د اسراء آیت
د اِسراء آیت د اسراء سورې لومړی آیت دی چې د پېغمبر د معراج په اړه نازل شوی دی. د دغه ایت مطابق، پیغمبر(ص)، د شپې له مسجد الحرامه تر مسجد الاقصی بوتلل شو او له معراجه هدف، پېغمبر ته د خدای د نښو د عظمت ورښودل وو. له دې ایته د پېغمبر د معراج جسماني والی او معجزه والی یې اخستل شوی دی.
معرفي
د اسراء سورې لومړي ایت ته چې پکې له مسجد الحرام څخه مسجد الاقصی ته د پېغمبر(ص) د سېل پېښې ته اشاره شوې، اسراء ایت ویل کیږي.[۱]
سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَی بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الأَقْصَی الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ البَصِیرُ﴿۱﴾
سپېڅلی دی هغه خدای چې خپل بنده یې د شپې له مسجد الحرامه د مسجد الاقصی په لور – چې خواوشا مو یې برکت اېښی دی- (په سېل) بوتله چې هغه ته خپلې نښې وښیو، بېشکه چې هغه هماغه ښه اورېدونکی لیدونکی دی.
د نزول شان
اصلي مقاله: معراج
دا ایت له مکې څخه په بیت المقدس کې مسجد الاقصی ته د پېغمبر د سېل او تګ په باره کې نازل شوی دی.[۲] د شپږمې پېړۍ د مفسر شیخ طبرسي په وینا، وروسته له دې چې پېغمبر په مسجد الحرام کې د ماښام او ماسخوتن لمونځ وکړ، معراج یې پیل شو او هماغه شپه راستون شو او د سهار لمونځ یې هم په مسجد الحرام کې وکړ. په دې خبره د ټولو مسلمانانو اتفاق دی او ځینې اصحابو لکه ابنعباس، ابنمسعود، جابر بن عبداللَّه او حُذَیفه هغه نقل کړې ده.[۳]
مفسرانو د دغه ایت په ذیل کې د پېغمبر د معراج د سفر جزییاتو لکه وخت، ځای او څرنګوالي په اړه لیکنې کړې دي.[۴]
د معراج په معجزه والي د ایت دلالت
ځینو مفسرانو اسراء ایت د پېغمبر(ص) د یوې معجزې په توګه یاد کړی دی.[۵] جعفر سبحاني په تفسیر منشور جاوید کې راوړي چې له مسجد الحرامه تر مسجد الاقصی د پېغمبر د شپې تګ د هغه حضرت(ص) یوه معجزه ده چې بې له نننیو وسایلو، یو اعجاز او د انسان له وسه بهر کار و.[۶] د شیعه عالم مرتضی مطهري (وفات ۱۳۵۸لمریز) په وینا په دې ایت کې په ډاګه د پېغمبر لپاره یو غیر عادي جسماني سفر نقل شوی دی؛ ځکه چې په یوه شپه کې دغه شان سفر په داسې یوه زمانه کې چې د سفر سپرلي اوښ و، له معجزې پرته بل شی نه شي کېدی.[۷] البته ایت الله مکارم شیرازي باوري دی چې دا ایت په یوازې سر په اعجاز صراحت نه لري، بلکې د روایتونو په ضمیمه کولو او هغه شان نزول سره چې په تفسیر کې یې بیان شوی د پېغمبر(ص) په معجزو کې راځي.[۸]
د معراج په جسماني والي د ایت دلالت
مفسرانو د دغه ایت په ذیل کې د معراج د جسماني والي یا روحاني والي په اړه خبرې کړې دي. د علامه طباطبایي (وفات ۱۳۶۰ لمریز) په وینا په دوي کې ډېری په دې باور دي چې معراج جسماني و؛[۹] البته په خپله علامه په دې عقیده دی چې له دغه ایت او د نجم سورې له ایتونو داسې معلومیږي چې له مسجد الحرام څخه تر مسجد الاقصی د پېغمبر سفر جسماني و، خو اسمانونو ته یې عروج روحاني و.[۱۰] د ایت الله مکارم شیرازي په وینا، د «بِعَبْده» له ټکي معلومیږي چې د پېغمبر معراج جسماني و ځکه چې دغه ټکی ښیي چې د پېغمبر جسم په دې سفر کې له هغه سره و.[۱۱] همداراز جعفر سبحاني ویلي چې که دغه سفر روحاني وای باید د بعبده ټکي په ځای د بروحه تعبیره استفاده شوې ده.[۱۲]
د پېغمبر د معراج د هدف بیان
د مفسرانو په وینا د«لنریه من آیاتنا» عبارت، د معراج هدف ته اشاره لري.[۱۳] د معراج هدف پېغمبر(ص) ته د خدای د نښو د عظمت ښودل وو چې د هغه حضرت روح پیاوړی شي او د انسانانو د هدایت لپاره لا زیات چمتووالی پیدا کړي.[۱۴] طبرسي په مجمع البیان کې له مکې څخه بیت المقدس ته د پېغمبر د شپې تګ، اسمانونو ته عروج او د پېغمبرانو لیدل له دغو نښو څخه ګڼي.[۱۵] همداراز په ایت کې د مِن له کلمې یې دا خبره اخستې چې پېغمبر په دغه سفر کې د الهي عظمت ځینې نښې لیدلې دي، نه ټولې.[۱۶]
فوټ نوټ
- ↑ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۹.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۱۵.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۱۵.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۳، ص۷-۳۵.
- ↑ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۹۰ش، ج۷، ص۲۱۷-۲۱۶.
- ↑ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۹۰ش، ج۷، ص۲۱۶.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۸۴ش، ج۲۶، ص۲۰۰.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۸، ص۳۴۳- ۳۴۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان. ج۱۳، ص۳۲.
- ↑ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان. ج۱۳، ص۳۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۹.
- ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۳۷۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۳، ص۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۹-۱۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۱۸.
- ↑ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۳، ص۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۹-۱۱.
سرچينې
- سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.
- سبحانی، جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۳۹۰ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، الميزان في تفسير القرآن، اسماعیلیان، بیتا.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی، ۱۴۱۵ق.
- مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران انتشارات صدرا، چاپ هفتم، ۱۳۸۴ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ نهم، ۱۳۸۶ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن کریم، قم، انتشارات دارالقرآن الکریم، چاپ دوم، ۱۳۷۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ: سیودوم، ۱۳۷۴ش.