د صحیفه سجادیه یو پنځوسمه دعا
 د صحیفه سجادیه لاسوند نسخه، د احمد نیریزي لخوا لیکل شوی، د ۱۱۴۵ قمري کال | |
| د دعا او زیارت معلومات | |
|---|---|
| موضوع | د خدای په وړاندې خاکساري |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| څخه صادر شوی | امام سجاد(ع) |
| راوی | متوکل بن هارون بلخي |
| شیعه سرچینې | صحیفه سجادیه |
| مشهور دعاګانې او زیارتونه | |
| توسل دعا • کمیل دعا • ندبه دعا • سمات دعا • فرج دعا • ابوحمزه ثمالي دعا • عاشورا زیارت • جامعه کبیره زیارت • وارث زیارت • امین الله زیارت • اربعین زیارت | |
د صحیفه سجادیه یو پنځوسمه دعا د امام سجاد(ع) له مأثورو دعاګانو څخه ده چې خدای ته په کې دعا او زاري ده. په دغه دعا کښې امام سجاد(ع) د خداے پاک د بې شمېره نعمتونو لپاره شکر ادا کوي. که څه هم د انسان شکر د خدای د نعمتونو په وړاندې بې ارزښته ګڼي او انسان د خدای له شکر ادا کولو ناتوان ګڼي. همدارنګه په دې دعا کې خدای د انسان د یوازیني ملاتړي په توګه معرفی شوی چې له ستونزو څخه د خلاصون لاره په هغه توکل کول دي. د خدای د عیبونو د پټولو په ترڅ کې د ټولنیز ژوند ثبات او د بې وسۍ په وخت کې د دعا قبلیدل د دې دعا له نورو تعلماتو څخه دي.
یو پنځوسمه دعا د صحيفه سجاديه په شرحو لکه د حسن ممدوحي کرمانشاهي په کتاب شهود او شناخت کې په فارسي ژبه او په عربي ژبه د سيد علي خان مدني په رياض السالکين کتاب کې شرحه شوې ده.
تعلیمات
د یو پنځوسمې دعا موضوعات د صحیفه سجادیه له دعاګانو څخه، د خدای حمد، له بالذات بې نیازه خدای څخه د حاجتونو غوښتنه، د خدای درګاه ته پناه وړل، بخښنه غوښتل، د عافیت غوښتل، د قضا مسله او د الله جل جلاله شکر ادا کول او د انسان د کمزوریو بیان.[۱] د دې دعا په شرحه کې د حسن ممدوحي کرمانشاهي په وینا، د خدای درګاه کې د معصومو امامانو علیهم السلام خبرې له ټولو غوره مناجات او د راز و نیاز دي؛. ځکه چې هغوي د خدای په وړاندې د انسان ذاتي فقر او د خدای تعالی بې نیازۍ ته پام کوي، نو له همدې امله هغوي د بندګانو ټولې اړتیاوې اوري او په غوره عبارتونو سره د خدای د رحمت غوښتنه کوي.[۲]
د دې دعا تعلمات په لاندې ډول دي:
- د احسان په وړاندې د خدای شکر
- په بندګانو باندې د خدای احسان د هغوي له غوښتې زیات دی
- د انسانانو لپاره د خدای بې شمېره نعمتونه
- د خدای پاک د نعمتونو د شکر ادا کولو لپاره د انسان په ناتوانۍ اعتراف
- د خدای د احسان او نعمتونو په ترڅ کې له ژونده خوند اخستل او د نفس اصلاح
- د انسان د خدای نعمتونه سپک ګڼل او په شکر ادا کولو کې سستي
- خدای په سختۍ او ناچارۍ کې دعا قبلوي
- خدای له انسانه سختې بلاګانې لری کوي
- په بندګانو باندې د خدای خاص کرم
- د خدای له درګاه څخه د بندګانو نهیلی نه ستنیدل
- د دښمنانو په وړاندې خدای پاک د بندګانو یوازینی ملاتړی دی
- ځان، ژبې او عقل سره د خدای ستاینه
- حمد او ستایش او شکر سره د خدای له غضبه خلاصې
- حقیقي او بشپړ حمد چې شکر سره وي د خدای رضا سره برابر دی
- خدای د خطاګانو معافوونکی دی
- د ټولنیز ژوند پایداري او د عزت ساتل د خدای د عیب پټولو په ترڅ کې
- د ګناه له سببه د انسان ذلت او سپکاوې
- د خدای په وړاندې ذلت او خواري او د خدای له قدرته ویره
- له وژونکیو ګناهانو څخه تیښته او د خدای ته ستنیدل
- د نفس له وسوسو او ډېرو غمونو خدای ته شکوه
- د انسان په حق کې د خدای د فیض او کرم دایمي شونه
- د خدای درګاه ته د انسان هر اړخیزه اړتیا
- د بد باطن له سببه له رسوا کیدو څخه د امان لپاره دعا
- د ذمه وارو په ترسره کولو کې سستي د شیطان له چلونو څخه دي
- له مشکلاتو څخه د ژغوریدو لپاره یواځینۍ لاره په خدای باندې توکل دی
- د کم شکر له سبب خدای پاک ته د دنیا او آخرت له خیره نه محرومیدو لپاره دعا
- د خدای د نعمتونو په وړاند د انسان د شکر نا څه شونه
- د خدای عذاب د هغه عدالت دی.[۳]
شرحې
یو پنځوسمه دعا د صحیفه سجادیه په شرحو کې شرحه شوې لکه شهود و شناخت د محمد حسن ممدوحي کرمانشاهي کتاب[۴] او د سید احمد فهري د صحیفه سجادیه په شرحې کې[۵] په فارسۍ ژبه شرحه شوې ده.
