د صحیفه سجادیه یویشتمه دعا
د صحیفه سجادیه یویشتمه دعا د امام سجاد(ع) له دعاګانو څخه ده چې د غم او خپګان په وخت کې به لوستل کیده. په دغه لمانځه کښې امام سجاد(ع) د افعالي توحید درسونه بيانوي او په وجود کښې يواځيني موثر خدای پاک معرفي کوي. د امام سجاد(ع) په وینا د انسان لپاره یوازینی د امن ځای د خدای رحمت دی. همدارنګه، خدای د ارمانونو د ترلاسه کولو لپاره یوازینۍ لار ده. څلورم امام له خلکو څخه غوښتنه کوي چې د دعا په ځواب کې د ځنډ په وخت کې له خدای څخه نا امیده نه شي، او هغه اطاعت د خدای ته نږدې درجو ته د رسیدو لپاره لاره ګڼي.
یویشتمه دعا د صحیفه سجادیه په ځینې شرحو لکه دیار عاشقان د حسین انصاریان لیکلی او شهود و شناخت د حسن ممدوحي کرمانشاهي په فارسۍ ژبه لیکلی او په ریاض السالکین د سید علي خان مدني په عربۍ ژبه لیکلی شرحې کې راغلې ده.
تعلیمات
د صحیفه سجادیه یویشتمه دعا د غمونو او خارجي پیښو او د ګناهونو، خطاګانو او غفلتونو په پایله کې د غم په وخت کې دعا ده.[۱] د دې دعا درسونه دا دي:
- خدای د ناتوانو بې نیازه کوونکی دی
- د افعالي توحید ځينې درسونه په کې بیان شوي
- له خدای پرته امنیت نشته (د خدای رحمت د انسان لپاره یوازینۍ د امن ځای دی)
- له خدایه پرته مرسته کوونکی او ملاتړی نه لری
- د الهي غضب په وړاندې د انسان ناتواني
- ځواک او وړتیا یوازې د خدای په مرسته ده
- له هغه څخه د تیښتې وروسته خدای ته د بیرته راستنیدو ته مجبوري
- په وجود کې یوازینی موثر خدای دی، یوازینی رب، مرستندوی او په هستۍ غوښتونکی دی
- د هستۍ په نظام باندې د خدای کنټرول
- ټولې وسیلې د خدای په لاس کې دي.
- ارمانونو ته د رسیدلو لاره یوازې خدای دی
- د بنده په وړاندې د خدای قضا عین عدالت دی
- اطاعت د الله تعالی د قربت درجو ته د رسېدو لار ده
- د انسان په کمزورۍ باندې ګواهي
- عبادت د انسان لپاره هغه څه ته د رسیدو لاره ده چې د خدای سره دي.
- د ناتوانۍ او بې وسۍ او ذلت او محتاجۍ اعتراف
- د خدای د رضا او مینې د ترلاسه کول یواځې د هغه په اطاعت پورې تړلي
- کله چې د دعا په ځواب کې ځنډ راشي له خدای څخه مه نا امید کیږئ
- د بخښنې په وخت کې د خدای له یاد څخه غفلت نه کول
- په بدن او روح سره د اطاعت او بندګۍ د توفیق غوښتنه
- خدای پاک سره د حمد د خاص کیدو راز
- د خدای سره د ملګرتیا لپاره د زړه د خالي کولو او د هغه په ذکر د مشغولیدو لپاره غوښتنه
- خدای پاک ته د ګروهنې او اشتیاق لپاره د زړه د مزبوتیا غوښتنه
- د ړه د نرميدو غوښتنه چې د ژوند په ټول دوران کې هغه ته ګروهنه ولري.
- په ټولو کارونو کې د خدای د رضا د ترلاسه کولو لپاره د وړتیا غوښتنه کول
- له بدو انسانانو څخه د ویرې غوښتنه او د خدای ولیانو سره د مینې غوښتنه
- په هر حالت کې د خدای حمد او ستاینه کولو غوښته
- دا غوښتنه چې په دې دنیا کې تقوا د آخرت لپاره پانګه وي.
