د مړی غسل
- دا مقالي د فقهي مفهوم په اړه یو توصیفي مقاله ده او د مذهبي کړنو لپاره معیار نشي کیدۍ. د مذهبي کړنو لپاره نورې سرچینې وګورئ.
د مړی غُسل یو له واجب غسلونو(لمبو) څخه دی چې د ځانګړو دودونو سره د مسلمانو مړي مینځلو ته اشاره کوي. پدې غسل کې، مړی باید درې ځله د مخلوط اوبو سره؛ سیډر، کافور او خالص اوبو ومینځل شي. که چیرې سیډر او کافور شتون ونلري، مړی باید په خالص اوبو کې ومینځل شي، او که د هغه غسل ورکول د اوبو سره امکان نلري، نو باید هغه ته تیمم ورکړل شی.
دا اړینه ده، هغه میټ چی څلور میاشت یا زیاتره عمر لري، باید غسل ورکول شی. البته شهید له دغه حکم څخه معاف شوېده، او هغه به پرته له غسل څخه ښخ شي.
د مړي غسل ورکول کفایی واجب ده او د معاش ترلاسه کول منع دي.
ارزښت او ځایگاه
د میټ غسل ورکول، کفایی واجب دی چې د یو مسلمان له مرګ وروسته باید هغه غسل ورکړي، او د غسل ورکولو مخه د هغه تدفین جواز نلري.[۱] له همدې امله، په هدیرو کې زیاتره د مړی لپاره حمام ځای شتون لری[۲] کوم چې د غسّالخانه په نوم یادیږي. [۳] او هغه چا ته چې مړی غسل ورکوي، غَسّال یا مره مینځل کونکۍ ویل کیږي.[۴]
د حدیث او فقه په کتابونو کې، دا بحث د امواتو د حکمونو په اړه څیرنه کیږی. [۵] د وسائل الشیعه په کتاب کې، د مړو د غسل په اړه ۱۷۵ حدیثونه ذکر شويده.[۶] د روایاتو په وینا؛ د مړی مینځل کیدل، د اور د تودوخې تر مینځ واټن او د هغه سره جنت ته د ننوتلو لپاره ړنا لرل پیژندل شوې. [۷] همدغسې د امام باقر(ع) د بیان له مخې د مومن جنازي حمام ورکول، د یو کال غیر کبیری ګناهونو بخښنه لامله کیږي.[۸]
مړی د حمام ورکولو دمخه ناپاک دی، نو د دې لمس کول وروسته د سره شول، مسّ میّت غسلوته سبب ګرځي. مګر د جنازی حمام کیدل وروسته، د هغې ناپاکتیا لرې کیږي او د جسد لمس کول د مس میت غسل لامل نه کیږي. [۹]
څرنګتيا
د جنین وتن(بی وخته زيږېدنه) څلور میاشت د مخه د جنازی حمام ته اړتیا نلري، مګر که جنین څلور میاشتې یا زیاتره عمر ولري، نو باید حمام ورکول شي.[۱۰]
د تقلید مراجعو فتوا پر بنسټ، جنازی ته باید په لاندې ترتیب کې درې حمامونه ورکړل شي: اوبو د سیډر سره مخلوط شي، اوبه د کافور سره مخلوط شوي او خالص اوبه. د جسد په غسل کې، د نور غسلونه په څیر، له نیت وروسته، سر او غاړه باید لومړی ومینځل شي، بیا ښي اړخ او بیا د مړي چپ اړخ ومینځل شي. [۱۱]
که چیرې د سیډر یا کافور نه وي، مړی باید د عادي اوبو سره حمام وکړل شي، مګر پدې اړه اختلاف شتون لري چې ایا یو حمام کافي دی یا درې حمامونه. [۱۲] که چیری هم امکان نلري چې مړی په اوبو سره غسل ورکل شي، باید هغه ته تیمم ورکړل شي، مګر په دی اره هم اختلاف دی لکه درې ځله یا یوځل حمام کول. [۱۳]
شهید په معرکه کې حمام نه لري
د شیعی فقیهانو په وینا، شهید د مړو په جګړه کې حمام نه لري؛[۱۴] مګر هغه څوک چې په جګړه کې ټپي شوی و او د جګړې پای ته رسیدو وروسته شهید شو، دا باید حمام شي. [۱۵]
نور حکمونه
- غسال باید مسلمان، شیعه، دولس امامۍ، بالغ او هوښیار وي. [۱۶] اړتیا ده چې د نارینه جسد، د نارینه له لورې غسل ورکړل شی او د میرمنې جسد یوې میرمنې ته غسل ورکوی. [۱۷] البته محرمونه او ښځه او خاوند له دې حکم څخه جلا شویده. که څه هم په احتیاط سره موافق دي چې دوی د همجنس نه شتون په صورت کی، د کالۍ تر لاندې حمام ورکره. [۱۸]
- د تقلید مراجعو زیاترو په ویناکې د مړو حمام لپاره مزد اخیستل منع دي، او د ځینو فتوا ته، که دا د قربت موخه سره مطابقت ونلري، دوی حمام هم باطله ګنل کیږي. البته، دا جواز لري چې د لومړني کارونو او پاکولو لپاره کرایه ترلاسه کړئ. [۱۹]
- څوک چې په مرګ کې محکوم شوي، که خپل سره جنازۍ غسلوته وکره، اړتیا نلري د اعدام وروسته حمام ورکړل شي. [۲۰]
- د حمام ورکولو دمخه، مړی باید د نا سپیڅلو څخه پاک وي. البته، ځینې د حمام ورکولو دمخه د بدن هرې برخې پاکولو لپاره کافي ګنی [۲۲]
