د لبنان حزب الله
- دا مقاله د لبنان د حزب الله په اړه ده. د ورته عنوان سره د یوې مفکورې په اړه د زده کړې لپاره، حزب الله وګورئ.
حزب الله په لبنان کې یو شیعه سیاسي او پوځي ډله ده چې په ۱۹۸۲ میلادي کال کې له اسراییلو سره د مقابلې لپاره د ایران د اسلامي جمهوریت په ملاتړ جوړه شوه. دغه ګوند د اسراییلو په خلاف خپل فعالیت په استشهادي عملیاتو سره پېل کړ. بیا یې خپل پوځي توان زیات کړ او په کاتیوشا توغندیو او خرپ و ترپ جنګونو سره یې د اسراییلو مقابله پېل کړه.
د حزب الله عمومي منشي سید حسن نصر الله دی. له هغه مخکې صبحي طفیلي او سید عباس موسوي په دې مقام وو. تر اوسه څو ځله د اسراییلو او حزب الله تر مینځ جنګ شوی چې په هغو کې یو ۳۳ ورځنی جنګ دی. دغه جنګ اسراییلو د حزب الله د بې وسلې کولو او د خپلو دوو پوځیانو د ازادولو لپاره پېل کړ چې د الوعد الصادق په نامه د حزب الله په عملیاتو کې حزب الله اسیران کړې وو.
حزب الله په سوریې کې د دغه هیواد د حکومت په ملاتړ له تکفیري ځواکونو سره هم مبارزه کړې ده. دا ګوند همداراز فرهنګي، ټولنیز او سیاسي فعالیتونه لري. المنار ټیلي ویژني چینل د حزب الله دی.
تاریخچه او د جوړېدو زمینه
د لبنان حزب الله په ۱۹۸۲ میلادي کې د ایران اسلامي جمهوریت په ملاتړ سره جوړ شو[۱] په اول کې یې څوکاله په پټه د صهیونسټ رژیم د نیواکګرو په خلاف فعالیت کاوه. د ۱۹۸۴ کال د نومبر په یوولسمه چې د ۱۳۶۱ لمریز کال د لړم له شلمې سره سمون خوري، احمد جعفر قصیر د لبنان په جنوب کې د اسراییلي پوځیانو په خلاف استشهادي عملیات وکړل چې یو شمېر یې ووژل شول. د ۱۹۸۵ کال د فرورۍ په ۱۶ چې د ۱۳۶۳ لمریز کال د سلواغې له ۲۷ سره برابره ده، له صیدا د اسراییلو له شاتګ سره په یو وخت، حزب الله د احمد جعفر قصیر د شهادت غواړو عملیاتو پړه په غاړه واخیسته او له اسراییلو سره د مبارزې په اړه خپله استراتژي او ایډیالوجي یې رسما اعلان کړه.[۲]
د اسلامي انقلاب د ساتندویه ځواکونو د کوماندان حسین دهقان په وینا په ۱۳۶۱ لمریز کې د ایران او عراق په جنګ کې د بیت المقدس له عملیاتو وروسته، اسراییلو په لبنان حمله وکړه. د سپاه یو شمېر کوماندانان له اسراییلو سره د مقابلې لپاره د لبناني ځواکونو د ټریننګولو لپاره لبنان ته واستول شول. هغوي د پوځي زده کړو تر څنګ له ایران سره د اړوندو ډلو تر مینځ د یووالي د راوستلو هڅه هم وکړه چې په نهایت کې د حزب الله د جوړېدو سبب شوه.[۳] د حزب الله د عمومي منشی د مرستیال نعیم قاسم په وینا، امام خمیني دغه ډلې لبنانیانو ته د پوځي ټریننګ د ورکولو لپاره لېږلې وې. البته له دې مخکې امل غورځنګ، حزب الدعوه، د بقاع د عالمانو غونډه او اسلامي کمېټه د اسراییلو د نیواکګرۍ په مقابلې کې د یو واحد ګوند د جوړولو لپاره موافقې ته رسېدلې وې او طرحې سره یې امام خمیني هم موافقه کړې وه.[۴]
مشري
د حزب الله لومړنی عمومي منشي صبحي طفیلي و چې د ۱۹۸۹ میلادي کال د نومبر په پینځمه په دغه مقام وټاکل شو. له هغه مخکې، حزب اوه نیم کاله په شورایي طریقه چلېده.[۵] سید محمد حسین فضلالله، صبحی طفیلی، سید عباس موسوي، سید حسن نصرالله، نعیم قاسم، حسین کوراني، حسین خلیل، محمد رعد، محمد فنیش، محمد یزبک او ابراهیم امین د حزبالله له موسسانو وو.[۶] د ۱۹۹۱ کال په مۍ کې د هغوی اختلافاتو او نیوکو په سبب چې په صبحي طفیلي موجودې وې، سید عباس موسوي د حزب الله د نوي عمومي منشي په توګه انتخاب شو.[۷] هغه د ۱۹۹۲ کال د فرورۍ په ۱۶ د اسراییلو له خوا شهید کړی شو او د حزب الله شورا سید حسن نصرالله د عمومي منشي په توګه وټاکه.[۸]
