ایمان ابي طالب (کتاب)
ایمان ابي طالب د شیخ مفید (وفات ۴۱۳ هـ ق) له خوا په عربی ژبه لیکل شوی کلامي کتاب دی. د دې کتاب موضوع د امام علی(ع) د پلار ابو طالب د ایمان ثابتول دي او په دې کښې د ابو طالب شعرونه او د پیغمبر(ص) ملاتړ او همداشان د هغه په هکله د پیغمبر(ص) سلوک او وینا ده چې د هغه په هکله دلیل سره بیان شوې ده.
د دې کتاب د لیکوال هدف د امام علي(ع) د هغه نیوکې په مقابل کې ملاتړ کول دي چې ابو طالب ولی ایمان دی راوړی. د ایمان ابی طالب د کتاب خطي نسخې اوس هم موجودې دي او دا کتاب څو ځله په خپلواکه توګه یا د نورو مجموعو په ضمن کې چاپ شوی دی.
اهمیت
د ایمان ابی طالب کتاب هغه مهال لیکل شوی چې د ابو طالب د عقیدې پوښتنه د شیعه او سني علماوو تر منځ یوه اختلافي موضوع وه.[۱] د آغا بزرګ تهراني په وینا دا کتاب د بحار الانوار یو له سرچینو څخه و.[۲] همدارنګ د شیعه عالمانو د پام وړ و. ويل شوي دي چې فِخار بن مَعَد موسوي په خپل کتاب الحجة علی الذاهب الی تکفیر ابی‌طالب کتاب کې د شيخ مفید بیخي همدغه خبرې او څرګندونې نقل کړې دي.[۳]
لیکوال
اصلي مقاله: شیخ مفید
محمد بن محمد بن نعمان چې په شیخ مفید (په ۴۱۳ هـ ق وفات) مشهور دی، د امامیه له سترو فقهاوو څخه و.[۴] په علم کلام کې د هغه ځینې کتابونه دا دي: اوائلُ‌المقالات، تصحیح‌الاعتقادات، الافصاح فی الامامة، تفضیلُ امیرالمؤمنین، هغه په الفصول المختارة کې د ابو طالب له ایمان دفاع کړې ده.[۵]
د هغه ښوونکي او شاګردان د شیعه ګانو له مشهورو عالمان وو. شیخ صدوق، ابن جنید اسکافي، او ابن قولویه د هغه له استادانو څخه وو.[۶] د هغه ځینې شاګرادان دا دي: شیخ طوسی، سیدِ مرتَضی و سیدِ رضی.[۷]
د لیکلو هڅونه
شیخ مفید «ایمان ابی طالب» کتاب د ابو طالب د ایمان د ثابتولو لپاره او د امام علی(ع) په ملاتړ کښې لیکلی دی. ځكه چې ځينو د هغه د شخصیت په نقد کې د هغه د پلار ابو طالب د ایمان انکار كړى دى.[۸] شیخ مفید لکه څه رنګ چې په خپله وايي، په نورو کتابونو کې[۹] د دې په هکله خبرې کړي دي؛ خو د نورو په غوښتنه او په دې برخه کې د خپلواک تصنيف د ګټورتوب له امله يې پر دې موضوع د يو خپلواک کتاب د ليکلو پرېکړه وکړه.[۱۰] په هغه زمانه کې د ابو طالب د ایمان مسله د شيعو او اهل سنتو تر منځ يو اختلافي مسله وه. او په دې اړه ډېر کتابونه ليکل کیدل.[۱۱]
منځپانګه او د لیکلو طرز
شیخ مفید د ابو طالب د ایمان د ثابتولو لپاره قرآني، تاریخي او حدیثي دلیلونه راوړي دي.[۱۲] هغه د ابو طالب د اسلام د ثابتولو لپاره لومړۍ دلیل، د هغه په لاس د رسول الله(ص) پالنه او د هغه ملاتړ یاد کړی دی.[۱۳] همدارنګ یې د ابو طالب د ایمان د ثابتولو لپاره د قرآن کریم آیتونه،[۱۴] د هغه شعرونه[۱۵] او د رسول الله(ص) په ملاتړ کې د هغه کړنې[۱۶] او همدارنګه د هغه په اړه د پیغمبر(ص) چلند او وینا ته اشاره کړې ده.[۱۷]
شیخ مفید د دې کتاب په لیکلو کې د سعد بن عبد الله اشعري (وفات ۳۰۱-۲۹۹ هـ) له کتابونو «فضائل ابی‌طالب و عبدالمطلب و ابی‌النبی(ص)» او همدارنګه یې د احمد بن محمد بن عمار (وفات ۳۴۶ هـ ق)، سهل بن احمد ديباجي او علي بن حمزه بصري تميمي (وفات ۳۷۵ هـ ق) له کتابونو چې د ابو طالب ایمان په هکله لیکل شوي، ګټه اخیستې ده.[۱۸]
خطی نسخې
د ایمان ابی طالب له کتابه خطي نسخې موجودې دي:
- یوه نسخه چې په ۹۸۶ هـ ق کال کې د تاج الدین صاعد سعید په خط لیکل شوی، چې د مشهد په مرکزي او عام کتابتون کې ساتل شوې ده.[۱۹]
