قاسم سلیماني

د سپاه پاسداران انقلاب اسلامی د قدس ځواک پخوانی قوماندان

قاسم سلیماني (۱۳۳۵-۱۳۹۸) په ایران کې د اسلامي انقلاب د سپاه قدس پاسداران ځواک پخوانی قوماندان، د عراق د ولسي پاڅون له مرستیال ابو مهدي المهندس سره یوځای د ۱۳۹۸ کال د مرغومي د میاشتې په دیارلسمه نېټه په بغداد کې د امریکايي ځواکونو له خوا په شهادت ورسید.

نوموړی د ایران او عراق د جګړې پر مهال د کرمان د ثارالله ۴۱ لښکر او د والفجر هشت، کربلای چهار او د کربلای پنج عملیاتو قوماندان و. سلیماني په ۱۳۷۶ کال کې د ایران د اسلامي جمهوریت د رهبر سید علي خامنه اي له خوا د ایران د سپاه قدس د ځواک د قوماندان په توګه وټاکل شو. چې دا د ایران د اسلامي انقلاب د سپاه پاسداران د پولو بهر د ځواک یوه برخه ده.

سلیماني د طالبانو پر ضد جګړه کې د افغانستان له مجاهدینو سره مرسته وکړه او په افغانستان کې له کورنیو جګړو وروسته یې هلته د بیارغونې لپاره اقدامات وکړل. د لبنان په ۳۳ ورځنۍ جګړه کې او د فلسطین په ۲۲ ورځنۍ جګړه کې یې د اسرائیلو پر ضد له حزب الله او حماس سره مرسته وکړه او د مقاومت محور یې په پرمختللو وسلو سمبال کړ. په عراق او سوریه کې د داعش له راڅرګندېدو وروسته، سلیماني په دغو سیمو کې د شتون او د عامو خلکو د ځواکونو په تنظیمولو سره د داعش پر ضد جګړه وکړه. له سامرا، نجف او کربلا څخه د داعش د ګواښ لرې کول د داعش سره په مبارزه کې د هغه یوه لاسته راوړنه بیان شوې ده. د نظامي مسايلو تر څنګ يې په فرهنګي مسايلو کې هم فعاله ونډه درلوده. د ایران د اسلامي جمهوریت د ځینو چارواکو په وینا، سلیماني د زیارتونو د بیارغونې د مرکزي دفتر بنسټ ایښودونکی و او د امامانو د زیارتونو د پراختیایي د پلانونو څارنه یې کوله. هغه د اربعین زیارت په اسانتیا او د زوارانو د امنیت په تامین کې هم رول لوبولی دی.

د ۲۰۱۸ کال د مرغومي په ۱۳ قاسم سلیماني سره د ابو مهدي المهندس او نورو ملګرو د متحده ایالاتو د ولسمشر نیغ په نیغه حکم سره، د ډرون په برید کې ترور شو. د نوموړي د شهادت په غبرګون کې د اسلامي انقلاب سپاه پاسداران د هغه د شهادت په بدل کې په عین الاسد کې پر امریکايي اډې توغندیز برید وکړ او د عراق پارلمان له عراق څخه د امریکايي ځواکونو د ویستلو پلان تصویب کړ.

د سلیماني او د هغه د ملګرو د عراق او ایران په مختلفو ښارونو کې جنازې وشوې بشیر حسین نجفي په عراق کې او سید علي خامنه ای په ایران کې د هغوي د جنازې لمونځ ادا کړ. د ځینو خبري اژانسونو د راپورونو له مخې، د هغه جنازه د تاریخ ترټولو لویه جنازه وه چې شاوخوا 25 ملیون خلکو په کې برخه اخیستې وه. نوموړی د مرغومي په ۱۸ د کرمان د شهیدانو په هدیره کې خاورو ته وسپارل شو.