- د خدای په اطاعت سره الهي رضا ترلاسه کول او د هغه له عذابه لری کیدل
- له پروردګار څخه په وېرې سره له ګناه لری کیدل
- خدای او د هغه ولیانو سره د مینې غوښته
- د خدای او د هغه د نیکو بندګانو په وسیله د زړه ارامښت او بې نیازي غوښتل
- د نعمت د شوق او په خدای باندې د زړه د بیللو غوښه کول
- محمد(ص) او آلمحمد(ع) سره د ناستې پاستې غوښتل کول.[۲]
شرحې
یویشتمه دعا د صحیفه سجادیه په شرحو لکه دیار عاشقان د حسین انصاریان کتاب[۳] په شهود و شناخت د محمد حسن ممدوحي کرمانشاهي په کتاب کې[۴] او شرح و ترجمه صحیفه سجادیه د سید احمد فهري په کتاب کې[۵] په فارسۍ ژبه شرحه شوې ده.
د صحیفه سجادیه یویشتمه دعا همدارنګ په ځینو عربي شرحو کې لکه ریاض السالکین د سید علي خان مدني کتاب،[۶] فی ظلال الصحیفه السجادیه د محمد جواد مغنیه کتاب،[۷] ریاض العارفین د محمد بن محمد دارابي تالیف[۸] او آفاق الروح د سید محمد حسین فضل الله لیکلی کتاب کې[۹] په عربۍ ژبه شرحه شوې ده. د دې دعا ګران ټکي په ځینې لغوي شرحو لکه تعلیقات علی الصحیفه السجادیه د فیض کاشاني کتاب[۱۰] او په شرح صحیفه سجادیه د عزالدین جزائري[۱۱] په کتاب کې په تفصیل سره راغلې ده.
متن او ترجمه
| متن | ترجمه[۱۲] |
|---|---|
(۱) اللَّهُمَّ یا کافِی الْفَرْدِ الضَّعِیفِ، وَ وَاقِی الْأَمْرِ الْمَخُوفِ، أَفْرَدَتْنِی الْخَطَایا فَلَا صَاحِبَ مَعِی، وَ ضَعُفْتُ عَنْ غَضَبِک فَلَا مُؤَیدَ لِی، وَ أَشْرَفْتُ عَلَی خَوْفِ لِقَائِک فَلَا مُسَکنَ لِرَوْعَتِی (۲) وَ مَنْ یؤْمِنُنِی مِنْک وَ أَنْتَ أَخَفْتَنِی، وَ مَنْ یسَاعِدُنِی وَ أَنْتَ أَفْرَدْتَنِی، وَ مَنْ یقَوِّینِی وَ أَنْتَ أَضْعَفْتَنِی (۳) لَا یجِیرُ، یا إِلَهِی، إِلَّا رَبٌّ عَلَی مَرْبُوبٍ، وَ لَا یؤْمِنُ إِلَّا غَالِبٌ عَلَی مَغْلُوبٍ، وَ لَا یعِینُ إِلَّا طَالِبٌ عَلَی مَطْلُوبٍ. (۴) وَ بِیدِک، یا إِلَهِی، جَمِیعُ ذَلِک السَّبَبِ، وَ إِلَیک الْمَفَرُّ وَ الْمَهْرَبُ، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْ هَرَبِی، وَ أَنْجِحْ مَطْلَبِی. (۵) اللَّهُمَّ إِنَّک إِنْ صَرَفْتَ عَنِّی وَجْهَک الْکرِیمَ أَوْ مَنَعْتَنِی فَضْلَک الْجَسِیمَ أَوْ حَظَرْتَ عَلَی رِزْقَک أَوْ قَطَعْتَ عَنِّی سَبَبَک لَمْ أَجِدِ السَّبِیلَ إِلَی شَیءٍ مِنْ أَمَلِی غَیرَک، وَ لَمْ أَقْدِرْ عَلَی مَا عِنْدَک بِمَعُونَةِ سِوَاک، فَإِنِّی عَبْدُک وَ فِی قَبْضَتِک، نَاصِیتِی بِیدِک. (۶) لَا أَمْرَ لِی مَعَ أَمْرِک، مَاضٍ فِی حُکمُک، عَدْلٌ فِی قَضَاؤُک، وَ لَا قُوَّةَ لِی عَلَی الْخُرُوجِ مِنْ سُلْطَانِک، وَ لَا أَسْتَطِیعُ مُجَاوَزَةَ قُدْرَتِک، وَ لَا أَسْتَمِیلُ هَوَاک، وَ لَا أَبْلُغُ رِضَاک، وَ لَا أَنَالُ مَا عِنْدَک إِلَّا بِطَاعَتِک وَ بِفَضْلِ رَحْمَتِک. (۷) إِلَهِی أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَیتُ عَبْداً دَاخِراً لَک، لَا أَمْلِک لِنَفْسِی نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً