فتحي شقاقي
| د فلسطین د اسلامي جهاد غورځنګ بنسټ ایښودونکی او عمومي منشي | |
 | |
| بشپړ نوم | فتحي ابراهیم عبدُالعزیز شَقاقي |
|---|---|
| د زیږیدو نیټه | د ۱۹۵۱ ز کال د جنوري په څلورمه / د ۱۳۲۹کال د مرغومي په ۱۴مه |
| د زیږیدو هیواد | فلسطین |
| د شهادت نیټه | د ۱۹۹۵ ز کال د اکتوبر په ۲۶ مه، (د ۱۳۷۴ ل کال د لړم په ۴ مه) |
| د شهادت ښار | والټا |
| د شهادت هیواد | مالټ |
| قبر | د دمشق په الیرموک کمپ کې د شهیدانو په هدیره کې |
| دین | اسلام |
| مسلک | ډاکټر |
| پوستونه | د فلسطین د اسلامي جهاد غورځنګ عمومي منشي |
فتحي ابراهیم عبدُالعزیز شَقاقي (۱۹۵۱-۱۹۹۵ز) د فلسطین د اسلامي جهاد غورځنګ بنسټ ایښودونکی او د صهیونیسټ رژیم په وړاندې د فلسطین د مقاومت له شخصیتونو څخه یو لوی شخصیت و. د ۱۹۶۷ کال په جګړه کې د عربانو د ماتې او د سید قطب او د ایران د اسلامي انقلاب له افکارو څخه الهام اخیستو وروسته، هغه د اسلامي مبارزې بنسټ کیښود.
شقاقي د «خمینی، راه حل اسلامی و جایگزین»، کتاب په لیکلو سره د ایران اسلامي انقلاب د عربي نړۍ لپاره د بیدارۍ د نمونې په توګه معرفي کړ. هغه د «اسلام، فلسطین او جهاد» په دریو اصولو ټینګار کولو سره، له سیاسي ګډون څخه ډډه کوله او وسله واله مبارزه یې د آزادۍ اصلي لاره ګڼله.
شقاقي په ۱۹۹۵ ز کال کې د اسراییلو د هغه وخت د لومړي وزیر په امر د موساد په لاس وویشتل شو او شهید شو. او په دمشق کې د الیرموک کمپ د شهیدانو په هدیره کې دفن شو. د هغه شهادت د اسلامي ادارو او هیوادونو غبرګونونه راوپارول، له هغو ځینې د ایران د ستر مشر آیت الله خامنه اي، چې د هغه په حق کې یې د خواخوږۍ پیغام خپور کړ.
اهمیت او مقام
فتحي شقاقي د فلسطین د مقاومت یو شخصیت، د فلسطین د اسلامي جهاد غورځنګ بنسټ ایښودونکی او عمومي منشي (۱۹۷۹-۱۹۹۵ز) و.[۱] د ریاضي او طب په برخه کې د لوړو زده کړو وروسته، هغه د اسراییلو په وړاندې کلتوري او نظامي مبارزه پيل کړه. شقاقي د «خمینی، راه حل اسلامی و جایگزین»، کتاب په لیکلو سره د ایران اسلامي انقلاب د اسلامي بیدارۍ لپاره د یوې نمونې په توګه معرفي کړ او د اسلامي جهاد غورځنګ یې جوړ کړ. هغه په دې باور و چې د اسلام، فلسطین او جهاد درې اصول د اصلي مبارزې اساس جوړوي او له صهیونیسټانو سره هر ډول جوړجاړی یې رد کاوه.[۲]
هغه د قدس نړیواله ورځ د اسلام د بیا ژوندي کولو او د صهیونیسټ ضد جهاد د بیا ژوندي کیدلو ورځ ګڼله او لمانځله یې.[۳]
ژوند لیک
فتحي شقاقي د ۱۹۵۱ ز کال د جنوري په څلورمه (د ۱۳۲۹کال د مرغومي په ۱۴مه،) د غزې په رفح کډوالو کمپ کې و زیږید.[۴] پلار یې د زرنوقه د کلي د جماعت امام او یو کارګر و.[۵] هغه خپلې لومړنۍ، منځنۍ او ثانوي زده کړې د آنروا په ښونځیو کې (د فلسطین د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د مرستې او کار موندنې بیړنۍ کیمپ) په رفح بشپړې کړې. بیا یې د ریاضي زده کړې لپاره د برزیت پوهنتون (د لویدیځې غاړې رام الله ته نږدې) کې نوم لیکنه وکړه. بیا، په ۱۹۷۴ کې، هغه د خپلو طبي زده کړو د دوام لپاره د مصر په زقازیق پوهنتون کې شامل شو.[۶]
له مصر څخه له راستنیدو وروسته، هغه لومړی د بیت المقدس په ویکټوریا روغتون کې او بیا د غزې په تړانګه کې د ماشومانو د ډاکټر په توګه کار وکړ.[۷]
