د ګناه بخښنه
- دا مقاله د ګناه د بخښنې په اړه ده. د ګناهونو د بخښنې غوښتلو په اړه د زده کړې لپاره، د استغفار مقاله وګورئ.
د ګناه بخښنه یا الهي مغفرت په دې معنی چې ګناهونه د خدای لخوا بخښل کیږي او د ګناه اثرات له منځه ځي. په اسلامي روایتونو، اخلاقي کتابونو او د تفسیر په ځینو کتابونو کې د ګناهونو د بخښنې لارې او اسباب ذکر شوي دي، چې ځینې یې دا دي: استغفار کول یعنی بخښنه غوښتل، اهل بیتو علیهم السلام سره مینه کول، شفاعت، توسل، له والدینو سره احسان کول، د شیعه امامانو(ع) د قبرونو زیارت کول، حج او عمره، د خپلوۍ ساتل، شپې روڼول، د ناروغانو پوښتنه کول، خواړه ورکول، ښه اخلاق، د امام حسین(ع) زیارت او د هغه په مصیبتونو باندې ژړا کول، د کورنۍ خدمت کول او له میرمنې سره مرسته کول، صدقه ورکول، د مومن د ستونزو هوارول، په جنازه کې ګډون کول، او زده کړه کول.
په ځینو ځایونو کې حاضریدل، لکه د عرفات په صحرا کې، او همدارنګ د ځینو وختونو ته رسیدل، لکه د روژې میاشت، د رجب میاشت، او د شعبان د نیمایي شپه، هم د ګناهونو د بخښنې د عواملو په توګه یاد شوي دي. او همدارنګه دنیاوي ستونزو سره مخ کیدل.
ځینې ګناهونه لکه شرک، په دین کې بدعت، د خلکو حق (که چیرې حق لرونکی رضایت ورنه کړي)، او هغه ګناه چې په ښکاره او څرګنده ترسره شي نه بخښونکي ګناهونه ګڼل کیږي.
مفهوم پيژندنه او موقعیت
د ګناهونو مغفرت د ګناهونو د بخښنې په معنا دی[۱]، کوم چې ګناهګار د الهي عذاب او دوزخ څخه د خلاصون او جنت ته د هغه د ننوتلو لامل کیږي.[۲] د زمر سوره په ۵۳ آیت کې[۳] او د امام سجاد(ع) په یوه دعا کې چې په صحیفه سجادیه کې راغلې ده، د ګناهونو بخښنې او مغفرت ته اشاره شوې ده. «اللَّهُمَّ يَا مَنْ بِرَحْمَتِهِ يَسْتَغيثُ الْمُذْنِبُونَ» ژباړه: اې هغه خدایه! چې ګناهګاران یې له رحمت څخه مرسته غواړي.[۴] د نهمې هجري پېړۍ د فقیه او حدیث پوه ابن فهد حلي په وینا، د ګناه د بخښنې سره به د ګناه ټول اثرات له منځه لاړې شي، او داسې به شي لکه ګناهګار چې هیڅ ګناه نه وي کړې.[۵]
د قرآن کریم په آیتونو او حدیثونو کې ځینې نه بخښل کېدونکي ګناهونه معرفي شوي دي. په شمول د شرک،[۶] په دین کې بدعت،[۷] د خلکو د حقونه (که چیرې حق لرونکی رضایت ورنه کړي)[۸] او هغه ګناهونه چې په ښکاره ډول ترسره کیږي.[۹]
د بخښنې طریقې
په اسلامي روايتونو، اخلاقي کتابونو او د تفسير په ځينو کتابونو کې، اهل بيتو(ع) سره د مينې سربېره،[۱۰] شفاعت[۱۱] او د ګناهګار په حق کې د نورو کسانو دعا[۱۲] هم د ګناهونو د بخښنې له لاملونو څخه بیان شوي دي.
