د فلسطین اسلامي جهاد غورځنګ
د فلسطین اسلامي جهاد غورځنګ په فلسطین کې د مقاومت له غورځنګونو دی چې د امام خمیني له افکارو په اثر اخستلو سره، د فلسطیني ټاټوبو د پوره ازادۍ لاره یوازې د اسراییلو د نیواکګرۍ په وړاندې مقاومت ګڼي. د دغه غورځنګ اساسي اصول، د اسلام په تعلیماتو عقیده او د اسراییلو په رسمیت پېژندلو حراموالی دی.
اسلامي جهاد غورځنګ د فتحي شقاقي په لاس په ۱۹۸۱ کال کې په غزې کې جوړ شو. پوځي څانګې یې هم د اسراییلو په خلاف ډېر عملیات کړې او اسراییل هم د هغه یو شمېر کوماندانان ترور کړې دي. د دغه غورځنګ عمومي منشي زیاد نخاله دی. له هغه مخکې رمضان عبد الله او له هغه مخکې عبد الله فتحي شقاقي د دغه غورځنګ مسوولیت په غاړه درلود. ځینو هیوادونو لکه امریکا، انګلستان او اروپایي اتحادیې دغه غورځنګ د ترهه ګرو ډلو په لیسټ کې راوستی دی.
معرفي او جوړېدل
د فلسطین اسلامي جهاد غورځنګ په فلسطین کې د مقاومت له مهمو غورځنګونو ګڼل کیږي چې د قدس د ازادۍ یوازینۍ لاره مقاومت ګڼي[۱] او له اسراییلو سره له موافقې سره مخالف دی.[۲] دغه غورځنګ د حماس او فتح په پرتله کم ټولنیز ملاتړ لري.[۳] په لویدیځه غاړه کې د اسلامي جهاد پوځي شتون، د هغې د پیاوړتیا یو ټکی ګڼل کیږي[۴] د ځینو اروپایي رسنیو په وینا، دغه تنظیم له پټو او منظمو تشکیلاتو جوړ دی.[۵]
د اسلو له تړون سره مخالفت (۲۰۰۳م)، د پارلیماني انتخاباتو بایکاټ (۲۰۰۶م) په ۲۰۱۴ م کال کې د مصر د سولې له معاهدې سره مخالفت او د حماس او د مصر د دولت تر مینځ د کړکیچ د کمولو لپاره اقدام (۲۰۱۴م) د اسلامي جهاد غورځنګ له مهمو سیاسي اقداماتو ګڼل کیږي.[۶]
اسلامي جهاد غورځنګ په ۱۹۸۱م کال کې د فلسطیني ډاکټر فتحي شقاقي[۷] لخوا د عَبدُالعزیز عَوده، رمضان عبدالله او نافِذ عَزّام په شان کسانو له خوا د غزې په ښار کې تاسیس شو.[۸] د دغه غورځنګ غړي په ۱۹۸۷ م کال کې لبنان ته جلاوطن شول او هلته یې د لبنان له حزب الله سره اړیکي ټینګ کړل او د سپاه پاسداران په وسیله یې ټریننګ وشو.[۹] د دغه غورځنګ رسمي مرکز په ۱۹۸۹م کال کې دمشق ته ولېږدل شو.[۱۰]
د اسلامي جهاد غورځنګ عمومي منشي فتحي شقاقي په ۱۹۹۵ م کال کې موساد ترور کړ او رمضان عبد الله شلح (وفات:۲۰۲۰م) د هغه ځای ناستی شو. رمضان عبد الله د دغه غورځنګ په سیاسي ترقۍ کې اغېز شیندونکی رول درلود. د رمضان عبد الله له ناروغۍ وروسته زیاد نخاله په ۲۰۱۸ م کال کې د دغه غورځنګ عمومي منشي شو.[۱۱]
اصول او اهداف
