د آمن الرسول آیت
د آمَنَ الرّسول آیت او یا د آمن الرسول آیاتو(د بقره سوری: ۲۸۵-۲۸۶) خدای ته ایمان راوړل، د پیغمبرانو تصدیق کول، معاد ته باور لرل، د خدای د عبادت حق رعایت کول، د زړه عقیده او د مومنانو عملي اطاعت، د خدای بخښنه او بندگانو ته د نه ورکولو دنده د دوی له ځواک څخه بهر، په اړه ده. د مفسرینو په وینا؛ دا آیتونه د مسلمانانو زړونو ته ډاډ ورکولو او په خدای د باور لاره، زده کولو لپاره څرګند شوي.
دا آیتونه مسلمانانوته ځانګړي اهمیت لري، او د شیعه او سني روایاتو کې، د دی آیت لوستل په شپې او په ځینو دعاګانو کې سپارښتنه شوی. په ځینو جوماتونو کې، د ماخوستن(خفتن) د لمانځه وروسته دا آیتونه لوستل کیږی. د ځینې مفسرینو په وینا؛ د بقره سوری عمومي موخه پدې آیتونو کې نغښتی دی او ټینګار یې په تعلیماتو او باورونو باندې دی چې د سوره له پیل راهیسې دوی ته پام شوي دي.
متن او ژباړه
آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّـهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ﴿٢٨٥﴾ لَا يُكَلِّفُ اللَّـهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ ۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنتَ مَوْلَانَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿٢٨٦﴾
پیغمبر پر هغه څه چې د هغه خدای له خوا نازل شوی دی، ایمان راوړلی ده، او ټول موءمنانو خدای ته، پرښتی، کتابونه او دهغه استازی ایمان راوړلی ده، [او وویل]: «موږ د هغه د کوم استازی تر منځ هیڅ توپیر نه کوو» او وویل موږ اوریدلي او منلی دی، زموږ رب، موږ ستاسو د بخښنې غوښتنه کوو او پایلی دستا خوا ته دی. خدای هیڅ څوک نه ګماري پرته لدې چې هغه کولی شي[او دهغه په ځواک کې وی] هغه څه چې [په ښه توګه] ترلاسه شوي د هغه ګټې لپاره دي، او څه چې[ په بده توګه] ترلاسه شوي، هغه ته زیان رسوي. زموږ ربه، که موږ هیر کړو یا غلط لاړ شو موږ باندی ته مه واخلی، زموږ باندې هیڅ درون بار مه ورکئ هغه څوک چې زموږ څخه مخکې وو. زما ربه، موږ باندې هغه څه مه لګوئ چې موږ یې نشو زغملی، او موږ یې وبخښه او په موږ رحم وکړه. تاسو زموږ سرور یاست، نو موږ د کافرانو ډلې باندې بریالی وکړه.
غورتیا او منځپانګه
د بقره سوری ۲۸۵ او ۲۸۶ آیاتو لکه څنگه چې د «آمَنَ الرَّسُولُ» عبارت ته پیل کیږی، د آمَنَ الرَّسول آیات نومولي ده[۱] د دې دوه آیتونو د فضیلتونو په اړه ځینې روایاتو د شیعه[۲] او اهل سنت[۳] په سرچینو کې راغلي دي. د مثال په توګه؛ د پیغمبر په روایت شوي حدیث راغلی ده چې د بقره سوری دوه وروستي آیتونه هغه ته د عرش تر لاندې له یو خزانې څخه ورکړل شوي.[۴] همداسې د هغوی لوستلو په ځینو مستحبی لمونځونو[۵] د شپې پای کې او دخوب کولو دمخه[۶] سپارښتنه شوی دی.
