د امیرالمؤمنین د فضیلت قصیده

د امیرالمؤمنین د فضیلت قصیده
	د امیرالمؤمنین فضیلت د کسايي قصیدې څخه بیتونه د جنګ اسکندري له لاسوند څخه
د شعر نوم	قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین
نور نومونه	د امیرالمؤمنین منقبت‌نامه
شاعر	کَسایي مَروَزي
کينډۍ	قصیده
سټایل	خراساني
موضوع	د امام علي(ع) مدح
ژبه	فارسي
د شعر ویلو وخت	۳۷۰ق
د بیتونو شمیره	۲۳
اړونده	د ابوطالب لامیه قصیده • د دعبل تائیه • د محتشم دولس بند • همای رحمت • قطعه‌ای از بهشت • ای اهل حرم • با آل علی هرکه درافتاد ورافتاد • مکن ای صبح طلوع • ها علي بشر کیف بشر

د اميرالمؤمنين د فضیلت قصيده، یا قصیدة فضل اميرالمؤمنين (ویل شوې: ۳۷۰ق) د کَسایي مَروَزي يو پارسی شعر دی چې د امام علي(ع) په ستاینه کې دی. کسايي، په دې شعر کې، د قرآن د آيتونو او روايتونو په مرسته هڅه کړې د امام علي(ع) د پيغمبر(ص) د بلا فصل جانشينۍ حقانيت ثابت کړي. دا قصيده په تشيع پورې اړوند د پارسی مذهبي ادبياتو تر ټولو پخوانۍ نمونه بلل شوې ده.

د اميرالمؤمنين فضل قصيده له دوو اړخونو مهمه بلل شوې ده: له ادبي پلوه، ځکه چې دا د څلورمې قمري پېړۍ شعر دی او د يوه نامتو شاعر له خوا دی چې د هغه زياتره آثار له مینځه تللي دي؛ د تشيع د تاريخ له نظره، ځکه چې دا د هغه وخت د شيعيانو د ایمان او عقيدې او د هغوی د مذهبي تبليغ او استدلال د طريقې روښانه کوونکې ده.

شاعر، د قصيدې په اوږدو کې، د انسان د نجات لاره له اهل بيتو(ع) سره تولا (مینه څرګندول) بللې او د دوی له ولایت پرته یې عبادت بې ارزښته ګڼلی دی. همداراز د دې تولايي (مینه څرګندول) چلند تر څنګ، د اهل بيتو(ع) د دښمنانو پر وړاندې تبرايي (کرکه څرګندول) چلند لري او په هغوي یې سخت ټکونه کړې دي.

حیثیت

د ځينو څېړاندو په وينا، د اميرالمؤمنين فضل قصيده (د فضیلت قصیده)^[۲] يا د اميرالمؤمنين منقبت‌نامه^[۳] د کسايي مروزی له خوا يو پارسی شعر دی چې د امام علي(ع) په ستاینه کې دی او شاعر پکې د آيتونو او روايتونو په مرسته له پيغمبره(ص) د هغه د بلا فصل جانشينۍ حقانيت ثابت کړی دی.^[۴]

تاريخ پوه، رسول جعفريان، دا قصيده د امام سجاد(ع) او امام صادق(ع) په ستاینه کې هم بللې ده.^[۵] دا قصيده «استواره»، «لوړه»، «له مینځپانګې ډکه» او د کسايي له غوره آثارو څخه بلل شوې ده.^[۶] اديب او تاريخ‌ليکونکي محمدامين رياحي (مړینه: ۱۳۸۸ل)، دا د پارسی مذهبي ادبياتو تر ټولو پخوانۍ نمونه بللې ده چې په وروستيو پېړيو کې، په تېره بيا د صفويه په دوره کې، د شاعرانو لکه محتشم کاشاني په آثارو سره کمال ته رسېدلې ده.^[۷]

د رياحي له نظره، د اميرالمؤمنين فضل قصيده له دوو اړخونو مهمه ده:

له ادبي پلوه، ځکه چې دا د څلورمې قمري پېړۍ شعر دی او د يوه نامتو شاعر له خوا دی چې د هغه زياتره آثار له منځه تللي دي؛^[۸]
د شيعه مذهبي تاريخ له نظره، ځکه چې دا د هغه وخت د شيعيانو د ايمان او عقيدې او د هغوی د مذهبي تبليغ او استدلال د طريقې روښانه کوونکې ده.^[۹]