اسلامي جهاد غورځنګ د ځان لپاره ځینې اصول تعریف کړې دي چې پر اساس یې اسلام دین د دغه غورځنګ د عقیدو او اقدماتو اساس دی. د دغه اصولو له مخې، د فلسطین ټوله ځمکه اسلامي او عربي ځمکه ده او په دې ځمکې باندې د صهیونسټ رژیم رسمي منل او تسلیمول حرام دي او په فلسطین کې د اسراییلو شتون د اسلامي ټاټوبي د تجزیې او پرې د ولکې په معنا دی.[۱۲] همداراز هر هغه اقدام چې د صهیونسټ رژیم د رسمیت پېژندنې لپاره وي، د نه منلو وړ بلل شوی دی.[۱۳]
د فلسطین اسلامي جهاد غورځنګ، خپل اصلي هدف د فلسطین پوره ازادي، د صهیونسټ رژیم ختمول او د اسلامي حکومت ټینګول اعلان کړی دی. د دغه غورځنګ نور اهداف دا دي: د اسلامي پوځي جهاد لپاره د فلسطین د خلکو تیارول، د دنیا د مسلمانانو منظمول او د فلسطین په وړاندې په خپلې دندې عمل کولو ته د هغوي هڅول، د فلسطین په اړه د اسلامي اقداماتو د یوهېړولو لپاره هڅه، له اسلامي او ازادي غواړو غورځنګونو سره د اړیکو پیاوړې کول او اسلام ته بلنه او د هغه د تعلیماتو تبلیغ.[۱۴]
اسلامي جهاد غورځنګ له حماس غورځنګ سره سیاسي او پوځي ملګرتیا لري.[۱۵] خو د فلسطین له ازادي غواړي غورځنګ سره اړیکي د دغه سازمان د سیکولار سیاست او له اسراییلو سره سازباز او د اسراییلو د تسلیمولو د سیاست په وجه مناسب نه دي.[۱۶]
د نیواکګرۍ په خلاف مقاومت
قدس کنډکونه (په عربۍ:سرایا القدس) د اسلامي جهاد غورځنګ پوځي او امنیتي څانګه، د شلمې میلادي پېړۍ د اتیایمې لسیزې په دوهمې نیمایۍ کې جوړه شوه. له دې مخکې مجاهد اسلامي ځواکونه او له هغې مخکې کتائب سیف الاسلام نومېدل.[۱۷] قدس کنډکونه، د حماس له پوځي څانګې وروسته د غزې تر ټولو لوي پوځي ځواک ګڼل کیږي.[۱۸]
اسراییل د اسلامي جهاد غورځنګ ځینې کوماندان ترور کړې دي منجمله: فتحی شقاقی (۱۹۵۵م)، عِصام بَراهَمه (۱۹۹۲م)، هانی عابد (۱۹۹۴م)، محمود الخَواجه (۱۹۵۵م)، محمود طوالِبه (۲۰۰۲م)، محمود الزَمطه (۲۰۰۳م)، بشیر الدَبِش (۲۰۰۴م)، خالد الدَحْدوح (۲۰۰۶م)، دانیال منصور (۲۰۱۴م)[۱۹] او حسام ابوهَربید (۲۰۲۱) چې د قدس کنډکونو د پوځي څانګې کوماندان و.[۱۹] و حسام ابوهَربید (۲۰۲۱) فرمانده شاخه نظامی گردانهای قدس.[۲۰]
عملیاتونه
د اسلامي جهاد پوځي څانګې د اسراییلو د نیواکګرۍ په خلاف ډېر عملیات کړې دي؛ لکه بیت لید، دیزِنگوف، کَفَر داروم، نِتساریم، شرق جبالیا، مُوراج[۲۱] او بشائر الانتصار.[۲۲]
د فلسطین د ۱۹۸۷ کال انتفاضه
اسلامي جهاد غورځنګ د فلسطین په لومړۍ انتفاضه (۱۹۸۷م) کې اغېز شیندونکی رول لرلی دی. په عزالدین قسام جومات کې د عبدالعزیز عوده ویناوې د دغه انتفاضې د پېلېدو له مهمو عواملو ګڼل کیږي.[۲۳] اسراییلو په دوهمه انتفاضه کې (۲۰۰۰م) رمضان عبدالله د ډېرو اسراییلي ضد عملیاتو اصلي مسوول وباله.[۲۴] په دغه انتفاضه کې د اسلامي جهاد غورځنګ د ځواکونو شرکت، د اسراییلو له خوا د دغه غورځنګ د پوځي څانګې د یو شمېر کوماندانانو د ترور کولو علت بلل شوی دی.[۲۵]