وتلي شخصیتونه
د حزب الله ځینې وتلي شخصیتونه دا دي:
سید حسن نصرالله
- اصلي مقاله: سید حسن نصرالله
سید حسن نصرالله (زوکړه ۱۹۶۰م/۱۳۳لمریز) د لبنان د حزب الله دریم عمومي منشي او د دغه ګوند د موسسانو غړی دی.[۹] هغه یوه موده د حزب الله اجرایي مشر و او له ۱۹۹۲ میلادي کال څخه یې د دغه ګوند عمومي منشیتوب په غاړه واخیست. د هغه په زمانه کې اسراییلو په ۲۰۰۰ میلادي کال کې له لبنانه شاتګ وکړ او لبناني اسیران یې خوشي کړل.
سید عباس موسوي
- اصلي مقاله: سید عباس موسوي
سید عباس موسوي موسس غړی او د حزب الله دوهم عمومي منشي و. هغه په ۱۳۷۰ لمریز کال کې د صبحي طفیلي له څنګته کولو وروسته د حزب الله عمومي منشي شو.[۹] هغه له دې مخکې د فلسطینیو ځواکونو په څنګ کې له اسراییلو سره جنګېدلی و. د حزب الله په منشي توب د هغه دوره تر نهو میاشتو کمه وه او د اسراییلو له خوا شهید کړی شو.[۱۰]
صبحی طفیلی
- اصلي مقاله: صبحي طفیلي
شیخ صُبْحی طُفَیلی (زوکړه۱۳۲۷ل) د لبنان د حزب الله لومړی عمومي منشي و او له ۱۳۶۸ تر ۱۳۷۰ کلونو یې دغه مقام په غاړه درلود.[۱۱] هغه په ۱۳۷۷ ل کال کې د «ثَورةُالجیاع» (د وُږو خوځښت) جوړ کړ. د هغه پلویانو په ځینو دولتي مرکزونو برید وکړ چې د نښتو او د یو شمېر کسانو د وژل کېدو سبب شو.[۱۲] هغه د لبنان د حزب الله او د ایران د اسلامي جمهوریت له منتقدانو دی.[۱۳]
عماد مغنیه
- اصلي مقاله: عماد مغنیه
په حاجي رضوان مشهور عماد مغنیه د حزب الله یو تکړه کوماندان و. هغه د حزب الله د ځانګړو عملیاتو مسوولیت او د لوړ رتبه مقاماتو د حفاظت د ګارډ کومانده په غاړه لرله. همدراز د الوعد الصادق عملیاتو پلانګر او مشر او له اسراییلو سره د حزب الله د ۳۳ ورځني جنګ میداني کوماندان و.[۱۴] اسراییلو د ۲۰۰۸ کال د فرورۍ په دولسمه هغه په دمشق کېشهید کړ.[۱۵]
له اسراییلو سره مقابله
حزب الله په ۱۹۸۵ کال کې له اسراییلو سره د مقابلې ایډیالوجي او استراتژي په ښکاره توګه رسمي کړه.[۱۶] په لومړیو کلونو کې د حزب الله فعالیت د اسراییلي ځواکونو په خلاف د استشهادي عملیاتو په اجرا متمرکز و؛ خو ورو ورو یې دغه طریقه بدله کړه. د دغه ګوند ځواکونو د حزب الله د هغه وخت عمومي منشي سید عباس موسوي په ترور په غبرګون کې، په لومړي ځل د فلسطین په شمال کې په صهیونسټ میشته ښارګیو کاتیوشا توغندي وويشتل.[۱۷]
د اسراییلو او حزب الله تر مینځ ځینې پېښې دا دي:
الوعد الصادق عملیات
- اصلي مقاله: د ۳۳ ورځنی جنګ
په ۲۰۰۶ کال کې د حزب الله او اسراییلو تر مینځ جنګ ونښته چې په تموز یا درې دېرش ورځني جنګ پېژندل کیږي. اسراییلو له حزب الله سره د موافقې پر خلاف درې لبناني اسیران ازاد نه کړل. حزب الله د هغوي د ازادۍ لپاره د ۲۰۰۶ کال په جولایي کې په الوعد الصادق عملیاتو کې د اسراییلو دوه پوځيان اسیران کړل. اسراییلو د خپلو دوو اسیرانو د ازادولو او د حزب الله د بې وسلې کولو لپاره په لبنان حمله وکړه او د حزب الله او اسراییلو ترمینځ جنګ ونښته چې درې دېرش ورځې اوږد شو.[۱۸]