«زه له خدایه د خپلو تیرو ګناهونو بخښنه غواړم چې ما هېر کړي دي، خو زما لپاره ثبت شوي دي. زه د خپلو ویجاړونکو ګناهونو لپاره له خدایه بخښنه غواړم. زه د هغه د ډېرو بدو او منفورو ګناهونو لپاره له هغه بخښنه غواړم. زه له خدایه د هغه څه لپاره بخښنه غواړم چې هغه پر ما فرض کړل او ما د هغه په پوره کولو کې غفلت وکړ. زه له خپل رب څخه د هغه هېرولو بخښنه غواړم چې زه یې له هغه څخه لرې کړی یم.[۱۳]»
د ځینو عبادتونو ترسره کول:
- د ګناهونو لپاره بخښنه غوښتل[۱۴]
- توسل[۱۵]
- د شیعه امامانو(ع) د قبرونو زیارت کول[۱۶]
- حج او عمره[۱۷]
- د قمري میاشتو پورې اړوند ځینې عبادتونه ترسره کول[۱۸]
- خپلوي ساتل[۱۹]
- له مور او پلار سره مهرباني[۲۰]
- د قرآن کریم د ځینو سورتونو تلاوت[۲۱]
- د معصومینو(ع) څخه ترلاسه شوي دعاګانې لوستل[۲۲]
- صدقه ورکول[۲۳] او انفاق کول[۲۴]
- د امام حسین(ع) زیارت کول[۲۵] او د هغه په مصیبوتونو ژړا کول[۲۶]
- په ګرم موسم کې روژه نیول[۲۷]
- د شپې روڼول[۲۸]
- د روژې په میاشت کې د افطار ورکول[۲۹]
- ځینې اذکار ویل[۳۰]
- ډېرې سجدې کول[۳۱]
- پنځه وخته لمونځونه[۳۲]
- جنازه کې ګډون[۳۳]
- په لوړ غږ سلام اچول[۳۴]
- د جومات پورې اړوند کارونو ته پاملرنه[۳۵]
- د ناروغ تپوس[۳۶] او د هغه هیلو ته پاملرنه[۳۷]
- د مومن تکلیف لرې کول[۳۸]
- ښه اخلاق[۳۹]
- میلمستیا ترسره کول[۴۰] او خواړه چمتو کول[۴۱]
- د ځینو اسلامي دودونو مراعات[۴۲]
- په جهاد کې استقامت[۴۳]
- د کورنۍ خدمت کول[۴۴] او د میړه/ میرمن سره مرسته کول[۴۵]
- د مؤذن اذان ته لبیک ویل او د لمانځه لپاره حاضرېدل[۴۶]
- د علم زده کړه[۴۷] او نورو ته تدریس[۴۸]
وخت، ځای او دنیوي ستونزې:
- د جمعې شپه[۴۹] او د جمعې ورځ [۵۰]
- د رجب میاشت[۵۱]
- د روژې میاشت[۵۲]
- د شعبان د نيمايي شپه[۵۳]
- د عرفات په دښته کې حضور[۵۴]
- ناروغۍ[۵۵]
- غم او خفګان[۵۶]
- مالي او ځاني زیانونه[۵۷]
- غربت[۵۸]
- سخت ځنکدن[۵۹]
اړونده څیړنه
فوټ نوټ
- ↑ مظاهری، سیر و سلوک، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۰.
- ↑ مظاهری، سیر و سلوک، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۵.
- ↑ مظاهری، سیر و سلوک، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۰.
- ↑ صحیفه سجادیه، دعای۱۶، بند۱.
- ↑ ابنفهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۳۲۷.
- ↑ مکارم شیرازی، والاترین بندگان، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۵.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۶۴ش، ص۲۵۸.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۹-۳۰.
- ↑ بحرانی، عوالم العلوم، ۱۴۱۳ق، ج۱۱، ص۲۸۰.
- ↑ دیلمی، ارشاد القلوب، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۲۵۳.
- ↑ مظاهری، سیروسلوک، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۵.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۴۰۳.
- ↑ محمدی ریشهری، نهجالذکر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۳۰۹.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۲، ص۱۱۸.
- ↑ انصاریان، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۳۰۸-۳۱۰.
- ↑ قمی، مقامات العلیة، ۱۳۸۹ش، ص۴۷۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۴، ص۲۹۰.
- ↑ وګورئ: شهید اول، الاربعون حدیثا، ۱۴۰۷ق، ص۹۱؛ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۶۴ش، ص۵۶-۵۸؛ محمدی ریشهری، نهجالذکر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۱۲۰.
- ↑ مامقانی، سراج الشریعة، ۱۳۸۸ش، ص۸۰۹.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۲۲.
- ↑ ابنطاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۱۶۷.
- ↑ وګورئ: ابنطاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۱۶۷؛ ابنفهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۳۳۸؛ مفاتیح الجنان، دعای کمیل، ص۶۲.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۶۵۸.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۶۴ش، ص۵۶-۵۸
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۲۹.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۰۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۴.