د الاقصی طوفان په عملیاتو کې ګډون
اصلي مقاله: د الاقصی طوفان
د ځینو اروپایي سرچنو په وینا اسلامي جهاد غورځنګ د الاقصی طوفان (۲۰۲۳م) په عملیاتو کې چې د ۱۴۰۰ اسراییلي عسکرو د وژل کېدو او د څو سوو اسراییلي عسکرو د اسیریدو سبب شول،[۲۶] برخه اخستې ده.[۲۷] دغه غورځنګ اعلان وکړ چې دېرش اسراییلي اسیران په واک کې لري چې یوازې د مبادلې له لارې یې سپاري.[۲۸]
ځينو هیوادونو لکه امریکا، انګلستان، کاناډا او جاپان او اروپایي اتحادیې اسلامي جهاد غورځنګ د ترهه ګرو ډلو په لیسټ کې راوستی دی.[۲۹]
له اسلامي انقلابه اثر منل
اسلامي جهاد غورځنګ د تاسیس له پېله، د امام خمیني په مشرۍ د ایران د اسلامي انقلاب له افکارو متاثره و.[۳۰] د دغه تفکر په اساس، یوازې اسلام او تعلیمات یې د جهاد، مبارزې او وحدت بنیاد دی.[۳۱] فتحي شقاقي د دغه غورځنګ له جوړولو مخکې د «الخمینی الحل الاسلامی و البدیل» (خمینی اسلامي حل لاره او بدیل) په نامه کتاب خپور کړ چې د مصر د دولت له خوا د هغه د نیول کېدو سبب وګرځېد.[۳۲] هغه د امام خمیني فکر او انقلاب د اسلامي نړۍ اهدافو په تېره بیا د فلسطین ازادۍ ته د رسېدلو لپاره د نورو رودو په ځای ترټولو ښه نعم البدله روده ګڼله.[۳۳] اسلامي جهاد له امام خمیني او د هغه له تفکره د دغه غورځنګ د ملاتړ او په شیعه سني وحدت د ټینګار په وجه په شیعه والي تورن شوی دی.[۳۴] اسلامي جهاد د دغه ادعا د تکذیب لپاره، د اهل سنتو د مذهب په اصولو د دغه غورځنګ په پابندۍ ټینګار وکړ.[۳۵]
د اسلامي جهاد غورځنګ د سیاسي دفتر د مشر خالد البطش په وینا، ایران د دغه غورځنګ او د فلسطین د مقاومت تر ټولو لوی ملاتړی دی.[۳۶] هغه له دغه غورځنګ سره د ایران مرستې په سیاسي، مالي، وسلوالو، او پوځي ټریننګ په زمینو کې ګڼلې دي.[۳۷] د سیاسي عربي مطالعاتو د مرکز په لیکنه، دغه غورځنګ د سوریې په داخلي جنګ کې (پېل ۲۰۱۱م) او د یمن په انصار الله غورځنګ د عربي ایتلاف په حمله کې بې پلوه پاتې شو چې دا کار یوه موده له ایران سره د هغه د اړیکو د سوړوالي سبب شو.[۳۸]
ټيلي ویژني چنیل
فلسطین الیوم سپوږمکیز چینل د اسلامي جهاد غورځنګ چینل دی چې اصلي مرکز یې په غزه کې دی. مالي ستونزې په قدس کې د دغه چینل د دفتر د تړل کېدو (۲۰۱۵م) او په نورو دفترونو کې د عملې د کمېدو سبب اعلان شوې.[۳۹] په لویدیځه غاړه کې د دغه چینل دفتر په ۲۰۱۶م کال کې د اسراییلو له خوا وتړل شو.[۴۰]
اړونده لټونونه
فوټ نوټ
- ↑ «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «رویکرد جهاد اسلامی فلسطین در مبارزه با اسرائیل و تفاوتهایش با حماس در چیست؟»، وبگاه یورونیوز.