ویشتل او شهادت
شقاقي د ۱۹۹۵ ز کال د اکتوبر په ۲۶ مه، (د ۱۳۷۴ ل کال د لړم په ۴ مه،) د مالټ په پلازمینه والتا کې د موساد د اجنټانو لخوا وویشتل شو.[۸] د اسراییلو د هغه وخت لومړي وزیر، اسحاق رابین، په شخصي توګه د هغه د وژنې امر کړی و.[۹]
اسلامي سازمانونو، شخصیتونو او هیوادونو د هغه د شهادت په اړه غبرګون وښودل.[۱۰] په ایران کې، د ایران د اسلامي جمهوریت دوهم مشر، آیت الله خامنه اي، فتحي شقاقي یو وفادار، زړور، متفکر او مخلص مجاهد وباله، او ټینګار یې وکړ چې هغه یو له هغو ځلیدونکو شخصیتونو څخه و چې د فلسطین د خلکو د اسلامي مبارزو روڼ سهار یې رامینځته کړ.[۱۱] له شیعه یانو څخه د فتحي شقاقي اغیز اخستلو په پام،[۱۲] ویل کیږي چې هغه له شهادت څخه مخکې، شیعه مذهب قبول کړی و.[۱۳]
د هغه د ښخولو ځای د دمشق په الیرموک کمپ کې د شهیدانو په هدیره کې دی.[۱۴]
سیاسي افکار او د مبارزې فعالیتونه
شقاقي د ۱۹۶۷ ز کال په جګړه کې د عربانو له ماتې وروسته فکري بدلون تجربه کړ او د سید قطب او د ایران د اسلامي انقلاب له افکارو څخه اغیزمن شو.[۱۵] هغه باور درلود چې «اسلام، فلسطین او جهاد» د مبارزې درې اصلي ستنې دي او د صهیونیسټ رژیم سره یې هر ډول جوړجاړی مردود ګڼه.[۱۶] د خپل ژوند تر وروستیو ورځو پورې، هغه د فلسطین د دفاع او د وسله وال مقاومت په اړه د خپلو نظرونو د ملاتړ د راجلبولو لپاره د عربي او اسلامي پلازمینو ترمنځ سفرونو ته دوام ورکړ.[۱۷]
شقاقي په خپل کتاب «الخمينى الحل الإسلامى و البديل» (۱۹۷۹ ز) کې، چې د ایران د انقلاب په اړه لومړنی عربي کتاب دی، امام خمیني د ختیځ او لویدیځ د ایډیالوژیو لپاره د بدیل په توګه معرفي کړ.[۱۸] د دې کتاب خپریدل په مصر کې د هغه د نیولو او زنداني کیدو لامل شو.[۱۹] هغه په مبارزه کې د فلسطیني مسلمانانو او حتی عیسویانو په یووالي ټینګار کاوه او اسلامي جهاد یې یو انقلابي او نظامي سازمان ګڼلو چې باید په سیاسي ډګر او ټاکنو کې برخه وانخلي.[۲۰]
د فلسطین د اسلامي جهاد بنسټ
فتحي شقاقي د ۱۹۷۰ لسیزې په وروستیو کې په مصر کې د فلسطیني زده کونکو له یوې ډلې سره یوځای د اسلامي جهاد غورځنګ بنسټ کیښود. په بنسټ ایښودونکو غړو کې رمضان شلح، عبدالله الشامي او عبدالعزیز عوده شامل وو.[۲۱] ویل شوي چې دې غورځنګ، چې په وسله والې مبارزې او په سیاسي پروسو کې د نه ګډون ټینګار یې کاوه، د حماس په پرتله په ایران ډیر متکي و.[۲۲]
«زه په کلکه اعلان کوم چې دا سور او باعزته مرګ به په فلسطین کې لوی اسلامي غورځنګ ته شدت ورکړي او د فلسطینیان مظلومیت او مظلومان به د الله په لارې کې جهاد ته نور هم پیاوړي کړي.»
زندان او جلاوطني
فتحي شقاقي په ۱۹۸۳ز کال کې د صهیونیسټ رژیم لخوا ونیول شو او د ۱۱ میاشتو لپاره بندي شو. په ۱۹۸۶ز کال کې، هغه غزې ته د وسلو د لیږدولو په تور په څلورو کلونو بند محکوم شو. په ۱۹۸۸ز کال کې، هغه لبنان ته جلاوطن شو.[۲۳] شقاقي په جلاوطنۍ کې خپلو سیاسي او نظامي فعالیتونو ته دوام ورکړ او د ایران اسلامي جمهوریت او په لبنان کې حزب الله سره یې نږدې اړیکې ټینګې کړې.[۲۴]
فوټ نوټ
- ↑ رویوران، «انقلاب اسلامی ایران از نگاه شهید فتحی شقاقی»، ص۴۵.
