حبابه والبیه

کامل نوم	حبابه بنت جعفر اسدي
لقب	حَبابه والِـبیه
له ملګرې	له امام علي(ع) تر امام رضا(ع)
فعالیتونه	راوی

حَبابه والِـبیه؛ د امام علي(ع) ترامام رضا(ع) وخته پورې د شیعي له میرمنو روایت کونکو چې له امامانو څخه د هغه په اړه ځینې معجزې پیښ شوي.

هغه له دریو میرمنو څخه یوه ده چې صاحبةالحَصاة (د تیږو مالک نومول شوی ده)؛ د یو روایت له مخې، هغه له امام علي(ع) څخه وغوښتل چې د امامت نښه وکړي. امام د هغه څخه د کوچنۍ ډبری غوښتنه وکړه او هغه یې د خپل خاتم(ګړی) سره مهر کړ، کوم چې په ډبرو باندې په پراخه کچه انځور شوی و، او حضرت څرګنده کړه چې هرڅوک د امامت ادعا کوي که هغه د دې کار توان ولري، د مفترض الطاعه امام دی. حبابه د امام رضا(ع) د امامت پرمهال مړ شو او هغه خپلې جامې کفن اغوستې او د هغه لپاره یې لمونځ وکړه.

نسب، کنیه او لقب

هغه د جعفر لور او والبي ته منسوب و چی د بني اسد د قبیلې یوه څانګه ده، له همدې امله د والبیه اسدیه په نامه پیژندل شوې وه.^[۱] د هغې کینیه ام الندی ده.^[۲] د هغه نوم ځینې وختونه په غلطه توګه په حبّابه ثبت شوی.^[۳]

حبابه د صاحبةالحَصاة(د کوچنی دبره خاوند) هم نومول شوی دی. البته، نورې دوه میرمنې، ام غانم او ام اسلم ورته کیسه لري، او له همدې امله دا درې میرمنې د صاحبات الحَصا په نوم نومول شوي دي.^[۴]

روایت کونکی میرمن

ابن ماکولا^[۵] هغې د امام علي(ع) له راویانو څخه بولی ده، او ابن بابویه د من لایحضره الفقیه^[۶] په کتاب کې یو فقهي حدیث د حبابه په روایت کې له امام علي(ع) راوړلی ده، د شیعه رجال پوهانو هغه د امام حسن(ع) تر امام باقر(ع) راویانو لاندې د هغې نوم یا کنیې راوړلی ده.^[۷]

د امام علي(ع) څخه د نښه غوښتنه کول

د کافي روایت له مخې هغه له امام علي(ع)^[۸] څخه د امامت نښه وغوښتل، چې امام علي(ع) د هغه څخه د کوچنۍ ډبرې غوښتنه وکړه او د خپل خاتم سره یې ټاپه کړه، او د مهر ځای په پراخه کچه په ډبرو باندې انځور شو، او امیرالمؤمنین څرګنده کړه چې هرڅوک د امامت ادعا کوي که هغه د دې کار توان ولري د مفترض الطاعه امام دی.

له هغې وروسته، حبابه د امام رضا(ع) تر وخت پوری د امامانو ته هغه ډبره واخیسته او دوی یې ټاپه کړه. دا متن د ورته سند او متن سره په نورو سرچینو کې روایت شوې.^[۹]

=د حبابه شاوخوا معجزې

په شیعه سرچینو کې، لاندې ډیرې وختونه د امامت ثابتولو یا د امامانو معجزو ذکر کولو بحث، د حبابه والبیه په اړه، ځینې مسئلو راغلي ده په شمول:

د امام حسین(ع) لخوا د هغه د برص ناروغی، شفاموندل او درملنه^[۱۰]
د امام سجاد(ع) ته په پام سره، دهغه د ۱۱۳ کلن په عمر کې بیا ځوانول.^[۱۱]
د امام باقر(ع) د دعا سره د سر ویښتونو تورول.^[۱۲]

مړینې

حبابه د امام علي(ع) تر امام رضا(ع) پوری وخت پوهیده او نهه میاشتې وروسته له هغه مړ شو چې د امام رضا(ع) سره وکتل. د حبابه والبیه له مړینی وروسته، امام رضا(ع) خپلې جامې کفن یی کړې او د هغه لپاره یې لمونځ وکړه.^[۱۳] شیخ طوسي د الغیبه په کتاب کې د هغه عمریی شاوخوا دوه سوه دېرش کاله یادونې کړه. ^[۱۴]