د ۱۹۹۳ م کال د جولایي نښته
د ۱۹۹۳ م کال د جولایي په ۲۵ اسراییلو د حزب الله د بې وسلې کولو او د خلکو او حزب تر مینځ د اړیکو د خرابولو او د مقاومت د مخنیوی لپاره د لبنان په دولت د فشار په غرض په لبنان حمله وکړه. دغه حمله د حزب الله له غبرګون سره مخ شوه او دواړو لورو د ۱۳۹۳ کال د جولایي په ۳۱ د جولایي تفاهم ومانه. د دغه موافقې له مخې حزب الله ومنله چې د اسراییلو د تیریو د بندولولپاره د اسراییلو ترنیواک لاندې سیمو باندې د کاتیوشا توغندیو له توغولو ډډه وکړي.[۱۹]
د ۱۹۹۶ کال د اپریل نښته
اسراییلو د ۱۹۹۶ کال د اپریل په یوولسمه د غوسې د وَګو عملیات د لبنان په خلاف پېل کړل. دغه عملیات په څلورګونو قتل عامونو، په دوهمه ورځ سحمر، په دریمه ورځ منصوري آمبولانس، او په اومه ورځ نبطیه فوقا او قانان مشهور شول. په دې حمله کې د حزب الله ۲۵ کسان شهیدان شول. عملیات شپاړس ورځې روان وو او اخر اسراییل له حزب الله سره موافقې ته ورسېده. په دې موافقې کې اسراییلو ومنله چې په ملکي کسانو برید ونه کړي او په پوځي ټکر کې یوازې د مقاومت له ځواکونو سره ښکېل شي.[۲۰]
انصاریه عملیات
حزب الله د ۱۹۹۲ کال د ستمبر په پينځمه د اسراییلي کمانډویانو د سمندري تیري د مقابلې لپاره انصاریه عملیات برابر کړل چې پکې ۱۷ صهیونسټي عسکر مړه او ژوبل شول.[۲۱]
د مقاومت د اسیرانو آزادول
د لبنان له جنوبه د اسراییلي ځواکونو له وتلو وروسته، د حزب الله ځینې عسکر لکه مصطفی دیراني او شیخ عبدالکریم عبید د اسراییلو په زندانونو کې وو. حزب اله د لبنان د جنوب په شبعا کروندو کې د عملیاتو په کولو سره درې اسراییلي عسکر د ۲۰۰۰ کال د اکتوبر په اولسمه اسیران کړل او په بیروت کې یې هم یو اسراییلی ډګروال ونیوه. اسراییلو د دغه کسانو د اخستلو په بدل کې یو شمېر لبنانیان او ۴۰۰ فلسطیني اسیران خوشي کړل او د ۵۹ کسانو مړي یې وسپارل. د مبادلې عملیات د ۲۰۰۴ کال د جنورۍ په ۲۹ او ۳۰ ترسره شول.[۲۲]
حزب الله په ۲۰۰۸ کې هم په ۳۳ ورځني جنګ پسې، له اسراییلو سره د مذاکراتو په کولو او د جرمني په مینځګړیتوب، پاتي لبناني اسیران خوشي کړل او همداراز د ۳۳ ورځني جنګ د مقاومت د شهیدانو تنې او د لبنان او فلسطین د مقاومت د پاتې شهیدانو منجمله د دلال مغربي جنازه او د ۱۲ نورو کسانو جنازې له اسراییلو واخستې.[۲۳]
د الاقصی طوفان له عملیاتو وروسته د حماس او د غزې د خلکو ملاتړ
د الاقصی طوفان له عملیاتو او په ۲۰۲۳ او ۲۰۲۴ کلونو کې د اسرائیلو له خوا د غزې د تړانګې د خلکو له وژلو او بمبارولو وروسته، حزب الله د فلسطین د خلکو په ملاتړ د نیواک شویو سیمو په شمال کې د اسرائیلو پوځی پوستې په نښه کړې. د حماس او د فلسطین د خلکو لپاره د حزب الله ملاتړ د حزب الله او اسراییلو ترمنځ شخړه لاپسې زیاته کړه. د العالم شبکې د راپورو له مخې، حزب الله د الاقصی د طوفان له عملیاتو وروسته په ۱۳۳ ورځو کې د فلسطین او حماس په وړاندې د اسرائیلو پر ضد له ۱۰۳۸ څخه زیات عملیاتونه ترسره کړی دی.[۲۴] د اسراييلي پوځ په مقابل کې يې د حزب الله يو شمېر قوماندانان ووژل او د ۱۴۰۳ م کال په ۲ مه نېټه يې پر لبنان رسمي بريد وکړ او په ۶ مه نېټه يې سید حسن نصرالله شهيد کړ.