- ↑ «حرکة الجهاد الإسلامی»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «تاریخ حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین موضوعًا لمحاضرة وحدة الدراسات الاستراتیجیة»، وبگاه مرکز عربی پژوهشها و مطالعات سیاسی.
- ↑ «ما هی حرکة "الجهاد الإسلامی" التی تتهمها إسرائیل بقصف المستشفی المعمدانی فی غزة؟»، وبگاه فرانس۲۴.
- ↑ «ما هی حرکة "الجهاد الإسلامی" التی تتهمها إسرائیل بقصف المستشفی المعمدانی فی غزة؟»، وبگاه فرانس۲۴.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «نبذة عن حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «نبذة عن حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «نبذة عن حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «ما هی حرکة الجهاد الإسلامی وما علاقتها بحماس؟»، وبگاه الحره.
- ↑ «رویکرد جهاد اسلامی فلسطین در مبارزه با اسرائیل و تفاوتهایش با حماس در چیست؟»، وبگاه یورونیوز.
- ↑ «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «إلی جانب کتائب القسام ما هی أبرز الحرکات المسلحة فی غزة»، وبگاه شبکه خبری BBC.
- ↑ «حرکة الجهاد الإسلامی»، وبگاه TRT عربی.
- ↑ «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست.
- ↑ الشریف، «حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین»، وبگاه مرکز مطالعات فلسطین.
- ↑ «ما هی حرکة "الجهاد الإسلامی" التی تتهمها إسرائیل بقصف المستشفی المعمدانی فی غزة؟»، وبگاه فرانس۲۴.
- ↑ «رویکرد جهاد اسلامی فلسطین در مبارزه با اسرائیل و تفاوتهایش با حماس در چیست؟»، وبگاه یورونیوز.
- ↑ «ما هی حرکة "الجهاد الإسلامی" التی تتهمها إسرائیل بقصف المستشفی المعمدانی فی غزة؟»، وبگاه فرانس۲۴.
- ↑ «درباره جهاد اسلامی فلسطین و گردانهای قدس چه میدانیم؟»، وبگاه شبکه خبری یورو نیوز.
- ↑ «حرکة الجهاد الإسلامی»، وبگاه TRT عربی.
- ↑ ابو طه، «تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی در اندیشه و عملکرد جنبش جهاد اسلامی فلسطین»، پورتال امام خمینی.
- ↑ عربسرخی، «جنبش جهاد اسلامی فلسطین از آغاز تا امروز»، وبگاه جمعیت دفاع از ملت فلسطین.
- ↑ ابو طه، «تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی در اندیشه و عملکرد جنبش جهاد اسلامی فلسطین»، پورتال امام خمینی.
- ↑ ابو طه، «تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی در اندیشه و عملکرد جنبش جهاد اسلامی فلسطین»، پورتال امام خمینی.
- ↑ ابو طه، «تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی در اندیشه و عملکرد جنبش جهاد اسلامی فلسطین»، پورتال امام خمینی.
- ↑ «فی حوار مع الجزیرة نت خالد البطش یوضح مکاسب الجهاد من الحرب ودور حماس والعلاقة مع إیران»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «فی حوار مع الجزیرة نت خالد البطش یوضح مکاسب الجهاد من الحرب ودور حماس والعلاقة مع إیران»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «تاریخ حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین موضوعًا لمحاضرة وحدة الدراسات الاستراتیجیة»، وبگاه مرکز عربی پژوهشها و مطالعات سیاسی.
