روژه ماتول
- دا مقاله د روژه ماتول دودونو او احکامو په اړه ده. د رسم او رواج او همدارنګه د افطار خواړو سره آشنا کیدو لپاره، روژه ماتی وګورئ.
روژه ماتول یا افطار د ډوډۍ په خوړلو سره د روژې ماتول یا پرانستل دي. په اسلام کې د روژې د میاشتې روژه او یا نذري روژه چې ورځ يې ټاکل شوې وي، له شرعي ماښامه مخکې یې ماتول حرام دي. همداراز هغه کس چې د روژې نیول ورته تاواني یا ډېر سخت وي، واجبه ده چې افطار وکړي.
د افطار لپاره ځینې اداب لکه د روژه ماتي په وخت دعا او د قدر سورې تلاوت ذکر شوی دی. پر دې سربېره په ګرمو اوبو او پیو سره افطار مستحب دی. په روایتونو کې، د افطاري یا روژه ماتي ورکولو ډېر فضیلیت ذکر شوی دی.
مفهوم پېژندنه
افطار، د روژې د ماتولو یا پرانستلو په معنا دی.[۱] د وړوکي اختر له لمانځه مخکې ډوډۍ خوړلو ته هم افطار ویل شوي او مستحب ګڼلې شوې دي.[۲]
افطار په ځینو مواردو کې واجب او په ځینو کې حرام دی؛ حرام موارد یې دادي: د روژې د میاشتې د روژې او د نذري روژې چې ورځ یې په ګوته شوې وي، د ماښام له اذانه مخکې ماتول، د ماسپښین له اذان وروسته د قضا روژې ماتول، په اعتکاف کې د روژې ماتول او په داسې بڼه کې افطار کول چې روژتي د ماسپښین له اذانه وروسته سفر پېل کړي.[۳] که د یو کس لپاره د روژې نیول تاوان لري یا ورته ډېره سخته وي، نو واجبه ده چې روژه ماته کړي.[۴] همداراز د هغه چا روژه ماتول چې مستحبه روژه یې نیولې او د یو مومن کس مېلمه شوی، مستحبه ده چې روژه ماته کړي او د ماسپښین له اذان وروسته د مستحبې روژې ماتول مکروه دي.[۵]
د روایتونو له مخې، روژتی کس مستجاب الدعوه دی،[۶] په تېره بیا د افطار په وخت کې.[۷]
اداب
«په تاسو کې چې هر مومن کس په رمضان میاشته کې یو روژتي ته روژه ماتی ورکړی، د هغه لپاره د خدای په نزد د یو غلام د ازادولو ثواب دی او دا به یې د تېرو ګناهانو بخښنه وي. یو کس پوښتنه وکړه: ای د خدای رسوله! مونږ ټول د دې طاقت نه لرو؛ وې فرمایل: یو روژه تي ته په افطار ورکولو سره که څه هم د خرما د نیمې دانې په اندازه یا د اوبو د یو ګوټ په اندازه، له اوره ځان وساتئ»
د روژه ماتي لپاره ځینې اداب ذکر شوي دي، منجمله د افطاري په وخت د دعا لوستل، د قدر سورې تلاوت او د ماښام لمانځه وروسته روژه ماتی کول.[۸] نقل شوي چې پېغمبر اکرم(ص) د روژه ماتي په وخت دا دعا کوله: «اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَی رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا؛ ای خدایه ستا لپاره مو روژه ونیوله او ستا په روزۍ یې ماتوو. نو زمونږ روژه قبوله کړه»[۹] په اوبو په تېره بیا تړمو اوبو، پیو او خوږ خوړو په تېره بیا خرما سره روژه ماتول مستحب ګڼل شوې دي.[۱۰]
افطاري ورکول
اصلي مقاله:روژه ماتی
له معصومانو د نقل شویو روایتونو له مخې روژتي ته د روژه ماتی ورکول ډېر فضیلت لري.[۱۱] منجلمه له امام صادق (ع) څخه په یو روایت کې د هغه چا اجر چې روژه ماتی ورکوي د روژتي هومره بلل شوی دی.[۱۲] مسلمانان په مختلفو هیوادونو کې په بېلابېلو ادابو او رسومو سره روژتیانو ته روژه ماتی ورکوي. په ځینو سپېڅلو ځایونو لکه د امام رضا(ع) په حرم او د حضرت معصومه(س) په حرم او ځینو جوماتونو کې د ساده روژه ماتي دسترخوان غوړول کیږي.[۱۳]
اړونده څېړنې
فوټ نوټ
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۳۸۴؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۲۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۳۵۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۱۰۲ .
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۶۴-۲۶۶ و ج۲۹، ص۵۰.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۱۳۳ و ج۱۶، ص۳۴۷، ج۱۷، ص۱۵۰-۱۵۴.
- ↑ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۲۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۱۰؛ محمدی ریشهری، میزان الحکمه، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۶۸۶؛ راوندی، الدعوات، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ راوندی، الدعوات، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۱۴۹-۱۵۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۳۸۴ ۳۸۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۹۵.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۱۵۶-۱۶۱.
- ↑ مثال په توګه وګورئ: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۸ و ۶۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۸، ح۱.
- ↑ «افطاری ساده، فرصتی برای همدلی یک شهر»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
سرچينې
- «افطاری ساده، فرصتی برای همدلی یک شهر»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- امام خمینی، روح الله، تحریر الوسیله (ترجمه فارسی)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶ش.
- راوندی، قطبالدین، الدعوات، مدرسة الامام المهدی(عج)، ۱۳۶۶ش.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، بیروت، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۴ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، قم، نشر مدینه العلم، ۱۴۱۰ق.
- صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا(ع)، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروه الوثقی فیما تعم به البلوی (محشی)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- محمدی ریشهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، ۱۴۱۶ق.
- مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مکتب اهل بیت علیهمالسلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.