ژوند لیک

قاسم سلیماني د ۱۳۳۵ کال د کب د میاشتې په ۲۰ نیټه د کرمان ولایت د رابُر ولسوالۍ د قنات ملک په کلي کې د سلیماني په قبیله کې زیږیدلی دی. هغه د ۱۸کالو په عمر کې کرمان د اوبو په اداره کې په روزګار شو. د هغه د وینا مطابق کله چې د اسلامي انقلاب په زمانه کې د شاهنشاه د ځواکونو په خلاف لارویون وو نو هغه یې مشري کوله. د ایران او عراق د جګړې پر مهال یې واده کړی و، او شپږ اولادونه لري.

قاسم سلیماني په ۱۳۹۸ کال کې د سید ابراهیم رئیسي په امر چې په هغه وخت کې د آستان قدس رضوي مسئول و د امام رضا علیه السلام د حرم له خادمانو شو. د هغه له شهادته وروسته «د زړونو سردار» په نوم مشهور شو او په دې اړه ګڼ تبلیغاتي سمبولونه چمتو او خپاره شول.

د ایران او عراق د جنګ په وخت کې

قاسم سلیماني د ایران له اسلامي انقلاب وروسته په ۱۳۵۸ کال کې د سپاه پاسداران انقلاب اسلامي غړی شو او د روزنیزې ډلې غړی شو او د کرمان د سپاه قدس د روزنې د بیرکونو ښوونکی شو. سلیمانی په ۱۳۶۰ کې د هغه وخت د سپاه پاسداران د قوماندان محسن رضایي په حکم سره د کرمان د ۴۱ ثارالله لښکر قوماندان شو. هغه د ایران پر ضد د عراق په جګړه کې والفجر هشت، کربلای چهار او د کربلای پنج د عملیاتو له قوماندانانو څخه و. او دوه ځله ټپي شو، چې یو ځل یې ډېرو سختو زخمونو سره و.

په ۱۳۶۷ کال کې د ایران او عراق د جګړې له پای ته رسېدو وروسته، سلیماني د څه مودې لپاره د سپاه هفت صاحب الزمان قومندان شو او یو ځل بیا د ثارالله ۴۱ لښکر قومندان شو او د سپاه قدس د قومندان په توګه تر ټاکل کېدو پورې د ایران او افغانستان په پولو کې د نشه ایزو توکو له قاچاقبرانو او سمګلرانو سره مقابله وکړه.

د سپاه قدس قومانداني

اصلي مقاله: د سپاه پاسداران انقلاب اسلامی د قدس ځواک

قاسم سلیماني په ۱۳۷۶ کال کې د ایران د اسلامي جمهوریت د مشر له خوا د قدس ځواک د قوماندې لپاره وټاکل شو. سپاه قدس څانګه د سپاه پاسداران انقلاب اسلامي له پولو بهرنۍ څانګه ده چې په ۱۳۶۹ هجري لمریز کال کې سپاه کې ورزیاته شوه. د دې سپاه لومړی قومندان احمد وحیدي و او له هغه وروسته قاسم سلیماني د ایران د سپاه قدس لښکر قومندان شو او د هغه له شهادت وروسته اسماعیل قاآني د دې ځواک قومنداني په غاړه واخیسته.

په افغانستان کې طالبانو او القاعدې سره مقابله

د قدس ځواک د قوماندان په توګه د قاسم سلیماني ټاکل په افغانستان کې د طالبانو د فعالیتونو له زیاتېدو سره هم زمان وو. هغه به د افغانستان له مجاهدینو سره همکاري کوله چې یو په کې احمد شاه مسعود و. او د ځینې مجاهدینو په وینا، هغه په ځلونو ځلونو طالبانو او القاعدې سره د مقابلې لپاره افغانستان ته حاضر شوی و. په افغانستان کې په دره پنجشیر کې احمد شاه مسعود او مجاهدینو سره د هغه د ملاقات فلم خپور شوی دی.