همدارنګ پنځوسمه دعا په ځنې کتابونو لکه ریاض السالکین چې سید علي خان مدني لیکلی،[۶] فی ظلال الصحیفه السجادیه چې محمد جواد مغنیه لیکلی،[۷] ریاض العارفین کې چې محمد بن محمد دارابي لیکلی[۸] او آفاق الروح کې چې سید محمد حسین فضل الله لیکلی[۹] په عربۍ ژبه شرح شوې ده او همدارنګ د دې دعا ګران ټکي لغوي شرحه تعلیقات علی الصحیفه السجادیه د فیض کاشاني لیکلی کتاب[۱۰] او د عزالدین جزایري[۱۱] د صحیفه سجادیه په شرحه کې راغلې ده.
متن او ترجمه
| متن | ترجمه |
|---|---|
(۱) إِلَهِي أَحْمَدُكَ وَ أَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلَى حُسْنِ صَنِيعِكَ إِلَيَّ، وَ سُبُوغِ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ، وَ جَزِيلِ عَطَائِكَ عِنْدِي، وَ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِي بِهِ مِنْ رَحْمَتِكَ، وَ أَسْبَغْتَ عَلَيَّ مِنْ نِعْمَتِكَ، فَقَدِ اصْطَنَعْتَ عِنْدِي مَا يَعْجِزُ عَنْهُ شُكْرِي. (۲) وَ لَوْ لَا إِحْسَانُكَ إِلَيَّ وَ سُبُوغُ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ مَا بَلَغْتُ إِحْرَازَ حَظِّي، وَ لَا إِصْلَاحَ نَفْسِي، وَ لَكِنَّكَ ابْتَدَأْتَنِي بِالْإِحْسَانِ، وَ رَزَقْتَنِي فِي أُمُورِي كُلِّهَا الْكِفَايَةَ، وَ صَرَفْتَ عَنِّي جَهْدَ الْبَلَاءِ، وَ مَنَعْتَ مِنِّي مَحْذُورَ الْقَضَاءِ. (۳) إِلَهِي فَكَمْ مِنْ بَلَاءٍ جَاهِدٍ قَدْ صَرَفْتَ عَنِّي، وَ كَمْ مِنْ نِعْمَةٍ سَابِغَةٍ أَقْرَرْتَ بِهَا عَيْنِي، وَ كَمْ مِنْ صَنِيعَةٍ كَرِيمَةٍ لَكَ عِنْدِي (۴) أَنْتَ الَّذِي أَجَبْتَ عِنْدَ الِاضْطِرَارِ دَعْوَتِي، وَ أَقَلْتَ عِنْدَ الْعِثَارِ زَلَّتِي، وَ أَخَذْتَ لِي مِنَ الْأَعْدَاءِ بِظُلَامَتِي. (۵) إِلَهِي مَا وَجَدْتُكَ بَخِيلًا حِينَ سَأَلْتُكَ، وَ لَا مُنْقَبِضاً حِينَ أَرَدْتُكَ، بَلْ وَجَدْتُكَ لِدُعَائِي سَامِعاً، وَ لِمَطَالِبِي مُعْطِياً، وَ وَجَدْتُ نُعْمَاكَ عَلَيَّ سَابِغَةً فِي كُلِّ شَأْنٍ مِنْ شَأْنِي وَ كُلِّ زَمَانٍ مِنْ زَمَانِي، فَأَنْتَ عِنْدِي مَحْمُودٌ، وَ صَنِيعُكَ لَدَيَّ مَبْرُورٌ. (۶) تَحْمَدُكَ نَفْسِي وَ لِسَانِي وَ عَقْلِي، حَمْداً يَبْلُغُ الْوَفَاءَ وَ حَقِيقَةَ الشُّكْرِ، حَمْداً يَكُونُ مَبْلَغَ رِضَاكَ عَنِّي، فَنَجِّنِي مِنْ سُخْطِكَ. (۷) يَا كَهْفِي حِينَ تُعْيِينِي الْمَذَاهِبُ وَ يَا مُقِيلِي عَثْرَتِي، فَلَوْ لَا سَتْرُكَ عَوْرَتِي لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِينَ، وَ يَا مُؤَيِّدِي بِالنَّصْرِ، فَلَوْ لَا نَصْرُكَ إِيَّايَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبِينَ، وَ يَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نِيرَ الْمَذَلَّةِ عَلَى أَعْنَاقِهَا، فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ، وَ يَا أَهْلَ التَّقْوَى، وَ يَا مَنْ «لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى»، أَسْأَلُكَ أَنْ تَعْفُوَ عَنِّي، وَ تَغْفِرَ لِي فَلَسْتُ بَرِيئاً فَأَعْتَذِرَ، وَ لَا بِذِي قُوَّةٍ فَأَنْتَصِرَ، وَ لَا مَفَرَّ لِي فَأَفِرَّ. (۸) وَ أَسْتَقِيلُكَ عَثَرَاتِي، وَ أَتَنَصَّلُ إِلَيْكَ مِنْ ذُنُوبِيَ الَّتِي قَدْ أَوْبَقَتْنِي، وَ أَحَاطَتْ بِي فَأَهْلَكَتْنِي، مِنْهَا فَرَرْتُ إِلَيْكَ- رَبِّ- تَائِباً فَتُبْ عَلَيَّ، مُتَعَوِّذاً