إِلَّا بِک، أَشْهَدُ بِذَلِک عَلَی نَفْسِی، وَ أَعْتَرِفُ بِضَعْفِ قُوَّتِی وَ قِلَّةِ حِیلَتِی، فَأَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی، وَ تَمِّمْ لِی مَا آتَیتَنِی، فَإِنِّی عَبْدُک الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ الضَّعِیفُ الضَّرِیرُ الْحَقِیرُ الْمَهِینُ الْفَقِیرُ الْخَائِفُ الْمُسْتَجِیرُ. (۸) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تَجْعَلْنِی نَاسِیاً لِذِکرِک فِیمَا أَوْلَیتَنِی، وَ لَا غَافِلًا لِإِحْسَانِک فِیمَا أَبْلَیتَنِی، وَ لَا آیساً مِنْ إِجَابَتِک لِی وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّی، فِی سَرَّاءَ کنْتُ أَوْ ضَرَّاءَ، أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ، أَوْ عَافِیةٍ أَوْ بَلَاءٍ، أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ، أَوْ جِدَةٍ أَوْ لَأْوَاءَ، أَوْ فَقْرٍ أَوْ غِنًی. (۹) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ ثَنَائِی عَلَیک، وَ مَدْحِی إِیاک، وَ حَمْدِی لَک فِی کلِّ حَالاتِی حَتَّی لَا أَفْرَحَ بِمَا آتَیتَنِی مِنَ الدُّنْیا، وَ لَا أَحْزَنَ عَلَی مَا مَنَعْتَنِی فِیهَا، وَ أَشْعِرْ قَلْبِی تَقْوَاک، وَ اسْتَعْمِلْ بَدَنِی فِیمَا تَقْبَلُهُ مِنِّی، وَ اشْغَلْ بِطَاعَتِک نَفْسِی عَنْ کلِّ مَا یرِدُ عَلَی حَتَّی لَا أُحِبَّ شَیئاً مِنْ سُخْطِک، وَ لَا أَسْخَطَ شَیئاً مِنْ رِضَاک. (۱۰) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ فَرِّغْ قَلْبِی لِمَحَبَّتِک، وَ اشْغَلْهُ بِذِکرِک، وَ انْعَشْهُ بِخَوْفِک وَ بِالْوَجَلِ مِنْک، وَ قَوِّهِ بِالرَّغْبَةِ إِلَیک، وَ أَمِلْهُ إِلَی طَاعَتِک، وَ أَجْرِ بِهِ فِی أَحَبِّ السُّبُلِ إِلَیک، وَ ذَلِّلْهُ بِالرَّغْبَةِ فِیمَا عِنْدَک أَیامَ حَیاتِی کلِّهَا. (۱۱) وَ اجْعَلْ تَقْوَاک مِنَ الدُّنْیا زَادِی، وَ إِلَی رَحْمَتِک رِحْلَتِی، وَ فِی مَرْضَاتِک مَدْخَلِی، وَ اجْعَلْ فِی جَنَّتِک مَثْوَای، وَ هَبْ لِی قُوَّةً أَحْتَمِلُ بِهَا جَمِیعَ مَرْضَاتِک، وَ اجْعَلْ فِرَارِی إِلَیک، وَ رَغْبَتِی فِیمَا عِنْدَک، وَ أَلْبِسْ قَلْبِی الْوَحْشَةَ مِنْ شِرَارِ خَلْقِک، وَ هَبْ لِی الْأُنْسَ بِک وَ بِأَوْلِیائِک وَ أَهْلِ طَاعَتِک. (۱۲) وَ لَا تَجْعَلْ لِفَاجِرٍ وَ لَا کافِرٍ عَلَی مِنَّةً، وَ لَا لَهُ عِنْدِی یداً، وَ لَا بیإِلَیهِمْ حَاجَةً، بَلِ اجْعَلْ سُکونَ قَلْبِی وَ أُنْسَ نَفْسِی وَ اسْتِغْنَائِی وَ کفَایتِی بِک وَ بِخِیارِ خَلْقِک. (۱۳) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنِی لَهُمْ قَرِیناً، وَ اجْعَلْنِی لَهُمْ نَصِیراً، وَ امْنُنْ عَلَی بِشَوْقٍ إِلَیک، وَ بِالْعَمَلِ لَک بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَی، «إِنَّک عَلی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ»، وَ ذَلِک عَلَیک یسِیرٌ.