د افغانستاني پوځ په وینا، په افغانستان کې د سلیماني شتون بریالیتوب سره و، ځکه چې هغه یو دوستانه شخصیت درلود چې په اسانۍ سره یې د بل لوري باور ترلاسه کاوه او د ځواکونو ترمنځ د اوربند او همکارۍ لپاره د زمینې د برابرولو عالي وړتیا یې درلوده.

قاسم سلیمانی د احمدشاه مسعود تر څنګ

په لبنان او فلسطین کې اسرائیلو سره مقابله

پر لبنان د اسرائیلو د یرغل پر مهال د ۳۳ ورځنۍ جګړې پر مهال، قاسم سلیماني د بیروت په جنوبي سیمو او په لبنان کې د حزب الله د عملیاتو په مرکزي قومانداني کوټه کې موجود و.

د حماس د غورځنګ د مشرانو په وینا، هغه له حماس سره ژورې اړیکې درلودې او د فلسطین له مقاومت څخه یې ملاتړ کاوه. د دې پر بنسټ، هغه وتوانید چې حماس د اسرائیلو پر ضد په پرمختللو وسلو سمبال کړي. او د ځمکې لاندې تونلونه چې له اسرائیلو سره د مقابلې لپاره کیندل شوي وو، د عماد مغنيه او قاسم سلیماني له عملیاتي پلانونو څخه وو.

سیدحسن نصرالله د قاسم سلیمانی او عماد مغنیه تر څنګ

په عراق کې له داعش سره مقابله

قاسم سلیماني په عراق او سوریه کې د داعش پر وړاندې د مبارزې له قوماندانانو څخه و. داعش یوه تکفیري ډله وه چې په عراق کې د صدام له حکومت ختمیدو وروسته چې کله حکومت د چا په لاس کې نه و هغه وخت پیدا شوه په ۲۰۱۴ کې چې کله د موصل ښار د داعش په لاس ورغی او بغداد هم تر ماتی خوړلو حد ته نږدی و، قاسم سلیمانی د عراق مرجع تقلید سید علی سیستاني سره وکتل او له هغه وروسته آیت الله سیستاني د داعش پر ضد د جهاد فتوا صادره کړه هغه د حشد الشعبي د ځواکونو یوه برخه جوړه کړه او له عراق څخه د داعش په شړلو کې یې اغیزناکه ونډه درلوده، تر دې حده چې حیدر العبادي د عراق د هغه وخت لومړي وزیر د قاسم سلیمانی نامه د داعش پر ضد له اصلي متحدانو په توګه یاده کړه.

د داعش پر ضد په ډیرو عملیاتو کې، سلیماني د ولسي خوځښت ځواکونو، د عراق پوځ او د عراق د کردستان سیمه ایز حکومت ځواکونو ته مشوره ورکړې؛ له هغو ځینې د عراق په صلاح الدین ولایت کې د آمرلي ښار آزادول، د تکریت بیا نیول، د عراق په شمال کې د اربیل په ښار کې د داعش د نفوذ مخه نیول، او همدارنګه په سامرا کې د داعش پر وړاندې جګړه.

په سوریه کې د تکفیري ډلو سره جګړه

په سوریه کې د داعش او تکفیری ډلو سره د مبارزې لپاره، سلیماني د سوریې ملي دفاعي ځواکونه تنظیم کړل په 2011 کې، د هغه تر قوماندې لاندې ځواکونه چې د فاطمیون لښکر او د زینبیون لښکر په ګډون د حرم د مدافعینو په نوم پیژندل شوی، سوریې ته لاړ. د بوکمال ښار د حمص په جنوب کې د تدمر تاریخي ښار او د القصیر ښار آزادي د سوریې په جنګ کې د هغه له لاس راوړنو څخه وو.

