د مریم امیدواري

د حضرت مريم(س) امیدواري يوه معجزه ده چې په هغه کې د عمران لور مريم پرته له دې چې کوم سړي کورولی وکړي امیدواره شوه او په نتيجه کې يې د حضرت عيسى(ع) وزیږید. د مریم د امیندوارۍ پیښه په قرآن او انجیل دواړو کې ذکر شوې ده دواړه وايي چې حضرت مریم(س) بې واده وه خو په ځینو توضیحاتو کې توپیر سره ذکر شوې ده.

د قرآن له مخې، مريم له خلکو څخه په يوه جلا ځای ته د عبادت لپاره وتلې وه، چې د خدای فرښته هغې ته راښکاره شوه او د یو ماشوم زېری يې ورکړ. قرآن د مریم د امیندوارۍ یادونه یوازې دې بیان سره کړې چې «په هغې کې مو له خپله روحه ورپو کړل». ځینې ​​مفسرین په دې باور دي چې دا د بشري علومو په چوکاټ کې نه ده چې پوه شي چې مریم څنګه امیندواره شوه.

د مريم د سورت د آيتونو له مخې، له امیندوارۍ وروسته د ولادت درد مريم د خرما د ونې تنې ته راکاږله؛ مریم په دې حال کې مرګ ارمان وکړ. مفسرانو د مريم دا خبرې د خلکو د ملامتۍ د وېرې له سببه ګڼلي دي. د قرآن له مخې مريم ته د خداى له لوري ويل شو چې مه خفه کېږه او د هغې د تکليفونو د لرې کولو لپاره، د هغې تر پښو لاندې د اوبو يو نهر روان شو او ورته تازه خرما په لاس ورغلی. همدارنګه له مريم څخه وغوښتل شول چې د خپل ماشوم په ليدو دې خوشحاله شي.

د قرآني آيتونو له مخې، مريم ته، چې خلکو سره له مخامخیدو وېرېده، حکم وشو چې د چوپتیا روژه دې ونیسي او له خپل ماشوم سره بېرته خلکو ته راغله. د نساء سوره په ۱۵۶آيت کي راغلي دي چي پر مريم باندي د هغې د امیندوارۍ او د ماشوم د پيدايښت له امله لور تور ولګول شو. مريم خپل ماشوم ته د ځواب ورکولو لپاره اشاره وکړه او په معجزې سره ماشوم خپله ژبه خلاصه کړه او ويې ويل: «زه د الله بنده يم. هغه ماته (اسماني) کتاب راکړی دی او زه یې نبي ګرځولی یم». د ځینو مفسرینو په وینا، په دې معجزه سره، عیسی(ع) د خپلې مور پاکوالی ثابت کړ.

د مریم(س) د امیندوارۍ معجزه

مریم سوره، ۲۰ آیت:

«زما به څه رنګ زوی وي په داسې حال کې چې هیڅ یو انسان ما ته نه دی نږدی شوی او زه بدکاره هم نه وم.»

ــــــــــــــــــــ

                  انجیل لوقا، ۱ باب، ۳۴ آیت:

«خو دا به څه رنګ امکان ولري؟ د هیڅ سړي لاس ماته هیڅ کله نه دی رسیدلی.»

د مريم د امیندوارۍ معجزه په انجیل او قرآن دواړو کې په ځینې اختلافونو سره ذکر شوې ده. د قرآن مفسرينو د حضرت مريم امیدواري چې بې د کوم سړي له مداخلې وه، يوه ستره معجزه او غیر معمولي عمل او یوه عجیب کیسه بللې ده. يوه شيعه مفسر سيد محمد حسين فضل الله (وفات 2009) په دې پېښه کې د معجزې سبب دا ګڼلی، چې د انسان د طبيعي زوکړی د قانون په خلاف، له يوې داسې مور څخه ماشوم پيدا شوى، چې له نارينه سره يې هېڅ اړیکه نه ده لرلې. خداى په قرآن کريم کې حضرت مریم او د هغې زوی عيسى(ع) د نړۍ لپاره يوه نښه (آيت) ګڼلې ده. د دې صفت دليل دا ګڼل شوی چې يوې پېغلې ښځې بې له دې چې واده وکړي يا ورته بل انسان لاس ورسي، زوی زیږولی دی او دا پيښه یوه لویه معجزه ده او په ټولو وختونو کې د خلکو لپاره یوه نښه ګڼل شوې ده.