|
(۱) اى څښتنه، يوازينى او يوه زرى خدايه او په سخته كې د كمزورو او بې وسو لاس نيونكيه او له خطرناكو پړاوونو ژغورونكيه زه ګناهانو بې وسه او بې ياره كړے يم اوس مې مل نيشته [چې د ګناهونو عذاب له ما لری کړي] او د عذاب له زغملو عاجزه يم اوس مې څوك دلاسه كوونكے نيشته ستا په لور د ستنيدو [قیامت او نامناسبه دیدار] خطره په مخكې ده اوس له دې ويري څوك بچوونكے نيشته (۲) او كله چې تا زه وويرولم نو څوك شته چې له تا مي مطمئنه كړى او كله چې تا زه بيله پريښے يم نو څوك شته چې زما مرسته وكړى او كله چې تا زه بې وسه كړے يم نو څوك شته چې ما ته طاقت راكاندى (۳) اى زما څښتنه پاللى ته څوك پناه نه شى وركولے بې د هغه له پالونكى. او ماته خوړلى ته څوك هم امان نه شى وركولى بې پر هغه له برى موندونكي. او د غوښتل شوى څوك هم مرسته نه كوى يوازې د هغه له غوښتونكى (۴) اى زما پالونكيه دا ټول وسايل ستا په لاس كې دى او هم ستا په لور د تيښتې لاره ده نو ته پر محمد (ص) او د هغه پر آل رحمت وليږه او زما تيښته په خپلې لمنې كې راونغاړه او زما اړتيا پوره كانده (۵) اى څښتنه كه تا خپل سپيڅلے مخ له ما واړوه او له خپل پريمانه احسانه دې ډډه وكړه يا دې خپل رزق وسپماوه يادې راځنې د رحمت مزے غوڅ كړ نو زه خپلو ارمانونو ته د رسيدا لپاره ستا پرته بله هيڅ وسيله نه لرم او ستا څيزونو ته ستا له كومكه پرته لاس نه شم وروړلے ځکه چې زه ستا مريے او ستا په واک کښې يم (۶) او هم ستا په لاس كې زما واګى دى ستا د حكم په مخكې زما حكم نه شى چليدے زما په هكله ستا حكم شوى او زما په حق كې ستا فيصله په عدل او انصاف ولاړه ده ستا له پولو او واكه د وتلو زور نه لرم او ستا د واك له چاپيرياله د قدم د ويستلو وس مې نيشته او نه ستا مينه لاسته راوړلے شم نه ستا خوښې ته رسيدلى شم او نه ستا نعمتونه موندلے شم خو يوازې ستا په اطاعت او ستا د پريمانه رحمت په وسيله. (۷) اى الله سهار او ماښام مې کړل په داسې حال كې چې ستا سپك بنده يم او ستا له مرستې پرته د خپلى ګټې او تاوان څښتن نه يم زه په خپلې عاجزۍ او بې وسۍ ګواهى وركوم او په خپلى كمزورۍ او بې چارګۍ ډاډه كيږم نو كومه ژمنه چې تا له ماسره كړي ده هــــــغه پوره كانده او څه چې دى راكړى هغه بشپړ كانده ځكه چې زه ستا هغه بنده يم چې پاتى، بې وسه عاجزه، كمزوره، بې سامانه، سپك ذليل، بيوزله، ډاريدلے او پناه غواړے يم (۸) اى الله رحمت وليږه پر محمد(ص) او د هغه پر آل او ما په هغو پيرزوينو كې چې تا پيرزو كړى دى هيرجن او په هغو نعمتونو كې چې تا لوريلى دى احسان هيرے مه ګرځوه او د دعا له قبليدو مې مه نهيلے كوه كه څه هم په ځنډ قبوله شى. په راحته كې وم كه په تكليف كې، په تنګ لاسۍ كې وم كه په پراختيا كې جوړ وم كه ناجوړه. بدحاله وم كه خوشحاله وسيال وم كه بيوزله، فقيروم كه شتمن. (۹) اى الله پر محمد(ص) او د هغه پر آل رحمت وليږه او ما په هر حال كې په ستاينې او لمانځنې كې لګيا وساته تر دې چې په دنيا كې چې څه ته راكړې خوښ پرې نه شم او څه چې ته تم كړې وپې نه ځوريږم او پرهيزګارى زما د زړه اواز جوړ كړه او زما له بدنه هغه كار واخله چې ته يې ومنې او په خپل اطاعت كې د ډوبتيا