د داعش د ختمیدو اعلان

قاسم سلیماني د ایران د اسلامي جمهوریت رهبر سید علي خامنه ای ته په یوه لیک کې چې د ۱۳۹۶ کال د لړم د میاشتې په ۳۰ په ایراني رسنیو کې خپور شو، قاسم سلیماني د داعش د واکمنۍ د ختمیدو اعلان وکړ او د عراق پولې ته څیرمه د سوریې په ښارونو بوکمال کې یې د سوریې د بیرغ د پورته کولو خبر ورکړ. له دې وړاندې هم سلیماني په ۱۳۹۶کال کې د وږي د میاشتې په ۳۰ دا وعده کړې وه چې له درې میاشتو په کمه موده کې به د نړۍ له مخ د داعش نامه ورکه کړي.

د داعش د ختمولو په اړه د قاسم سلیماني لیک ته د ایران د اسلامي جمهوریت د معظم رهبر د ځواب یوه برخه:

تاسو د داعش د سرطاني او وژونکې ډلې په شنډولو سره نه یوازې د سیمې او اسلامي نړۍ بلکې د نړۍ ټولو ملتونو او انسانیت ته ستر خدمت کړی دی.

د مزارونو د بیا رغونې او اربعین ته د پیاده تږ دفتر

د سپڅلو مزارونو د بیارغونې مرکزي دفتر د قاسم سلیماني د قوماندې پرمهال د سپاه پاسداران د قدس ځواک په مستقیم ملاتړ سره جوړ شو او د سلیماني لخوا یې مسؤل هم وټاکل شو. قاسم سلیماني د اربعین پیاده تګ زوارانو لپاره د امنیت په برابرولو او همدارنګه د اربعین د زوارانو لپاره د لوژیستیکي مرستو او اسانتیاوو په برابرولو کې هم رول لوبولی دی؛ لکه څه رنګ چې د هغه هڅو سره د ایراني اربعین زوارانو لپاره د عراق ویزې هم خمتې شوي دي.

پوځي درجې

قاسم سلیماني ته په ۱۳۹۷ کال کې د ایران د اسلامي جمهوریت د رهبر له خوا د ذوالفقار د جایزې ورکول

قاسم سلیماني په ۱۳۸۹ کال کې د ایران د وسله والو ځواکونو له لوی مشر سید علي خامنه اي څخه د ډګر جنرال رتبه ترلاسه کړه. همدارنګ د ۱۳۹۷کال د سلواغی د میاشتې په ۱۹د ایران د اسلامی جمهوري مشر هغه ته د ذوالفقار نشان ډالۍ کړ. د ایران د اسلامی جمهوري د قانون له مخې دغه نظامي ډالۍ هغه لویو قوماندانانو او د عالي رتبې مشرانو ته ورکول کیږي چې اقدامات یې د عملیاتو په پلان او لارښود بریالي شوي وي او ښې پایلې او لاس راوړنې یې لرلي وی. سلیماني په 1357 کې د ایران له انقلاب وروسته لومړی کس و چې د ذوالفقار جایزه یې ترلاسه کړه. هغه همدارنګ په ۱۳۹۸ کال کې له شهادته وروسته د ستر جنرالی نظامي رتبې ته رسېدلی دی.

خاص ځانګړنې

د اسلامی جمهوریت د معظم رهبر له قوله، د سلیمانی په ژوند کښې د نړۍ له شیطانانو او شرارتونو سره د مبارزې په ډګرونو کښې د کلونه اخلاص او زړورتیا او د شهادت د کلنو هیلې څرګندې دی. په بېلابېلو برخو کې د ده ځينې نورې ځانګړنې عبارت دي له: له اهل بیت(ع) سره مینه او عقیدت، ولایت مداري، تعبد او معنویت، پوځي هوښیارتیا، د شجاعت او د جګړې روحیه، د شهادت غوښتنې روحیه، اخلاص، له پولو هاخوالی، د ډیپلوميسي په ډګر کې لوړوالی، سخت کاري، نظم او انضباط او په چارو کې زیرتیا، اعتدال او د خلکو تر مینځ شونه. د مقاومت نړیواله څېره چې په اسلام کې د امام خمیني په مکتب کې روزل شوی و د قربانۍ او پرهېزګارۍ له جذبې ډک، د خدای په لاره کې بې پروايي او د خدای په لار کې جهاد او په خپلې ذمه وارۍ عمل کول.