د یو حدیث پر بنسټ چې د رسول الله(ص) څخه د عبدالله بن عمر په سند او د اهلسنت په سرچینو کې روایت شوی دی، د د ماسخوتن لمونځ وروسته د دې آیتونو دوه ځله لوستل د شپې له لمانځه څخه کافي دي.[۷] په ځینو جوماتونو کې، د ماسخوتن له جماعت لمانځه وروسته، دوی دا آیت لوستلی.[۸]
د مصري مفسر سید قطب، په دې باور دی چې د بقره سوره عمومي او کلي موخه په خدای او فرښتو باور، په پیغمبرانو او د هغوی په کتابونو باور، معاد ته ایمان او د خدای څخه بښنه غوښتل پدې آیتونو کې شامل دی.[۹]
له همدې امله، د پورتني آیتونو منځپانګه د اسلامي لارښوونو او باورونو په یوه برخه ټینګار شوې، بولی چې د بقره سوری ورسره پیل کیږي.[۱۰] سید محمد حسین طباطبایی هم پدې باور دي چې دا دوه آیتونه د بقره سوری د منځپانګې لنډیز په څیر دي د هغه مطالبو چې په سوره بقره کې تشریح شوي دی. د هغه په نظر کې، د بقره سوری د متقی انسانانو له ځانګړتیاوې(په غیب باندی ایمان لرل، لمونځ کول، انفاق کول او...) پیل شوی ده، په دوام کې د اهل کتاب، عناد او سرغړونې او په ځانګړي توګه د یهودیانو سرغړونې د حق په وړاندې او په پای کې د هرډول عذاب او ناورین سره مخامخ شول ته گوته کوی. د سوره په پای کې، رسول الله(ص) او مومنانو ته د حالاتو په څرگندونی پام شوی دی، چې د اهل کتاب پر خلاف، چې حق ته تسلیم او په خپل کمزوتیا کې اعتراف کونکی دی.[۱۱]
د نزول شاءن
د دې آیتونو د نزول شأن په اړه، ویلي دي کله چې د بقره سوری ۲۸۴ آیت ښکته شو په دی بڼه«که تاسو په زړه کې کوم شی پټ یا ښکاره لری، نو خدای به یې حساب کړي.» نازل شوی، د صحابي یوې ډلې اندیښنه درلوده چې دوی به د تیرو امتونو په څیر بغاوت وکړي. نو دوی پیغمبر ته وویل:(زموږ څخه هیڅ یو د باطنی له فتنو او د زره له خطرونو څخه تش نه دی). د دې لامله پورتني آیتونه څرګند شوي، او دوی ته یې د ایمان لاره، تضرع، بخښنه غوښتل، اطاعت او د تسلیم لاره په نښه کره.[۱۲]
تفسیری ټکو
د آمن الرسول آیت، ځینې تفسیری ټکي په لاندې ډول دي:
- موءمنانو پر هغه څه چې پیغمر راوړلی دی پر ټولو باندې باور لری، د توپیر نه پرته.[۱۳]
- د پیغمبرانو له ځانگرتیاوی دا وو چې دوی خپل پخپله مکتب او لارې باور درلود او د دوی په باورونو یې تزلزل او تردید لاره نه درلود. دوی لومړی هغه څه چې له خدای څخه راوړي وو، باور درلود او ډیری یې دوی پدې باندې زغملي وکړ.[۱۴]
- د خدای تکلیفونو او سپارښتنو د خلکو له وړتیا څخه پورته نه دی(مالایُطاق)او د دې آیتونو سره، احکامو مقیدیږی.[۱۵]
- د «سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا» له جملې څخه دا پوهیدل کیږي چې موءمنانو د زړه باور او عملي اطاعت سره خپل دندی سره ترسره کوي.»[۱۶]
- د دې آیتونو بندگانو ته د خدای حق او خدای ته د بندگانو حق په ګوته کوي. عبادت د بندگانو لپاره د خدای حق دی، او د بندگانو بخښنه دا حق دی چې خدای پخپله واجب کړی دی.[۱۷]
فوټ نوټ
- ↑ مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دایرةالمعارف قرآن، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۱۸.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۳۹؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۹۵.
- ↑ ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۶۹-۵۷۳.
- ↑ ابوعبید الهروی، فضائل القرآن، دمشق، ص۲۳۳.
- ↑ ابنطاووس، اقبالالاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۶۷، ۶۶۸، ۶۹۱، ۷۲۲.
- ↑ ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۶۹.
- ↑ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۴۳۳.
- ↑ «اشتباهنويسی و اشتباهخوانی قرآن در مساجد؛ چه كسی مسئول است؟»، خبرگزاری بینالمللی قرآن.
- ↑ سید قطب، فی ظلال القرآن، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۹۷.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۴۴۰.
- ↑ واحدی، اسباب النزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۹۷-۹۸؛ شاهعبدالعظیمی، تفسیر اثنی عشری، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۵۱۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۴۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۹۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۴۰۰-۴۰۱.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۴۳.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۴۳.
سرچينې
- ابنطاووس، علی بن موسی، اقبالالاعمال، تهران، دارالكتب الاسلامية، ۱۴۰۹ق.
- ابنكثير، اسماعيل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، محقق محمدحسين شمسالدين، بیروت، دارالكتب العلمية، ۱۴۱۹ق.
- ابوعبید الهروی، فضائل القرآن، دمشق، دار ابنکثیر، بیتا.
- «اشتباهنويسی و اشتباهخوانی قرآن در مساجد؛ چه كسی مسئول است؟» خبرگزاری بینالمللی قرآن، انتشار: ۳ شهریور ۱۳۸۷ش، مشاهده: ۸ بهمن ۱۳۹۸ش.
- سید قطب، فى ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق، ۱۴۲۵ق.
- شاهعبدالعظیمی، حسین، تفسير اثنىعشرى، تهران، میقات، ۱۳۶۳ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، نشر اعلمی، بیروت، ۱۳۹۳ق.
- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۶۴ش.
- قمى، على بن ابراهيم، تفسیر القمی، تصحیح طيّب موسوى جزائرى، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۴ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دایرةالمعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الكتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ش.
- واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، بیروت، دار الكتب العلمية، ۱۴۱۱ق.