- د مجلس شورای اسلامی په کتابتون کې یوه نسخه
- په نجف کې د آیت الله حکیم په کتابتون کې یوه نسخه
- په تهران کې د ملک په کتابتون کې یوه نسخه[۲۰]
خپریدل
د ایمان ابی طالب کتاب په ځلونو چاپ شوی دی. ځینې چاپونه یې دا دي:
- په ۱۴۱۳ هجري قمري کال کې د البعث انسټیټیوټ په تحقیق او په قم کې د شیخ مفید نړیوال کانګریس لخوا په ۴۱ مخونو کې چاپ شوی دی.
- په بیروت کې د دار المفید خپرندویه موسسې لخوا په ۱۴۱۴ هجري کې چاپ شوی دی.
اړونده لیکنې
فوټ نوټ
- ↑ شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۵-۸.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دار الاضواء، ج۲، ص۵۱۳-۵۱۴.
- ↑ حسینی جلالی، «درنگی در رساله شیخ مفید درباره ایمان ابوطالب(ع)»، ص۳۵.
- ↑ ابن ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۴.
- ↑ وګورئ: مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۲-۲۸۶.
- ↑ گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳.
- ↑ گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳.
- ↑ احمدی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۲۸۴.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۲-۲۸۶.
- ↑ وګورئ: شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۱۷-۱۸.
- ↑ شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۵-۸.
- ↑ حسینی جلالی، «درنگی در رساله شیخ مفید درباره ایمان ابوطالب(ع)»، ص۳۵.
- ↑ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.
- ↑ شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۲۷.
- ↑ بېلګی په توګه وګورئ: شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۲۱-۲۲.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۲۳.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: شیخ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۳ق، ص۲۶-۲۷.
- ↑ حسینی جلالی، «درنگی در رساله شیخ مفید درباره ایمان ابوطالب(ع)»، ص۳۸.
- ↑ مفید، ایمان ابی‌طالب، ۱۴۱۴ق، ص۱۴.
- ↑ احمدی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۲۸۴.
- ↑ احمدی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۲۸۳و۲۸۴.
سرچينې
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی التصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، بی‌تا.
- ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، تحقیق ابراهیم رمضان، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۷م.
- احمدی، مهدی، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های چهارم تا هفتم هجری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۹ش.
- حسینی جلالی، سید محمدرضا، «نقد و معرفی کتاب: درنگی در رساله شیخ مفید درباره ایمان ابوطالب(ع)»، ترجمه جویا جهانبخش، آینه میراث، ش۱۶، بهار ۱۳۸۱ش.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الفصول المختارة، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، ۱۴۱۳ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، ایمان ابی‌طالب، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، ایمان ابی‌طالب، تحقیق مؤسسه بعثت، قم، المؤتمر العالمی لالفیه للشیخ المفید، ۱۴۱۳ق.
- گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، سمت، ۱۳۸۵ش.