- ↑ «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
- ↑ «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره.
سرچينې
- «إلی جانب کتائب القسام ما هی أبرز الحرکات المسلحة فی غزة»، وبگاه شبکه خبری BBC، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آبان ۱۴۰۲ش.
- ابو طه، انور، «تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی در اندیشه و عملکرد جنبش جهاد اسلامی فلسطین»، پورتال امام خمینی، تاریخ درج مطلب: ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۱ آبان ۱۴۰۲ش.
- «تاریخ حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین موضوعًا لمحاضرة وحدة الدراسات الاستراتیجیة»، وبگاه مرکز عربی پژوهشها و مطالعات سیاسی، تاریخ درج مطلب: ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ آبان ۱۴۰۲ش.
- «حدث الساعة.. معلومات تهمک معرفتها عن الجهاد الإسلامی التی أنجبت أسری عملیة جلبوع»، وبگاه شبکه خبری الجزیره، تاریخ درج مطلب: ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۹ آبان ۱۴۰۲ش.
- «حرکة الجهاد الإسلامی»، وبگاه TRT عربی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آبان ۱۴۰۲ش.
- «حرکة الجهاد الإسلامی»، وبگاه شبکه خبری الجزیره، تاریخ درج مطلب: ۲۳ بهمن ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آبان ۱۴۰۲ش.
- الشریف، ماهر، «حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین»، وبگاه مرکز مطالعات فلسطین، تاریخ درج مطلب: ۲۹ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۲ش.
- «درباره جهاد اسلامی فلسطین و گردانهای قدس چه میدانیم؟»، وبگاه شبکه خبری یورو نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آبان ۱۴۰۲ش.
- «رویکرد جهاد اسلامی فلسطین در مبارزه با اسرائیل و تفاوتهایش با حماس در چیست؟»، وبگاه یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ آبان ۱۴۰۲ش.
- عربسرخی، حامد، «جنبش جهاد اسلامی فلسطین از آغاز تا امروز»، وبگاه جمعیت دفاع از ملت فلسطین، تاریخ درج مطلب: ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آبان ۱۴۰۲ش.
- «فی حوار مع الجزیرة نت خالد البطش یوضح مکاسب الجهاد من الحرب ودور حماس والعلاقة مع إیران»، وبگاه شبکه خبری الجزیره، تاریخ درج مطلب: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۹ آبان ۱۴۰۲ش.
- «ما هی حرکة "الجهاد الإسلامی" التی تتهمها إسرائیل بقصف المستشفی المعمدانی فی غزة؟»، وبگاه فرانس۲۴.
- «ما هی حرکة الجهاد الإسلامی وما علاقتها بحماس؟»، وبگاه الحره، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۰ آبان ۱۴۰۲ش.
- «نبذة عن حرکة الجهاد الإسلامی فی فلسطین»، وبگاه شبکه خبری الجزیره، تاریخ درج مطلب: ۲۵ تیر ۱۳۸۴ش، تاریخ بازدید: ۹ آبان ۱۴۰۲ش.
- «نشأت بمصر، ولعبت دوراً کبیراً بالانتفاضة.. قصة حرکة الجهاد وسر استهداف إسرائیل لها بحربها الأخیرة»، وبگاه عربی پست، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۹ آبان ۱۴۰۲ش.
بهرنۍ لینکونه
- (په فلسطین کښې د اسلامی جهاد ډلې په رامینځته کولو کښې د ایران د اسلامی جمهوریت اغېز) تأثیر جمهوری اسلامی ایران بر شکلگیری گروه جهاد اسلامی در فلسطین
- (د ایران د اسلامي جمهوریت او د فلسطین د اسلامي مقاومت غورځنګونو اړیکې (د اسلامي جهاد غورځنګ په تاکید سره)) روابط جمهوری اسلامی ایران با جنبشهای مقاومت اسلامی فلسطین (با تأکید بر جنبش جهاد اسلامی)