همدارنګه، دا قصيده د شاعر د عقيدتي او ټولنيز ژوند د مبهمو اړخونو روښانه کوونکې بلل شوې ده:^[۱۰] دا چې هغه، د ځينو د نظر په اپوټه، ^[۱۱] اسماعيلي شيعه نه و، بلکې امامي شيعه و؛^[۱۲] دا چې، د ځينو د نظر پرعکس،^[۱۳] شاعر د محمود غزنوي (مړینه: ۴۲۱ق) يا ځينو عباسي خلفاوو مدحه ویونکی نه و.^[۱۴]

ځانګړنې

د اميرالمؤمنين فضل قصيده د کسايي يوه بشپړه قصيده ده چې په ۲۳ بيتونو کې ده او د بلې بشپړې قصيدې تر څنګ، د کسايي د تازه راټول شوي ديوان تر ټولو مهمه برخه بلل شوې ده.^[۱۵] رياحي، د قصيدې په متن کې د کسايي د اشارې (نولسم بيت) پر اساس، د دې د ویل کېدو نېټه ۳۷۰ق ثبت کړې ده.^[۱۶]

د اميرالمؤمنين فضل قصيده د شاعر د شيعي یرغلیز چلند ښکاره کوونکې بلل شوې ده؛^[۱۷] دا هغه خبره ده چې د شاعر پر وړاندې یې د ځينو خلکو دښمني راپارولې وه؛ په تذکرو کې د بېلګې په توګه،^[۱۸] له کسايي سره د اسماعيلي شاعر او مبلغ، ناصرخسرو، د دښمنۍ يادونه شوې ده. رياحي دا قصيده د دښمنۍ د لامل روښانه کوونکې بللې ده: د کسايي امامي ‌مذهب‌والی او په خراسان کې د اماميه د ودې لامل د کسايي شعر و.^[۱۹]

وايي چې د اميرالمؤمنين فضل قصيده لومړی ځل^[۲۰] په ۱۳۴۸ل کال کې په هغه وخت کې په ترکيې کې د ایران د کلتوري سلاکار محمدامين رياحي، له خوا معرفي شوه.^[۲۱] رياحي دا قصيده د يوې ټولګې (جُنْگ عبدالله بَرْمَکي، تأليف ۹۴۵ق)^[۲۲] له منځه چې د مناقب‌خوانۍ شعرونه^[۲۳] پکې دي او په استانبول کې د توپْقاپوسراي کتابتون کې ساتل شوې، معرفي کړې ده.^[۲۴] يو څه وروسته، د دې قصيدې يوه زړه نسخه په بلې ټولګې (جُنْگ اسکندري، تأليف ۸۱۳-۸۱۴ق) کې وموندل شوه چې د محققانو په نظر، په ځينو مواردو کې د جنگ عبدالله برمکي د نسخې په پرتله لا کره او دقیق ثبت لري.^[۲۵]

مینځپانګه

د اميرالمؤمنين فضل قصيده کې د کسايي عمومي چلند او نظر د امام علي(ع) له پېغمبر(ص) وروسته پر نورو اصحابو د امام علی د برترۍ ثابتول دي.^[۲۶] د ځينو محققانو په وينا، هغه د دې برتری د ثبوت لپاره، هغو قرآني آيتونو ته اشاره کړې چې د شيعه له خوا د امام علي(ع) د ولایت د ثبوت لپاره پرې استدلال شوی دی: د مباهلې آيت، د اسراء سورې ۲۶ آيت، د روم سورې ۳۸ آيت او د واقعة سورې له ۳۸ څخه تر ۴۰ پورې آيتونه.^[۲۷]

همدارنګه، د امام علي(ع) د برترۍ د ثبوت لپاره یې، هغه روايتونو ته اشاره کړې چې د شيعه له خوا پرې استدلال شوی دی:^[۲۸]

د «لا فتی الا علي» حديث او د سفينې حديث. شاعر همدارنګه نورو روايتونو ته هم اشاره کړې ده:^[۲۹]
د «ما منا الا مقتول شهيد» روايت^[۳۰]
د قرآن د شجره ملعونه د مفهوم په تفسير پورې اړوند ځينې روايتونه.^[۳۱]

شاعر د قصيدې په بيتونو کې، د امام علي(ع) د ځينو القابونو لکه حيدر، شير خدا، مرتضی او امام المتقين يادونه کړې ده.^[۳۲]