په قرآن کریم کې د مریم د عفت یادونه په انبیاء سوره او تحریم سوره کې شوې ده. په قرآن کریم کې د مریم په پاکوالي ټینګار په هغې باندې د یهودانو د توهین، ځواب ګڼل شوی دی. د شیعو په ځینې تفسیري روایتونو کې راغلي چې د مریم امیدواري یوازې د پرښتې د پوه کولو له امله شوی دی. په قرآن کریم کې د حضرت عیسی(ع) پیدایښت د حضرت آدم(ع) په څېر ګڼل شوی دی. شیعه مفسر سید محمد حسین طباطبایي(وفات: 1360) د دې دواړو د شباهت سبب دا ګڼلی دی چې عیسی(ع) هم د حضرت آدم(ع) په شان، بې له پلاره زیږیدلی دی.

د پيغلې بې واده ښځې د امیندوارۍ یوه علمي وجه

شيعه مفسر ناصر مکارم شيرازي د مريم د امیندوارۍ د پېښې په اړه دا پوښتنه کوي، چې آيا د دې پېښې له معجزې سره سره، له علمي نظره هم بې له پلاره د ماشوم زېږېدل ممکن دي؟ د مکارم شيرازي په وینا، په عصري زمانه کې د ساينس پرمختګ سره، د دې خبرې ممکن شونه د ويرجنيت(د بې واده ښځې امیندوارۍ)  تر عنوان لاندې تائيد کړې ده. د بې واده ښځې امیدواري د جنين د پيدايښت يوه طريقه ده چې په کې پيدایښت یواځې د ښځینه جنس په شتون کیږي او د نارینه جنس په تولید کې کوم رول نه وي. ویل شوي دي چې د بې واده ښځې بچي راوړل په دوه ډوله طبیعي او مصنوعي طریقې کیدی شي او د دې طبیعي ډول په ځینې حشراتو کې لیدل شوی دی. همدارنګه، دا تایید شوې چې په ځینو ډولونو کې، په لابراتوار کې مصنوعي طریقې سره له بې واده ښځینه بچي پيدا کړی شوي دي. راپور شوي چې په تی لرونکو حیواناتو کې د دې کړنالرې د ترسره کولو هڅې شوي، که څه هم د لومړنیو بریالیتوبونو سره سره، د انسان د کارونې لپاره اړین ساینسي تأییدونه لا نه دي ترلاسه شوی.

د مریم امیدواري: راپور او څه رنګوالی

د قرآني آيتونو له مخې مريم د عبادت لپاره د مسجد الاقصی په ختيځه برخه کې په يوه جلا ځای کې، له خلکو څخه بیله شوې وه. هلته هغې ته یوه فرښته څرګنده شوه چې په آل عمران سوره کې فرښته او په مریم سوره کې د روح یاد شوی دی. مفسرینو دا جبرائیل ګڼلی دی. په مریم سوره کې پر دې ټینګار شوی چې فرښته د انسان په بڼه راښکاره شوې وه. د مفسرینو په وینا دا پېښه د مریم د وېرې لامل شوه. د مفسرینو د راپور له مخې مریم د هغه کس (فرښتې) له شره خدای ته پناه یوړه. د آل عمران سوره او مریم د ځینو آیتونو او تفسیرونو له مخې فرښتې ځان د خدا راستولی وبوله. او مریم ته یې د خدای له خوا زیرې ورکړی چې ماشوم به یې پیدا کیږي. د آل عمران سوره په آیت کې دا ماشوم عیسی د مریم(ع) زوی ګڼل شوی دی او د خدای د درګاه له مقربانو ګڼل شوی دی. د قرآن له مخې مريم د دې زیري په وخت کې وپوښتل چې زه څنګه د ماشوم مور کیدی شم، په داسې حال کې چې هیڅ انسان ما ته لاس نه دی راوړی او زه بدکاره ښځه هم نه وم. د مریم سوره د آیت له مخې پرښتې د بې پلاره ماشوم پیدا کول د خدای لپاره اسان کار ګڼلی دی.