په وجه مې له دنياوى مينو وزګار كړه چې له هغه څيز سره چې ته پرې خپه كيږې مينه ونه كړم او څه چې تا خوشحاله كوي هغه مې ناخوښ نه شي. (۱۰) اى څښتنه پر محمد(ص) او د هغه پر آل رحمت وليږه او زما زړه ټول عمر ستا مينې ته وزګار كړه او په خپل ياد كې يې مشغوله وساته په خپلې ويرې او ترهې سره د ګناهانو د وټ كټ ايستلو وخت راكانده او زړه ته مې تا ته په جاروتلو سره وس او طاقت وركانده خپلې مننې ته يې وګروهوه او په خپلې خوښې لارې يې روان كړه او د خپلو نعمتونو غوښتنې ته مې چمتو كړه (۱۱) او تقوى زما توښه، ستا د رحمت په لـــــــــــور زما سفر، په خپلې خوښې كې زما ګزران او په خپل جنت كې زما ځاى وټاكه او ماته داسې قوت راكړه چې ستا د خوښۍ بوج پرې هسك كړم او زما تيښته خپل لور او زما غوښتنه د خپلو نعمتونو په لور جارباسه له بدانو مې زړه وترهوه او ستا له دوستانو او فرمان وړونكو سره مې بلد كانده (۱۲) او د هېڅ كافر او بد كار احسان راباندې مه اړوه او مه يې د كرم سترګې را اړوه او مه مې ورته اړمنوه بلكه زما د زړه ډاډ او مينه او زما بې نيازى اوكړه او په ځان او په خپلو غوره بندګانو پورې مې وتړه. (۱۳) اى خدايه پر محمد(ص) او د هغوى پر آل رحمت وليږه او ما له هغوي سره هم محبته او ملګرى كړه او په خپل شوق او محبت او هغو عملونو سره چې ته يې خوښوې يا پرې خوشحاليږى په ما احسان وكړه ځكه چې ته په هر څيز وسيال يې او دا كار ستا لپاره آسان دے. |
فوټ نوټ
- ↑ ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۹.
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۳۵۹-۳۸۳؛ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۹-۳۲۳.
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۳۵۹-۳۸۳.
- ↑ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۹-۳۲۳.
- ↑ فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۳۵-۳۵۳.
- ↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۳، ص۴۴۱-۴۹۰.
- ↑ مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۲۸۳-۲۹۳.
- ↑ دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۲۶۵-۲۸۱.
- ↑ فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵۴۵-۵۶۶.
- ↑ فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۵۱-۵۲.
- ↑ جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۲۲-۱۲۶.
- ↑ ترجمه از شیخ حسین انصاریان(په پارسي ژبه کښې).
سرچينې
- انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
- جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
- دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
- فضلالله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
- فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
- فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
- مدنی شیرازی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
- مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
- ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیتالله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.