د اميرالمؤمنين فضل قصيده کې، د انسان د نجات لاره له اهل بيتو(ع) سره تولا (مینه کول) بلل شوې او د دوی له ولایت پرته عبادت بې ارزښته معرفي شوی دی.^[۳۳] ويل شوي چې هغه د دې تولايي چلند تر څنګ، د اهل بيتو(ع) د دښمنانو پر وړاندې تبرايي چلند لري په هغوي یې سخت یرغلونه او ټکونه کړې دي؛ د بېلګې په توګه، رياحي د قصيدې په متن کې د «اميرُ الفاسقين» (د فاسقانو مشر) عبارت د شاعر قهرجن غبرګون بللی دی چې د اميرالمؤمنين په نوم د عباسي خلفاوو د يادولو پر وړاندې یې کړی دی.^[۳۴]

کسايي دا تبرايي چلند د امامانو(ع) د هم‌عصرو دښمنانو او هم د خپل وخت د دښمنانو پر وړاندې څرګند کړی دی. د امامانو(ع) له هم‌عصرو دښمنانو څخه یې، له اموي او عباسي خلفاوو لکه يزيد بن معاويه، مروان بن حکم او معتصم څخه تبرا کړې ده. د خپل وخت له دښمنانو څخه، د ايران د ختيځ له ترک‌نژاده سني‌مذهبه امراوو څخه یې برائت څرګند کړی دی او ویل کیږي چې په قصيده کې د «خان»، «تَگْسين» او «تَکين» عبارات د هغوی لقبونو ته اشاره لري.^[۳۵]

د قصیده متن

فهم کن گر مؤمنی، فضل امیرالمؤمنین

فضل حیدر، شیر یزدان، مرتضای پاک‌دین

فضل آن‌کس کز پیمبر بگذری، فاضل‌تر اوست

فضل آن رکنِ مسلمانی، امامُ الْمُتَّقین

فضل زَیْنُ الْاَصْفیا، داماد فَخْر انبیا

کآفریدش خالقِ خلق‌آفرین از آفرین

ای نواصب، گر ندانی فضل شیر ذوالجلال

آیتِ «قُرْبیٰ» نگه کن وآنِ «اصحابُ الْیَمین»

قُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ برخوان ور ندانی، گوش دار

لعنت یزدان ببین از «نَبْتَهِلْ» تا «كَاذِبِين»

«لا فَتَی اِلَّا عَلِی» برخوان و تفسیرش بدان

تا که گفت و یا که داند گفت، جز رُوحُ الْأَمِين

آن نبی وز انبیا کس نِی به علم او را نظیر

وین ولی وز اولیا کس نی به فضل او را قرین

آن چراغ عالَم آمد وز همه عالم بدیع

وین امام امت آمد وز همه امت گُزین

آن قوام علم و حکمت چون مبارک پی قوام

وین مُعینِ دین و دنیا وز منازل بی‌معین

از مُتابِع‌گشتن او حور یابی با بهشت

وز مخالف‌گشتن او وَیْل یابی با اَنین

‌ای به‌دستِ دیو ملعون، سال و مَه گشته اسیر

تکیه کرده بر گمان، برگشته از عِلمُ الْیَقین

گر نجات خویش خواهی، درسفینه‌یْ نوح شو

چند باشی، چون رهی تو، بینوای دل رهین؟

دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس

گرد کشتی گیر و بنشان این فَزَع اندر نشین

گر نیاسایی تو هرگز، روزه نگشایی به روز

وز نماز شب هَمیدون ریش گردانی جبین

بی‌تولا بر علیُّ و آل او دوزخ‌تر است

خوار و بی‌تسلیمی از تسنیم و از خُلدِ برین

هرکسی کو دل به نقص مرتضی معیوب کرد

نیست آن‌کس بر دل پیغمبرِ مَکّی مَکین

‌ای به کرسی بر نشسته آیةالکرسی به دست

نیش زنبوران نگه کن پیش خان اَنْگَبین

گر به تخت و گاه و کرسی غَرّه خواهی گشت خیز

سجده کن کرسی‌گران را در نگارستان چین

سیصد و هفتاد سال از وقت پیغمبر گذشت

سیر شد منبر ز نام و خوی تَگْسین و تَکین

منبری کآلوده گشت از پای مروان و یزید

حقِّ صادق کی شناسد و آنِ زین‌العابدین

مرتضی و آل او با ما چه کردند از جفا

یا چه خلعت یافتیم از مُعْتَصم یا مُسْتَعین

کآن همه مقتول و مسموم‌اند و مجروح از جهان

وین همه میمون و منصورند اَمیرُ الْفاسِقین

‌ای کسایی، هیچ مَنْدیش از نواصب وز عدو

تا چنین گویی مناقب، دل چرا داری حزین؟^[۳۶]