فوټ نوټ

↑ سمعانی، ج۵، ص۵۶۸.
↑ طبرسی، ج۲، ص۱۴۰؛ ابن حمزه، ص۵۶۲؛ قطب راوندی، ج۱، ص۴۲۸.
↑ مامقانی، ج۳، بخش۲، ص۷۴-۷۵.
↑ طوسی، ۱۳۹۸، ص۵۰، ۱۲۲؛ طبرسی، ج۲، ص۱۳۸ ـ ۱۴۰.
↑ ج۲، ص۳۷۲.
↑ ج۴، ص۲۹۸.
↑ برقی، ص۶۲؛ کشی، ص۱۱۴ـ ۱۱۵ ؛ طوسی، ۱۴۱۵، ص۹۴، ۱۵۱؛ ابن داوود حلّی، ص۶۹.
↑ کافی، ج۱، ص۳۴۶ ـ ۳۴۷.
↑ ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ص۵۳۶ـ ۵۳۷ ؛ طبرسی، ج۱، ص۴۰۸ ـ ۴۰۹ ؛ ابن حمزه، ص۱۴۰ـ ۱۴۱.
↑ صفار قمی، ص۲۷۱ ؛ کشی، ص۱۱۵.
↑ ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ص۵۳۷؛ ابن حمزه، ص۱۵۱؛ ابن شهر آشوب، ج۴، ص۱۳۵.
↑ صفارقمی، ص۲۷۰ ؛ خصیبی، ص۲۴۰؛ قطب راوندی، ج۱، ص۲۷۳.
↑ طوسی، ص۷۵.
↑ ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، ج ۴، ص۱۳۸.

سرچينې

ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت، ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
ابن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۳ش.
ابن بسطام، طب الائمّة، چاپ محسن عقیل، بیروت، ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.
ابن حمزه، الثاقب فی المناقب، چاپ نبیل رضا علوان، قم، ۱۴۱۲ق.
ابن داوود حلّی، کتاب الرجال، چاپ محمدصادق آل بحرالعلوم، نجف، ۱۳۹۲/۱۹۷۲، چاپ افست قم.
ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم.
ابن عیاش، کتاب مقتضب الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر، مکتبة الطباطبائی، قم.
ابن ماکولا، الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فی الاسماء والکنی و الانساب، چاپ عبدالرحمان بن یحیی معلمی یمانی، بیروت.
برقی، احمد، کتاب الرجال، تهران، ۱۳۸۳ش.
خصیبی، حسین، الهدایة الکبری، بیروت، ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
طبری آملی، دلائل الامامة، مؤسسة البعثة، قم، ۱۴۱۳ق.
سمعانی، الانساب، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۳/ ۱۹۶۳.
صفار قمی، محمد، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم، ۱۴۰۴ق.
طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، ۱۴۱۷ق.
طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۵ق.
طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، تصحیح علی احمد ناصح، عبادالله طهرانی، موسسه المعارف الاسلامیه، قم.
فیروزآبادی، محمد، ترتیب القاموس المحیط، چاپ طاهر احمدزاوی، بیروت، ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، قم، ۱۴۰۹ق.
کشی، محمد، اختیار معرفة الرجال، (تلخیص) محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی نجف، ۱۳۴۹ ـ ۱۳۵۲.
محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۰ ش.

بهرنۍ لینکونه

منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام
حوزه.نت؛ بانوان حکومت جهانی؛ حبابۀ والبیه

[1] سمعانی، ج۵، ص۵۶۸.

[2] طبرسی، ج۲، ص۱۴۰؛ ابن حمزه، ص۵۶۲؛ قطب راوندی، ج۱، ص۴۲۸.

[3] مامقانی، ج۳، بخش۲، ص۷۴-۷۵.

[4] طوسی، ۱۳۹۸، ص۵۰، ۱۲۲؛ طبرسی، ج۲، ص۱۳۸ ـ ۱۴۰.

[5] ج۲، ص۳۷۲.

[6] ج۴، ص۲۹۸.

[7] برقی، ص۶۲؛ کشی، ص۱۱۴ـ ۱۱۵ ؛ طوسی، ۱۴۱۵، ص۹۴، ۱۵۱؛ ابن داوود حلّی، ص۶۹.

[8] کافی، ج۱، ص۳۴۶ ـ ۳۴۷.

[9] ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ص۵۳۶ـ ۵۳۷ ؛ طبرسی، ج۱، ص۴۰۸ ـ ۴۰۹ ؛ ابن حمزه، ص۱۴۰ـ ۱۴۱.

[10] صفار قمی، ص۲۷۱ ؛ کشی، ص۱۱۵.

[11] ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ص۵۳۷؛ ابن حمزه، ص۱۵۱؛ ابن شهر آشوب، ج۴، ص۱۳۵.

[12] صفارقمی، ص۲۷۰ ؛ خصیبی، ص۲۴۰؛ قطب راوندی، ج۱، ص۲۷۳.

[13] طوسی، ص۷۵.

[14] ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، ج ۴، ص۱۳۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]