- ↑ شقاقی - فتحی ابراهیم، دانشنامه فلسطین.
- ↑ روزشمار تاریخ، ۱۳۹۰ش، ص۲۹۸۰.
- ↑ فتحي الشقاقي، الجزیرة.
- ↑ مؤسس "الجهاد" فتحي الشقاقي، المیادین.
- ↑ حضرتی، خورشید در سایه، ۱۳۹۷ش، ص۲۸۷.
- ↑ فتحي الشقاقي، الجزیرة.
- ↑ روزشمار تاریخ، ۱۳۹۰ش، ص۲۹۸۱.
- ↑ ترور رهبران مقاومت، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ شقاقی - فتحی ابراهیم، دانشنامه فلسطین.
- ↑ پیام تسلیت در پی شهادت دکتر فتحی شقاقی رهبر جهاد اسلامی فلسطین، دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای.
- ↑ شحاده، الموسوعة الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۲.
- ↑ مزار شهید «فتحی شقاقی» قبل از تخریب، خبرگزاری ابنا.
- ↑ مزار شهید «فتحی شقاقی» قبل از تخریب، خبرگزاری ابنا.
- ↑ شقاقی - فتحی ابراهیم، دانشنامه فلسطین؛ زندگینامه دکتر فتحی شقاقی، خبرگزاری مهر.
- ↑ شقاقی - فتحی ابراهیم، دانشنامه فلسطین.
- ↑ فتحي الشقاقي، الجزیرة.
- ↑ خامنهای، توهم سلطه، ۱۳۹۲ش، ص۴۸۲.
- ↑ فتحي الشقاقي، الجزیرة.
- ↑ دیدگاه رهبران فلسطینی درباره دوگانه سازش و مقاومت، خبرآنلاین.
- ↑ مؤسس "الجهاد" فتحي الشقاقي، المیادین.
- ↑ دیدگاه رهبران فلسطینی درباره دوگانه سازش و مقاومت، خبرآنلاین.
- ↑ فتحي الشقاقي، الجزیرة.
- ↑ دکتر فتحی شقاقی؛ بنیانگذار جنبش جهاد اسلامی فلسطین، اندیشکده اریحا.
سرچينې
- پیام تسلیت در پی شهادت دکتر فتحی شقاقی رهبر جهاد اسلامی فلسطین، دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای، تاریخ انتشار: ۱۳۷۴/۰۸/۰۸.
- ترور رهبران مقاومت، خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار خبر: ۱۵ آذر ۱۴۰۲ش.
- خامنهای، سید علی، توهم سلطه، انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۹۲ش.
- حضرتی، الهه، خورشید در سایه؛ زندگینامه و خاطراتی از شهيد عماد مغنيه، ۱۳۹۷ش.
- دکتر فتحی شقاقی؛ بنیانگذار جنبش جهاد اسلامی فلسطین، اندیشکده اریحا، تاریخ بازدید مطلب: ۳۰ تیر ۱۴۰۴ش.
- فتحي الشقاقي، الجزیرة، تاریخ انتشار مطلب: ۶ دسامبر ۲۰۱۴م.
- دیدگاه رهبران فلسطینی درباره دوگانه سازش و مقاومت، خبرآنلاین، تاریخ انتشار مطلب: ۲۸ مهر ۱۴۰۳ش.
- رویوران، حسین، «انقلاب اسلامی ایران از نگاه شهید فتحی شقاقی»، پاسدار اسلام مرداد ۱۳۸۹ - شماره ۳۴۴.
- روزشمار تاریخ، واحد تحقیقات مركز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان، اصفهان، ۱۳۹۰ش.
- زندگینامه دکتر فتحی شقاقی، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار مطلب: ۷ آبان ۱۳۸۴ش.
- شحاده، اسامه، الموسوعة الشاملة للفرق المعاصرة فی العالم، قاهره، مکتبة مدبولی، ۲۰۱۰م.
- شقاقی - فتحی ابراهیم، دانشنامه فلسطین، تاریخ بازدید مطلب: ۳۰ تیر ۱۴۰۴ش.
- مؤسس "الجهاد" فتحي الشقاقي، المیادین، تاریخ انتشار مطلب: ۲۵ اکتبر ۲۰۲۲م.
- مزار شهید «فتحی شقاقی» قبل از تخریب، خبرگزاری ابنا، تاریخ انتشار خبر: ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۲ش.
| ||||||||||||||||||||||||||