غوره ویناوې

• د اسلامي حکومت د جوړولو زړورتيا چې د دين ټولو ستنو ته هویت او شخصیت ورکړي دا د امام يوه ځانګړې نښه وه. د امام خدمت د بل چا له هیڅ یو کار سره نه شي پرتله کېدای.
• د يووالي تر ټولو مهمه برخه د بنسټيزو مسايلو په اړه يووالى دى.
• كه خداى له چا سره مينه وكړي، نو د هغه له مینې او محبته د ټولو زړونه ډکوي.

د بغداد په هوايي ډګر کې شهادت

د ۲۰۱۸ کال د سلواغي په ۱۳ قاسم سلیماني د بغداد هوايي ډګر ته څېرمه د هغه په موټر د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په یوه تروریستي برید کې د حشد الشعبي (د عراق د خلکو د تحرک) مرستیال ابو مهدي المهندس په ګډون له یو شمېر نورو کسانو سره شهید شو.

له دغه برید څو ساعته وروسته د امریکا دفاع وزارت یوه اعلامیه خپره کړه او اعلان یې وکړ چې د قاسم سلیماني پر موټر برید د امریکې د هغه وخت د ولسمشر ډونالډ ټرمپ په امر ترسره شوی دی.

په قاسم سلیماني تر دې وړاندې هم څو ځله برید شوی و؛ نوموړی د لومړي ځل لپاره په ۱۳۶۰ کال کې د یوه ډاکټر له خوا ورباندې برید وشو هغه ډاکټر چې د مجاهدین خلق له سازمان سره يې تړاو درلود،. په ۱۳۹۸ کال کې د تلی د میاشتې په لومړيو کې، حسین طائب چې د سپاه د اطلاعاتو د حفاظت د سازمان مشر و دا خبر ورکړ چې داسې کسان يې نیولي دي چې غوښتل یې چې قاسم سلیماني په کرمان کې ووژني.

غبرګونونه

سید علي خامنه‌ ای:

«د هغه څه په وړاندې چې هغه د هیواد بلکې د سیمې لپاره سرچینه شو د هغو په وړاندې زه احترام کوم».

د ترهگرو عملیاتو په ترڅ کې د قاسم سلیماني شهیدیدل د نړۍ په بیلا بیلو هیوادونو کې د احتجاجونو سبب شول او د ایران او د نړۍ په نورو هیوادونو کې د هغه د یاد په خاطر مراسم جوړ شول او د ایران او نورو هیوادونو سیاسي او مذهبي شخصیتونو هم د هغه د شهادت په اړه غبرګون وښود. د ایران د اسلامي جمهوریت رهبر سید علي خامنه اي په یوه پیغام کې هغه د مقاومت نړیواله څېره بللې او د هغه د شهادت په مناسبت یې په ایران کې درې ورځنی ملي ماتم اعلان کړی دی د ایران د درې ګونو قواوو د مشرانو او د ایران او عراق د چارواکو په ګډون نورو سیاسي او مذهبي شخصیتونو او د تقلید مراجعو د هغه د زړورتیا، اخلاص او قربانۍ وستایلې.

په لبنان کې د حزب الله لوی مشر سید حسن نصرالله، په یمن کې د انصارالله مشر سید عبدالمالک بدرالدین الحوثي او د سوریې، لبنان او عراق ولسمشران هغه غیر ایراني سیاسي شخصیتونه وو چې د سلیماني شهادت یې وغندلو. د افغانستان ولسمشر، ترکیې ولسمشر او د روسیې د بهرنیو چارو وزیر د هغه شهادت د ایران ملت ته تسلیت ووایه. د ملګرو ملتونو ځانګړي خبريال اګنیس کالامارد د قاسم سلیماني او ابو مهدي المهندس دا ترور غیر قانوني او له نړیوالو قوانینو سرغړونه بللې ده. یو امریکايي تاریخ لیکونکي یرواند آبراهامیان هم ټینګار کړی چې ایرانیانو امریکا د یو سازشي حکومت په توګه ګڼله او له دې وروسته به دغه حکومت یو تروریستي حکومت ګڼي. مایکل مور په نوم یو امریکايي فلم جوړونکي د امریکا د حکومت دغه کړنه په کلکه وغندله او د امریکا حکومت یې په ښکاره توګه جنګ غوښتونکی وباله.