د داعش په خلاف په سوریه کې شتون
حزب الله له داعش سره په مقابله کې د سوریې له دولت سره مرسته وکړه. په سوریه کې د ناکراریو له پېلېدو وروسته حزب الله د سوریې د پوځ تر څنګ له تکفیریانو سره جنګ وکړ.[۲۵] د القصیر ازادي په سوریه کې د حزب الله تر ټولو لویه کامیابي وه.[۲۶]
سیاسي فعالیتونه
حزب الله په لومړي ځل په ۱۹۹۲ کال کې د لبنان په انتخاباتو کې برخه واخسته او د پارلیمان دولس څوکۍ یې وګټلې. په ۱۹۹۶ کال کې یې لس کرسۍ او په ۲۰۰۰ کال کې یې د لبنان د پارلیمان له ۱۲۸ کرسیو دولس څوکۍ وګټلې.[۲۷] په ۲۰۰۵ کال کې د هیواد په سویه په عمومي انتخاباتو کې یې په یوازې سر څوارلس څوکۍ او د لبنان په جنوب کې یې له امل غورځنګ سره په ټلواله کې ټولې ۲۳ کرسۍ وګټلې او محمد فنیش یې د اوبو او انرجۍ د وزیر په توګه کابینې ته ولیږه.[۲۸]
له ۲۰۰۵ کال وروسته حزب الله د اتم مارچ د ډلو په شمېر کې راغی. په ۲۰۰۵ کال کې د حریري له ترور سره په یو وخت د لبنان په سیاسي ډګر کې نوې سیاسي ډلبندۍ وشوې. د اتم مارچ ډله په بیروت کې د حزب الله د ۲۰۰۵ کال له غونډې او د دغه ډلې له بې وسلې کولو سره له مخالفت د سوریې له ملاتړ او د اسراییلو په وړاندې له مقاومت وروسته، جوړه شوه؛ یوه متحده جبهه چې له حزب الله، امل غورځنګ او ازاد مسیحي ګونده جوړه وه او وروسته نور جریانونه لکه د لبنان اسلامي جماعت، د اسلامي توحید غورځنګ (اهل تسنن) او د لبنان دموکرات ګوند (دوروزیان) په هغې ورزیات شول.[۲۹]
د امریکا، فرانسې عربستان او مصر په شان هیوادنو له ملاتړه وروسته په لبنان کې د مارچ د څوارلسمې ډله جوړه شوه چې له لبنانه د سوریې د وتلو او د مقاومت د بې وسلې کولو غوښتنه یې وکړه. المستقبل بهیر(سني) حزب الکتائب او لبناني ځواکونه (مسیحي) او د لبنان ترقي غواړې سوشلسټه ډله (دورزویان) د دغه بهیر اصلي پلوۍ ډلې وې.[۳۰]
ټولنیز فعالیتونه
د حزب الله تمرکز د اسراییلو د تیري په وړاندې په مقاومت دی؛ سره له دې دغه ډله ټولنیز فعالیتونه هم لري چې ځینې دا دي:
- د اسراییلو د تیریو او د طبیعي پېښو څخه د رامینځته شویو ویجاړیو د بیا رغاونې لپاره د بیا رغاونې د جهاد د موسسې جوړول.