اړونده څېړنه

د کربلا سوگنامه قصیده

فوټ نوټ

↑ مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۲.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹.
↑ حکیم، «قصیده‌ای نو یافته از کسائی»، ص۵۶.
↑ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.
↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۰۲.
↑ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹-۵۰.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۵۰.
↑ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.
↑ نفیسی، محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، ۱۳۴۱ش، ص۳۹۶.
↑ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.
↑ عوفی، تذکره لباب الالباب، ۱۳۶۱ش، ج۲، ص۵۲۰؛ اته، تاریخ ادبیات فارسی، ۱۳۳۷ش، ص۱۴۸.
↑ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.
↑ حکیم، «قصیده‌ای نو یافته از کسائی»، ص۵۶.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹.
↑ مثال په توګه وګورئ: هدایت، مجمع الفصحاء، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۱۷۱۹.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۶.
↑ مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۱.
↑ «توضیح مجله یغما»، ص۴۴۹؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.
↑ مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۱.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۶.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷.
↑ مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۲.
↑ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲.
↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵.
↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۱.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹-۹۲.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.
↑ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۹۶.
↑ ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷-۴۴۹؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۶-۴۷؛ مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۲.

سرچينې

ابوالحسنی، علی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، در مجله کلام اسلامی، شماره ۲۸، زمستان ۱۳۷۷ش.
اته، هرمان، تاریخ ادبیات فارسی، تحقیق صادق رضازاده شفق، تهران، بنیاد ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۳۷ش.
«توضیح مجله یغما»، در مجله یغما، شماره ۲۵۴، آبان ۱۳۴۸ش.
جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران (از آغاز تا طلوع دولت صفوی)، تهران، نشر علم، ۱۳۸۸ش.
حکیم، سید محمدحسین، «قصیده‌ای نو یافته از کسائی»، در نامه فرهنگستان، شماره ۴۰، زمستان ۱۳۸۷ش.
درخشان، مهدی، اشعار حکیم کسائی مروزی و تحقیقی در زندگی و آثار او، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۴ش.
ریاحی، محمدامین، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، در مجله یغما، شماره ۲۵۴، آبان ۱۳۴۸ش.
ریاحی، محمدامین، کسائی مروزی: زندگی اندیشه و شعر او، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۵ش.
عوفی، محمد بن محمد، تذکره لباب الالباب، تحقیق ادوارد براون و محمد قزوینی و سعید نفیسی، تهران، کتابفروشی فخرز رازی، ۱۳۶۱ش.
صدوق، محمد بن علی، کتاب من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق.
مرادی، ارحام، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، در کتاب ماه ادبیات، شماره ۱۷۹، شهریور ۱۳۹۱ش.
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۲ق.
نفیسی، سعید، محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، تهران، انتشارات کتابخانه ابن‌سینا، ۱۳۴۱ش.
هدایت، رضاقلی خان، مجمع الفصحاء، تحقیق مظاهر مصفا، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۲ش.

[1] مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۲.

[2] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹.

[3] حکیم، «قصیده‌ای نو یافته از کسائی»، ص۵۶.

[4] درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.

[5] جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۰۲.

[6] درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.

[7] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹.

[8] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹-۵۰.

[9] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۵۰.

[10] درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.

[11] نفیسی، محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، ۱۳۴۱ش، ص۳۹۶.

[12] درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.

[13] عوفی، تذکره لباب الالباب، ۱۳۶۱ش، ج۲، ص۵۲۰؛ اته، تاریخ ادبیات فارسی، ۱۳۳۷ش، ص۱۴۸.

[14] درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.

[15] حکیم، «قصیده‌ای نو یافته از کسائی»، ص۵۶.

[16] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹.

[17] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷؛ ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۴۹.

[18] مثال په توګه وګورئ: هدایت، مجمع الفصحاء، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۱۷۱۹.

[19] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۶.

[20] مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۱.

[21] «توضیح مجله یغما»، ص۴۴۹؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.

[22] مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۱.

[23] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۶.

[24] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷.

[25] مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۲.

[26] درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.

[27] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.

[28] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.

[29] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲.

[30] صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵.

[31] قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۱.

[32] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹-۹۲.

[33] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.

[34] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.

[35] ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۹۶.

[36] ریاحی، «قصیده‌ای از کسائی مروزی»، ص۴۴۷-۴۴۹؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۶-۴۷؛ مرادی، «چند نکته درباره اشعار کسائی مروزی»، ص۴۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]