پایلې

د قاسم سلیماني د شهادت ځینې پایلې دا دي:

• له عراق څخه د امریکایانو د ویستلو د پلان تصویب: د قاسم سلیماني او ابو مهدي المهندس له شهادت وروسته د عراق ځینو سیاسي ډلو او د دغه هیواد یو شمیر خلکو له عراق څخه د امریکايي پوځیانو د وتلو غوښتنه وکړه. د ۱۳۹۸ کال د مرغومي د میاشتې په ۱۵مه د عراق پارلمان په یوه بیړنۍ غونډه کې له عراق څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو پلان تصویب کړ که څه هم د حشد الشعبي پر پوستو د امریکا له بریدونو وروسته له عراق څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو موضوع راپورته شوې وه او لوی مرجع تقلید سید کاظم حائري هم په عراق کې د امریکايي ځواکونو پاتې کېدل حرام اعلان کړ.

• په عین الاسد هوايي اډه د ایران توغندیز برید: د ۱۳۹۸ کال د مرغومي د میاشتې په ۱۸نیټه د قاسم سلیماني د وژل کیدو په غبرګون کې د اسلامي انقلاب سپاه پاسداران، د عین الاسد په هوايي اډه چې په عراق کې د امریکا پوځي اډه وه، توغندیز برید وکړ.
• د مرغومي د میاشتې ۱۳مه، د مقاومت د نړیوالې ورځې په توګه د ایران د اسلامی جمهوریت په کلیزه کښې نومول شوې ده

جنازه او دفن

د قاسم سلیماني د جنازې مراسم له ابو مهدي المهندس او نورو ملګرو سره ۱۳۹۸ کال د مرغومي په ۱۴ مه نېټه د بغداد، کربلا او نجف په ښارونو کې د سیاسي او مذهبي شخصیتونو او د عراق د عامو خلکو په ګډون کې ترسره شول. په کربلا کې د حضرت عباس د مزار مشر سید احمد الصافی او په نجف کې شیخ بشیر نجفي د هغه په جنازه لمونځ ادا کړ. بیا د ایرانی شهیدانو او ابو مهدی المهندس جنازه ایران ته راوړی شوه او د مرغومي په ۱۵مه په اهواز او مشهد کې او د مرغومي په ۱۶ مه په تهران او قم کې د هغه جنازه ترسره شوه.

د ایران د اسلامي جمهوریت مشر سید علي خامنه اي د ۱۳۹۸ کال د مرغومي په ۱۶ مه په تهران کې د قاسم سلیماني او د هغه د نورو ملګرو په ګډون د ابو مهدي المهندس د جنازې لمونځ وکړ. د حماس د سیاسي دفتر مشر اسماعیل هنیه په تهران کې د هغه د جنازې په مراسمو کې د فلسطین د ازادۍ لپاره د قاسم سلیماني هڅې وستایلې او هغه یې «د قدس شهید» وباله. د روس خبري آژانس روسیا الیوم، د هغه جنازه د امام خمیني له جنازې وروسته د تاریخ تر ټولو لویه جنازه وګڼله د سپاه پاسداران انقلاب اسلامي د ویاند په وینا، د سلیماني په جنازه کې شاوخوا ۲۵ میلیونه کسانو ګډون کړی و

د قاسم سلیمانی جنازه د مرغومي د میاشتې په ۱۷ په کرمان ادا شوه او د ۱۳۹۸کال د مرغومی د میاشتی په ۱۸ په دې ښار کې خاورو ته وسپارل شو.