- له ۱۹۸۸ تر ۱۹۹۱ کاله د بیروت د جنوب په خواوشا کې د ښاري خزلې راغونډول
- د بیروت د جنوبي څنډې د څښاک د اوبو برابرول
- کرهڼیز فعالیتونه
- د روغتیا د اسلامي ټولنې او د ډېرو درملیزو مرکزونو او روغتونونو جوړول
- زده کوونکو ته د تعلیمي او په تعلیم کې د مرستې د خدماتو وړاندې کول.
- د شهیدانو کورنیو ته د خدماتو د وړاندې کولو لپاره د شهید فاونډیشن جوړول
- د محرومانو د ملاتړ لپاره د اسلامي خیریه امداد د کمېټې جوړول[۳۱]
رسنۍ
- المنار ټیلي ویژني چینل: تاسیس ۱۹۹۱ م، المنار ټیلي ویژن
- النور رادیو (http://www.alnour.com.lb) (تأسیس ۱۹۸۸م)
- العهد اونیزه (http://www.alahednews.com.lb)[۳۲]
- قاوم اینټرنیټي سایټ http://qawem.org
- د لبنان د جنوب انټرنیټي سایټ http://www.southlebanon.org
- د حزب الله د ارتباطاتو او رسنیو د یونټ انټرنیټي سایټ http://www.mediarelations-lb.org
حزب الله همداراز په ملیتا سیمه کې خپله یوه اډه په میوزیم بدله کړې ده .[۳۳]
موافقان او مخالفان
حزبالله په نړۍ کې هم پلویان او هم مخالفان لري. ترټولو لوی موافقان یې ایران او سوریه دي. روسیه هم حزب الله یو مشروع سیاسي ټولنیز سازمان ګڼي.[۳۴] ایران د حزب الله په جوړولو او ځواکونو ته یې په پوځي ټریننګ کې رول لرلی دی.[۳۵] همداراز ایران په لبنان کې د اسراییلو د یرغلونو په وجه د ورانیو د بیا رغاونې لپاره د لبنان د بیا رغاونې کمېټه جوړه کړې ده.[۳۶] سره له دې د امریکا متحده ایالتونو، د عربو هیوادونو اتحادیې، د فارس خلیج سیمې د هیوادونود ملګرتیا شورا او... حزب الله یا یې پوځي برخه، ترهه ګره ډله اعلان کړې ده.[۳۷] د نیواکګرۍ په وړاندې مقاومت او د اسراییلو ګواښ او له اسراییلو سره له مقابلې د لبنان د پوځي ځواکونو ناتواني د هغو کسانو دلیلونه دي چې باور لري حزب الله ترهه ګره ډله نه ده او باید هماغه شان وسله په لاس کې ولري. [۳۸]
کتاب پېژندنه
د حزب الله په اړه ځینې کتابونه لیکل شوې دي. المنهج التجربة المستقبل لبنان و مقاومته في الواجهة، د حزب الله د یو مشر نعیم قاسم کتاب دی، په دغه کتاب کې د لبنان د حزب الله تاریخچه، اهداف او فعالیتونه ذکر شوې دي.[۳۹] داکتاب د «حزبالله لبنان خط مشی، گذشته و آینده آن» په نامه په فارسۍ ژباړل شوی دی.[۴۰]
فوټ نوټ
- ↑ سپاه و حزبالله لبنان خاطراتی از شیخ علی کورانی، سایت مگیران.
- ↑ «احمد قصیر آغازگر عملیات شهادتطلبانه در لبنان»، خبرگزاری صداو سیما.
- ↑ «نحوه شكلگیری حزبالله لبنان از زبان وزیر دفاع»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۲۲-۲۵.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۸۵.
- ↑ حسینی، ««سیر تحول در رهبری و ایدئولوژی حزبالله»».
- ↑ قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۸۵-۸۶.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۸۵-۸۶.
- ↑ هفتهنامه خبری تحلیلی پنجره، شماره ۱۳۶.
- ↑ زندگینامه شهید سید عباس موسوی، سایت جامع شهید آوینی.
- ↑ هفتهنامه خبری تحلیلی پنجره، شماره ۱۳۶.
- ↑ هفتهنامه خبری تحلیلی پنجره، شماره ۱۳۶.
- ↑ سایت خبری- تحلیلی عماریون.
- ↑ زندگینامه شهید مغنیه، خبرگزاری فارسی.
- ↑ روایتهایی از ترور بینالمللی عماد مغنیه، سایت حاج رضوان.
- ↑ «احمد قصیر آغازگر عملیات شهادتطلبانه در لبنان»، خبرگزاری صداو سیما.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۱۵۸.