- ↑ شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۷۵.
- ↑ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۵.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۶۴ش، ص۲.
- ↑ انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۹۹.
- ↑ ملکی تبریزی، اسرار الصلوة، ۱۳۷۲ش، ص۲۵۴.
- ↑ شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۱۶۶.
- ↑ قرائتی، گناهشناسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۷۰.
- ↑ شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۶۸-۶۹.
- ↑ محمدی ریشهری، نهجالذکر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۲۹.
- ↑ مشکینی، تحریر المواعظ العددیة، ۱۳۸۲ش، ص۶۸۳.
- ↑ مشکینی، تحریر المواعظ العددیة، ۱۳۸۲ش، ص۶۸۳.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۰۰.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۲، ص۴۶۱.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۲.
- ↑ وګورئ: مامقانی، سراج الشریعه، ۱۳۸۸ش، ص۲۱۲-۲۱۳؛ شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریة، ص۶۸-۶۹.
- ↑ محمدی ریشهری، نهجالدعاء، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۳۵۰.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۸، ص۴۵۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۸، ص۴۵۴.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۸، ص۴۵۴.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۶، ص۲۸۳.
- ↑ محمدی ریشهری، نهجالذکر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۱۱۵.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۵۱۳.
- ↑ محمدی ریشهری، نهج الدعاء، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۳۳۰.
- ↑ محمدی ریشهری، نهج الدعاء، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۷۹.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۸، ص۴۵۲.
- ↑ مامقانی، سراج الشریعه، ۱۳۸۸ش، ص۸۷۴.
- ↑ انصاریان، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، ۱۳۸۳ش، ج۷، ص۲۳۰.
- ↑ شهید ثانی، مسکن الفؤاد، مکتبة بصیرتی، ص۲۱.
- ↑ محمدی ریشهری، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۸۷ش، ج۸، ص۴۴۹.
- ↑ انصاریان، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، ۱۳۸۳ش، ج۷، ص۲۳۰.
سرچينې
- ابنفهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی، قم، دارالکتاب الاسلامی، ۱۴۰۷ق.
- ابنقولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف،دار المرتضویة، چاپ اول، ۱۳۵۶ش.
- انصاریان، حسین، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، قم، دارالعرفان، ۱۳۸۳ش.
- بحرانی، عبدالله بن نورالله، عوالمالعلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال: مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد(ع)، قم، مؤسسة الإمام المهدی(عج)، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- حائری تهرانی، مهدی، پندهای معصومین(ع)، قم، بنیاد فرهنگی امام مهدی(ع)، ۱۳۷۳ش.
- دستغیب، عبدالحسین، گناهان کبیره، قم، دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، ۱۳۸۸ش.
- دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۱ش.
- شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، نجف، المطبعة الحیدریة، بیتا.
- شهید اول، الاربعون حدیثا، قم، مدرسه امام مهدی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
- شهید ثانی، مسکن الفؤاد عند فقد الأحبة و الأولاد، قم، مکتبة بصیرتی، بیتا.
- شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم، الشریف الرضی، ۱۳۶۴ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین، قم، دلیل ما، ۱۳۸۱ش.
- قرائتی، محسن، گناهشناسی، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، ۱۳۸۶ش.
- قمی، عباس، مقامات العلیة فی موجبات السعادة الابدیة (اخلاق و آداب)، قم، نور مطاف، ۱۳۸۹ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران،دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مامقانی، عبدالله، سراج الشریعة، قم، رسالت یعقوبی، ۱۳۸۸ش.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- محمدی ریشهری، محمد، نهجالدعاء، قم، مؤسسه علمی فرهنگیدار الحدیث، ۱۳۸۹ش.
- محمدی ریشهری، محمد، نهجالذکر، قم، مؤسسه علمی فرهنگیدار الحدیث، ۱۳۸۷ش.
- محمدی ریشهری، محمد، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، قم، مؤسسه علمی فرهنگیدار الحدیث، ۱۳۸۷ش.
- مشکینی، علی، تحریر المواعظ العددیة، قم، نشر الهادی، ۱۳۸۲ش.
- مظاهری، حسین، سیر و سلوک، اصفهان، مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء، ۱۳۹۰ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، والاترین بندگان، قم، نسل جوان، ۱۳۸۳ش.
- ملکی تبریزی، جواد بن شفیع، اسرار الصلوة، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
- نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.