په کرمان کې د ۱۳۹۸ کال د مرغومي د میاشتې په ۱۷ د قاسم سلیمانی جنازه

وصیت‌نامه

د هغه وصیت له مخې چې د۱۳۹۸کال د سلواغي د میاشتې په ۲۴ نیټه د قاسم سلیماني په څلویښتمه ورځ په تهران کې د قدس ځواکونو د قوماندان اسماعیل قاآني له خوا ولوستل شو د سید علي خامنه ای په پیروۍ او د ستر ولایت فقیه په ملاتړ، د شهیدانو بچیانو ته د پاملرنې او د ایران د وسله والو ځواکونو درناوي ته پاملرنه شوې وه او په یوه برخه کې يې د اسلامي جمهوریت اهمیت یاده شوې وه. او دا یې د حسین بن علي علیه السلام د قوماندې ځای او د حرم په توګه ستایلی و او ګواښ یې ورکړی و که چرته دښمن دا حرم له منځه یوړ نو یو حرم به هم پاتی نه شي، نه ابراهیمي حرم او نه محمدي(ص) حرم. سلیماني د څلویښتمې مراسم د ایران په بیلا بیلو ښارونو او ځینو نورو هیوادونو کې ترسره شو.

د نورو له نظره

په ۲۰۱۹ کال کې په خپله ځانګړې ګڼه کې چې امریکايي مجله فارن پالیسي هر کال د نړۍ د سلو مفکرینو د معرفي کولو لپاره خپروي، قاسم سلیماني د دفاع او امنیت په برخه کې د لسو مخکښو مفکرینو په نوملړ کې شامل شو. د امریکا د پوځ د یوه قوماندان په وینا، جنرال سلیماني د ستراتیژیکو اړیکو په برخه کې د یو صحیح حساب کوونکی او عملیات کوونکی دی چې په سیمه کې د ایران موقعیت مزبوت کړ او د شیعو په متحدولو او ځواکمنتیاو کې بریالی و. ځینې سیاسي شنونکي په دې باور دي چې قاسم سلیماني په نړۍ کې له ټولو لوړو جنرالان څخه بلل کېدای شي.

هنري او رسنۍ کارونه

د قاسم سلیماني له شهادت وروسته د 1398 کال د مرغومي په ۲۳ مه په قم کې د «نقش نګین سلیماني» په نوم یوه هنري غونډه جوړه شوه. په دې هنري ورکشاپ کې د خوشنویسۍ، خطاطۍ، نقاشۍ، انځورګرۍ او معرق استادانو او محصلینو د «مقاومت و شهدای جنایت اخیر رژیم تروریستی آمریکا» تر عنوان لاندې هنري اثار وړاندې کړل.

همدارنګه د قاسم سلیماني د ژوند د اړخونو په اړه د «سرو بلند انقلاب اسلامی» تر سرلیک لاندې د هنري اثارو د جوړولو ورکشاپ د ایران د اسلامي هنرونو (خصوصي) څانګې د پروفیسور فرشچیان لخوا د ۱۳۹۸ کال د سلواغي د میاشتې په ۱۷مه او ۱۸مه نېټه ترسره شوه. د «مکتب حاج قاسم سلیمانی» تر عنوان لاندې د رسنو د تولیداتو یادونه د ۱۳۹۹ کال د مرغومي په میاشت کې په اهواز کې ترسره شوه.

د قاسم سلیماني د ژوند او فعالیتونو په اړه بېلابېل مستند فلمونه جوړ شوي دي. لکه «قاسم»، «خاطرات آن مرد»، «۷۲ ساعت» او «د جنوري په پیل کې». همدارنګه، مستند فلم «قاسم» په هسپانوي ژبه ژباړلی شوی او په هسپانیا تلویزیون کې د نړۍ په کچه د هسپانوي ویناوالو لپاره خپور شوی دی. د فنلینډ ټیلیویژن هم د قاسم سلیماني په هکله یو مستند نشر کړی دی.