د مکارم شيرازي په وينا، قرآن د مريم امیندوارۍ د مودې په اړه څه نه دي ويلي. مفسرانو، په د مودې په اړه بیلا بیل نظرونه بیان کړي دي: له څو ساعتو، تر 9 میاشتو. ویل کیږي چې په احادیثو کې هم د امیندوارۍ موده مختلفه راپور شوې ده. د اهل سنت مفسر ابن کثیر مشهور قول نهه میاشتې ګڼلی دی.

د امیندوارۍ څه رنګوالی

د مکارم شیرازي په وینا، قرآن د امیندوارۍ د څه رنګوالي په اړه واضح بیان نه کوي او یواځې داسې وايي «په هغې کې مو له خپل روحه وپوکل» د شیعو په تفسیري روایتونو کې، په څرګنده ویل شوي دي چې د هغې امیدواري یواځې د فرښتې په پوه کولو سره وه. مکارم شیرازي د مریم د امیندوارۍ څه رنګوالی د مفسرانو په نږد مختلف راپوروۍ؛ ځينو مفسرينو د مريم د جامو په غاړه کې د جبرئيل پوه کول ګڼي. ویل شوي دي چې دا یوه کنایه ده او له جامې څخه مراد خیټه(رَحِم) ده. شیعه مفسیر شیخ طوسي (وفات کال ۴۶۰ق)، دا قول ضعیف ګڼلی دی. علامه طباطبایي په مریم کې د روح پوه کول په دې معنې اخستي دي چې د عیسی(ع) د زیږون عادي نه و. د نورو انسانانو په خلاف، پرته له طبیعی لارې هغه پیدا شوی دی او د حضرت آدم(ع) په څیر د هغه زوکړه د خدای تعالی د مطلقې ارادې پایله وه. محمد جواد مغنیه(وفات: ۱۴۰۰ هـ ق) چې یو شیعه مفسر دی، د مریم(س) د امیندوارۍ او د عیسی(ع) زیږون له هغو شیانو څخه ګڼي چې په دې اړه يې پوره پوهېدل ممکن نه دي او یوازې خدای په دې اړه پوره پوهه لري.

د مرګ له ارمانه تر د عیسی(ع) زیږونه

«تولد مسیح» د حسین بهزاد نقاشي؛ په نیویارک کې د نړیوالو مقابلو غوره شوی نقاشي (۱۹۵۸م)

د قرآن له مخې مريم له خلکو څخه د جدایۍ په غرض يوه لرې ځاى ته لاړه. ځينو مفسرينو دغه ليرې ځاى د نن ورځې په فلسطين کې د ناصره ښار ګڼلى دى. د مریم سوره د آیت له مخې، د زیږون درد مریم یوې وچې تنې ته راکاږله. مریم په دې وخت کې د مرګ ارمان وکړ: «کاش چې له دې مخکې مړه شوی وای او یاده وتلې وای. د مریم د دې ارمان سبب له خلکو څخه شرم. هغوي سره ملاویدل او د عزت ختمیدو وېره ګڼلې ده.

يوه شيعه مفسر سيد محمد تقي مدرسي په خپل تفسير كې د مريم د دې خبرو د علت په بيانولو سره ويلي دي: مريم يوه ځوانه نجلۍ وه چې دنيا یې پریښې وه او فردي او ټولنيز مسووليت يې نه درلود؛ اوس دا ډول ښځه د زیږون درد لري او نه پوهیږي چې څه وکړي. هغه د دې پېښې په سختو ټولنيزو پايلو پوهيږي او له هغې د تیښتې لپاره د مرګ ارمان کوي. مکارم شیرازي د مريم له خوا د مرګ ارمان د دې نښه ګڼي چې له ژونده يې عفت ډېر خوښېده.