- هغه څوک چې مړی غسل ورکوي باید د جنازی ولې څخه اجازه واخلي. [۲۳]
- د کافر جنازي غسل ورکول جواز نلری.[۲۴]
د امامانو غسل ورکول
د ځینې روایتونو په وینا، د هر امام جنازي یوازې د راتلونکي امام لخوا غسل ورکول کیږي[۲۵] او د حدیثی کتایونه یوه څانگه د عنوان لاندی «أَنَّ الْإِمَامَ لَا يُغَسِّلُهُ إِلَّا إِلامَام» د دی موضوع په روایتونه ځانگړۍ شوی. [۲۶]
د امام مهدي(عج)، له وفات وروسته، امام حسین(ع) به رجعت کوی او د دې امام غسل او لمونح پرغاره اخلی.[۲۷]
اړوندې لیکنې
فوټ نوټ
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۰.
- ↑ بهرامی، «غسالخانه».
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه مردهشورخانه.
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه مردهشور.
- ↑ د مثال په توګه، حر عاملی ته وګورئ، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۷۷-۵۴۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۲.
- ↑ حرعاملی ته وګوره، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۷۷-۵۴۴.
- ↑ شیخ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۴۰.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص ۱۹۵.
- ↑ طباطبائی حکیم، مستمسک العروة الوثقی، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۳۶.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۲.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۴۶-۴۷.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضرة، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۳، ص۴۵۵.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۴۸.
- ↑ شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۹۹.
- ↑ علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۳۵.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۸-۳۹.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۲.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۳-۳۵.
- ↑ بنیهاشمی خمینی، توضیحالمسائل مراجع، دفتر نشر اسلامی، ج۱، ص۲۲۲-۲۲۳.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۴۱.
- ↑ خویی، موسوعة الامام الخویی، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، ج۹، ص۹.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۴۷.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۲.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۰.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۸۴.
- ↑ د بېلګې په توګه کلینی ته وګورئ ، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۸۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۰۶.
سرچینې
- بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، تصحیح محمدتقی ایروانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بیتا.
- بنیهاشمی خمینی، محمدحسن، رساله توضیح المسایل مراجع، قم، دفتر نشر اسلامی، بیتا.
- بهرامی، فرشته، «غسالخانه»، در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آلالبیت، ۱۴۰۹ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، بیتا.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.
- شیخ انصاری، مرتضی، کتاب الطهارة، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم، دارالشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، تصحیح: علیاکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق.
- طباطبائی حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، دار احیاء التراث العربی، بیتا.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، دار التفسیر، اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۴۱۹ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، قم، مؤسسه آلالبیت، ۱۴۱۹ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.