د «حاج قاسم» په نامه د کتاب سرمخ

ځانګړي کتابونه

د قاسم سلیماني په اړه ډېر اثار خپاره شوي چې ځینې یې دا دي:

• « از چیزی نمی‌ترسیدم؛ له هیچا نه ډارېدم»؛ د قاسم سلیماني په خپل لاس لیکلی ژوند لیک، ۱۳۶ مخونو کتاب چې په ۱۳۹۹ کال کې چاپ شو. دې کتاب کې د قاسم سلیماني په خپل لاس لیکلی د هغه د ماشومتوب او ژوند څخه د کرمان په قنات ملک کلي کې په ۱۳۵۷ کې د پهلوي حکومت پروړاندې مبارزې هم شاملې دي
• «حاج قاسم: جستاری در خاطرات حاج قاسم سلیمانی»، یو ۱۶۷ مخیز کتاب چې د ایران او عراق د جګړې پر مهال د قاسم سلیماني ځینې خاطرې او ویناوې په کښې راټولې شوي دي. دا کتاب په ۱۳۹۴ لمریز کال کې د «یازهرا» مطبعې له خوا چاپ شوی دی دغه کتاب په عربي ژبه ژباړل شوی او په لبنان کې د جمعیت المعارف له خوا خپور شوی دی.

د «از چیزی نمی‌ترسیدم» په نامه د کتاب سرمخ

• «سربازان سردار» د "مرتضی کرامتي" لخوا لیکل شوی په دې کتاب کې هم د قاسم سلیماني او شهیدانو په اړه چې د حرم دفاع یې کړې وه لیکل شوی دي. دا کتاب د «آیکوت پازار باشی» له خوا ژباړل شوی او د ترکیې په استانبول کې د feta خپرندویې ټولنې له خوا خپور شوی دی. دا کتاب ۲۰۸ مخونه لري.
• «سلوک در مکتب سلیمانی»، د محمد جواد رودګر په لیکنه، د اسلامي فرهنګ او فکر د څیړنیز انستیتیوت د معاصر علم او فکر فرهنګي بنسټ له خوا په 264 مخونو کې په 1399 کال کې خپور شوی دی. په دې کتاب کې د قاسم سلیماني د ټولنیز تصوف اصول او طریقې تشریح شوي دي.
• «عقل سرخ» په دې کې د قاسم سلیماني د شخصیت او نړۍ لید په اړه د انسانیت او ټولنیزو علومو د پوهانو د مقالو او یادښتونو ټولګه شامله ده.
• «سلیمانی عزیز»، د قاسم سلیماني د ژوند، جګړې او د هغه د وصیت متن په ۲۵۶ مخونو کې خپور شوی دی.
• «شاخص‌های مکتب سلیمانی»، په دې کې د قاسم سلیماني د اعتقادي او کلتوري شخصیت ځانګړنې شاملې دي چې په ۱۳۹۹ کال کې خپور شوی دی.

اړونده لیکنې

• ما ملت امام حسینیم
• د لبنان حزب الله
• د یمن د انصارالله غورځنګ
• د حرم مدافعان
• د مقاومت محور
• حشد الشعبی

بهرنې اړیکې

• (د شهید سترجنرال قاسم سلیماني د اثارو د ساتنې او خپرولو بنسټ)بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی
• (د شهید حاج قاسم سلیماني ډیټابیس)بانک اطلاعاتی شهید حاج قاسم سلیمانی
• (د جنرال سلیماني ملټي میډیا اډه)پایگاه چند رسانه‌ای ژنرال سلیمانی
• (د سردار قاسم سلیماني انځورونه، ژوند او وختونه؛ د قوماندان خصوصي ژوند کیسه)«تصاویر، زندگی و زمانه سردار قاسم سلیمانی؛ روایتی از زندگی خصوصی فرمانده»، همشری آنلاین.