د قرآني آيتونو له مخې، وروسته له دې چې مريم د مرګ ارمان کوي، د هغې د پښو لاندې يې غږ راځي چې له هغې څخه غم لرې کړي. دا غږ کونکی ځینې عیسی او ځینو جبرائیل ګڼلی دی. د قرآن د راپور له مخې، خدای د مریم د پښو لاندې یو کوچنی نهر جاري کړ او د کجورې له ونې یې ورته تازه خرما واستولې. د قرآن کريم د آيتونو پر اساس ویل شوي دي چې له دې وروسته مريم ته وويل شول چې خواړه وخوري، اوبه وڅښي او د خپل ماشوم په شتون باندې خوشحاله اوسي.

همدارنګ وګورئ: د مریم سوره 23 او ۲۶ آیتونه

د خپل قوم په لور د مریم ستنیدل

د قرآن له مخې مريم له زیږون وروسته له خپل ماشوم سره بېرته خپل قوم ته راستنه شوه. د قرآن د تفسيرونو له مخې په دې وخت کې مريم ته امر وشو چې له چا سره خبرې ونه کړي او د چوپتیا روژه ونيسي. د قرآن له مخې د مريم قوم هغې ته وويل چې هغې يو ناوړه کار کړى دى او هغې ته يې د طعنې په توګه وویل: اې د هارون خورې، ستا پلار خو بد کس نه و او ستا مور بدکاره نه وه. قرآن دا کلمات تور او یوه لوی بهتان ګڼلی دی.

د فيض کاشاني له قوله، مريم د خپل قوم د طعنې د ځواب لپاره خپل ماشوم ته اشاره وکړه. د مريم سوره د آیت له مخې، هغوي وویل: هغه ماشوم څنګه خبرې کولی شي چې په زنګو کې وي ویل شوي دي چې په دې وخت کې عیسی (په یوه الهی معجزې سره، خپله ژبه په خبرو پرانیستله او ویې ویل: «زه د خدای بنده یم. هغه ماته (آسمانی) کتاب راکړی او زه یې پیغمبر ګرځولی یم.» ځینې مفسرین په دې باور دي چې عیسی(ع) په دې معجزې سره د خپلې مور مریم پاکلمني ثابته کړه.

د مریم د امیندوارۍ په هکله د قرآن او انجیل د روایتونو توپير

ځینې ​​څیړونکي په قرآن او انجیل کې د مریم د پيښې په څیړلو سره دې نتیجې ته رسیدلي چې په قرآن کې مریم خپلواکه اعتبار او منزلت لري، خو په انجیل کې د مریم خبره یوازې هغه وخت ذکر کیږي کله چې د عیسی په اړه کومه خبره وي. په انجیل کې مریم د عیسی(ع) د مور شونې له سببه ارزښت پيدا کړی دی، خو په قرآن کې مریم ځکه ارزښت لري چې هغه مریم وه. په قرآن کې د مریم د امیندوارۍ کیسه ده د انجیل له بیان څخه ډیر مفصل ده؛ قرآن او انجیل د مریم د پيغلتوب او بې واده شونې په اړه موافق دي، خو د انجیل په روایت کې د مریم په اړه له امیندوارۍ وړاندې ځینې توضیحات شتون لري چې په قرآن کې ندي ذکر شوي. له هغو ځینې یوه دا خبره چې هغه د يوسف په نوم د يو چا سره په نکاح کې وه، چې له واده مخکې هغه امیندواره شوه.

د مریم له امیندوارۍ څخه وروسته د پیښو د جزیاتو په اړه، د قرآن او انجیل ترمنځ توپیرونه ښودل شوي: هغه دا چې په قرآن کې، مریم د زیږون پرمهال د وچې کجورې لاندې د ښار څخه بهر یوازې وه، خو په انجیل کې مریم د زیږون په وخت کې د يوسف په کور او يا د ښار په يوه سراى کې، بیان شوي دي؛ بله دا چې په قرآن کې حضرت عيسى(ع) د خپلې مور د پاکوالي د ثابتولو لپاره په زانګو کې خبرې کړې وې، خو په انجيل کې داسې روايت نشته؛ دا چې په قرآن کې عیسی(ع) په زانګو کې د خپل نبوت ګواهي ورکوي، خو په انجیل کې نور خلک لکه شپانه او ستورپوهان د ماشوم په ځانګړتوب باندې پوهیږي.