فَأَعِذْنِي، مُسْتَجِيراً فَلَا تَخْذُلْنِي، سَائِلًا فَلَا تَحْرِمْنِي مُعْتَصِماً فَلَا تُسْلِمْنِي، دَاعِياً فَلَا تَرُدَّنِي خَائِباً. (۹) دَعَوْتُكَ- يَا رَبِّ- مِسْكِيناً، مُسْتَكِيناً، مُشْفِقاً، خَائِفاً، وَجِلًا، فَقِيراً، مُضْطَرّاً إِلَيْكَ. (۱۰) أَشْكُو إِلَيْكَ يَا إِلَهِي ضَعْفَ نَفْسِي عَنِ الْمُسَارَعَةِ فِيمَا وَعَدْتَهُ أَوْلِيَاءَكَ، وَ الْمُجَانَبَةِ عَمَّا حَذَّرْتَهُ أَعْدَاءَكَ، وَ كَثْرَةَ هُمُومِي، وَ وَسْوَسَةَ نَفْسِي. (۱۱) إِلَهِي لَمْ تَفْضَحْنِي بِسَرِيرَتِي، وَ لَمْ تُهْلِكْنِي بِجَرِيرَتِي، أَدْعُوكَ فَتُجِيبُنِي وَ إِنْ كُنْتُ بَطِيئاً حِينَ تَدْعُونِي، وَ أَسْأَلُكَ كُلَّمَا شِئْتُ مِنْ حَوَائِجِي، وَ حَيْثُ مَا كُنْتُ وَضَعْتُ عِنْدَكَ سِرِّي، فَلَا أَدْعُو سِوَاكَ، وَ لَا أَرْجُو غَيْرَكَ (۱۲) لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ، تَسْمَعُ مَنْ شَكَا إِلَيْكَ، وَ تَلْقَى مَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْكَ، وَ تُخَلِّصُ مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ، وَ تُفَرِّجُ عَمَّنْ لَاذَ بِكَ. (۱۳) إِلَهِي فَلَا تَحْرِمْنِي خَيْرَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَى لِقِلَّةِ شُكْرِي، وَ اغْفِرْ لِي مَا تَعْلَمُ مِنْ ذُنُوبِي. (۱۴) إِنْ تُعَذِّبْ فَأَنَا الظَّالِمُ الْمُفَرِّطُ الْمُضَيِّعُ الْآثِمُ الْمُقَصِّرُ الْمُضَجِّعُ الْمُغْفِلُ حَظَّ نَفْسِي، وَ إِنْ تَغْفِرْ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ. |
فوټ نوټ
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۶۰۷.
- ↑ ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۱۱.
- ↑ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۱۱-۳۳۶؛ شرح فرازهای دعای پنجاه و یکم صحیفه از سایت عرفان.
- ↑ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۳۰۷-۳۳۶.
- ↑ فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۵۴۷-۵۵۲.
- ↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۷، ص۳۳۳-۳۶۴.
- ↑ مغنیه، فی ظلال الصحیفة، ۱۴۲۸ق، ص۶۴۱-۶۴۶.
- ↑ دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۷۰۷-۷۱۵.
- ↑ فضلالله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۶۰۱-۶۱۳.
- ↑ فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفة السجادیة، ۱۴۰۷ق، ص۱۰۲-۱۰۳.
- ↑ جزایری، شرح الصحیفة السجادیة، ۱۴۰۲، ص۲۸۸-۲۹۲.
سرچينې
- انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
- جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
- دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
- فضلالله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
- فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
- فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفة السجادیة، تهران، مؤسسة البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
- مدنی شیرازی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
- مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفة السجادیة، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
- ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیتالله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.