- ↑ رویوران، «دستاوردهای پیروزی حزب الله در جنگ ۳۳ روزه»، ص۳۳.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۱-۱۶۲.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۲-۱۶۹.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۲-۱۶۹
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۲۰۴-۲۱۰.
- ↑ گزارش کامل «عملیات رضوان»، سایت جامع شهید آوینی.
- ↑ «۱۰۳۸ عملیات حزب الله علیه صهیونیستها طی ۱۳۳ روز جنگ»، شبکه العالم.
- ↑ صور لـ ۹۰ شهیداً من حزبالله سقطوا أثناء القیام بالواجب الجهادی فی سوریـا، سایت جنوب لبنان.
- ↑ مختصات راهبردی اولین تجربه عملیات برون مرزی حزبالله ، سایت مشرق.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۲۷۳-۲۷۶.
- ↑ ورق زدن تاریخ پرفراز و نشیب احزاب سیاسی لبنان، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ انتخابات داغ در کرانه شرجي مديترانه مروری بر مشخصات احزاب و جریانات سیاسی لبنان، نشریه فرهنگی تحلیلی راه.
- ↑ انتخابات داغ در کرانه شرجي مديترانه مروری بر مشخصات احزاب و جریانات سیاسی لبنان، نشریه فرهنگی تحلیلی راه.
- ↑ نعیم قاسم، حزبالله، ۱۴۲۳ق، ص۱۱۴-۱۲۰.
- ↑ زمانیمحجوب، «تأثیر نگرش معنوی بر پیروزی مقاومت حزبالله»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه..
- ↑ «حزبالله يفتتح متحفا عسكريا عن مقاومته لاسرائيل في جنوب لبنان»، خبرگزاری رویترز.
- ↑ .ارتباط ایران، روسیه و حزب الله لبنان سرگرمی جدید کنگره آمریکا، ، خبرگزاری اسپوتنیک.
- ↑ ناگفتههایی از تاسیس«مقاومت اسلامی لبنان»، خبرگزاری فارس.
- ↑ فعالیتهای ستاد بازسازی لبنان به قوت قبل ادامه دارد، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «آیا حزبالله لبنان یک سازمان تروریستی است؟»، سایت بیبیسی فارسی.
- ↑ «آیا حزبالله لبنان یک سازمان تروریستی است؟»، سایت بیبیسی فارسی.
- ↑ «معرفی کتاب حزبالله لبنان، خط مشی، گذشته و آینده آن معرفی و نقد»، ص۱۱۵.
- ↑ حزبالله لبنان خط مشی، گذشته و آینده آن، پاتوق کتاب فردا.
سرچينې
- ورق زدن تاریخ پرفراز و نشیب احزاب سیاسی لبنان، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید مطلب: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- «معرفی کتاب حزب الله لبنان، خط مشی، گذشته و آینده آن معرفی و نقد»، مطالعات راهبردی بسیج، شماره ۲۹، ۱۳۸۴ش.
- امام خمینی، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش.
- حزبالله لبنان خط مشی، گذشته و آینده آن، شیخ نعیم قاسم، ترجمه محمدمهدی شریعتمدار، تهران، انتشارات اطلاعات، ۱۳۸۳.
- نعیم قاسم، حزبالله المنهج التجربه المستقبل، بیروت، دارالهادی، ۱۴۲۳ق/۲۰۰۲م.
- انتخابات داغ در کرانه شرجی مديترانه مروری بر مشخصات احزاب و جریانات سیاسی لبنان، نشریه فرهنگی تحلیلی راه، شماره ۴۱، خرداد ۱۳۸۸ش.
- «آیا حزبالله لبنان یک سازمان تروریستی است؟»
- «مصاحبه با حجةالاسلام سید حسن نصرالله عضو شورای مرکزی حزبالله»، پاسدار اسلام، شماره ۶۷، فروردین ۱۳۶۷ش.
- «حزبالله يفتتح متحفا عسكريا عن مقاومته لاسرائيل في جنوب لبنان»، رویترز، ۲۲ می ۲۰۱۰م، مشاهده ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ش.
- حسینی، سید عماد، «سیر تحول در رهبری و ایدئولوژی حزبالله»، شهروند، شماره ۴۸، خرداد ۱۳۸۷ش.
- زمانیمحجوب، محمود، «تأثیر نگرش معنوی بر پیروزی مقاومت حزبالله»، معارف، شماره ۵۸، مرداد و شهریور، ۱۳۹۲ش