غونډو اوسیالیو جوړول او د هنري اثارو تولیدول، په ملي او نړیوالو پیښو کې همیشه موجود وو. د بېلګې په توګه، د مړه دې وي امریکا میله، هر څو کاله پس د نړۍ د مختلفو هیوادونو د هنرمنانو په شتون سره، په بېلا بېلو برخو لکه عکس، ګرافیک، کارټون، مستند، کلیپ، ترانو او سندرو په برخه کې جوړیږي.[۲۵]

پر دې سربېره، ځینې سیالۍ لکه «د مړه دې وي امریکا تایپوګرافي» په هیوادني ډول،[۲۶] د مړه دې وي امریکا د پوسټر د ټولګې نندارتون د پوهنتونونو په حدودو[۲۷] او د «مړه دې وي امریکا» هنري فیسټیول یا میله د نړۍ د ځینو استکبار مخالفو نوموتو سندرغاړو په شتون سره جوړې شوې دي.[۲۸]

عمار فلمي میلې هم په خپلې شپږمې اختتاميې کې د خپل انعام « د مړه دې وي امریکا موزاییک» مخکتنه وکړه. دغه انعام چې هر کال د امریکا تر ټولو زیات دښمن اثر ته ورکول کیږي، په لومړي ځل د «برادران» په نامه ډاکومنټرۍ چې د ایران د ولسمشرۍ د لسم پړاو انتخاباتو د پایلو په اړه وه، ډایریکټر مهدي نقویان ته ډالی شو.[۲۹]

نندارځای

فوټ نوټ

  1. حیدری، تبیین گستره شعائر الهی در قرآن کریم با رویکرد تطبیقی شعارهای انقلاب اسلامی، ۱۴۰۰ش، ص۱۰.
  2. ریشه‌های شعار «مرگ بر آمریکا» در تاریخ نهضت اسلامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  3. میرشکاری سلیمانی، بررسی زمینه‌های تاریخی شعارهای انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۹۸ش، ص۱۴۳.
  4. مصباح: همه مردم شعار مرگ بر آمریکا را مثل تکبیر بعد از نماز، لازم می‌دانند!، سایت پایگاه خبری و تحلیلی انصاف.
  5. فیش‌های شعار مرگ بر آمریکا، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  6. بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  7. بیانات در دیدار جمعی از اعضای انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  8. حیدری، تبیین گستره شعائر الهی در قرآن کریم با رویکرد تطبیقی شعارهای انقلاب اسلامی، ۱۴۰۰ش، ص۱۰.
  9. چرا می‌گوییم «مرگ بر آمریکا»؟/ نوشتن از آمریکا ترکش دارد، سایت خبرگزاری تسنیم.
  10. بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  11. بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  12. بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  13. علیزاده موسی، بیداری اسلامی، ۱۳۹۰ش، ص۲۰۸–۲۰۹.
  14. «مرگ بر آمریکا» چه می‌شود؟، سایت تحلیلی خبری عصرایران.
  15. سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه می‌گویند؟، خبرآنلاین.
  16. هدایتی، چرایی استمرار شعار مرگ بر آمریکا، جامعه خبری تحلیلی الف.
  17. سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه می‌گویند؟، خبرآنلاین.
  18. سرنوشت یک شعار استراتژیک/ موافقان و مخالفان مرگ بر آمریکا چه می‌گویند؟، خبرآنلاین.
  19. فیش‌های شعار مرگ بر آمریکا، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  20. بیانات در دیدار دانش آموزان، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  21. بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، سایت دفتر حفظ ونشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای.
  22. میرشکاری سلیمانی، بررسی زمینه‌های تاریخی شعارهای انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۹۸ش، ص۳۶.
  23. جمعی از نویسندگان، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ۱۳۸۶ش، ص۴۰۰ و ۴۰۳.
  24. ریشه‌های شعار «مرگ بر آمریکا» در تاریخ نهضت اسلامی، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  25. فراخوان سومین جایزه بزرگ بین‌المللی مرگ بر آمریکا منتشر شد، سایت فستیوارت.
  26. تایپوگرافی مرگ بر آمریکا در تبریز برگزار می‌شود، خبرگزاری مهر.
  27. اکران مجموعه پوسترهای مرگ بر آمریکا، سایت بسیج دانشجویی دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
  28. هنرمندان آمریکایی "مرگ بر آمریکا" می‌گویند/ دعوت از خوانندگان ضداستکباری به ایران، خبرگزاری مهر.
  29. رونمایی از جایزه ویژه جدید جشنواره عمار، سایت جهان امروز.
  30. موزائیک با طرح «مرگ بر آمریکا» هم آمد، خبرگزاری مهر.
  31. (ویدئو) آتش زدن پرچم آمریکا در نیویورک، سایت فرارو.
  32. ترامپ ناشنوا شد!/ نشنیده‌ام ایرانی‌ها شعار «مرگ بر آمریکا» بدهند، نورنیوز.
  33. جهان خوار (چرا مرگ بر آمریکا)، سایت نشر معارف.

سرچينې