طلع البدر علینا
| کينډۍ | تواشیح/سندر |
|---|---|
| موضوع | پیغمبر(ص) |
| موقع | مدینې ته د پیغمبر(ص) راتګ |
| ژبه | عربي |
| د شعر ویلو وخت | د هجري قمري ۱ پېړۍ |
| ځای | مدینه |
| د شعر ویلو محرک | د پیغمبر(ص) هرکلی |
| سندرغاړی | د مدینې ښځې او ماشومان |
| غږ |
د طَلَعَ الْبَدْرُ عَلَيْنا معنی «سپوږمۍ پر موږ راوخته» د هغه نعت[۱] لومړۍ نیم بیتي ده چې د مدینې خلکو د پیغمبر(ص) مدینې ته د رسیدو په وخت کې د هرکلی په توګه ویلی و.[۲] ډیرو قاریانو او سندرغاړو دا په مختلفو سټایلونو کې ویلی دی.[۳]
دا پېښه په روایتونو او خلکو کې د هغه وخت لپاره مشهوره ده کله چې پیغمبر(ص) د هجرت په وخت مدینې ته ننوته،[۴] خو ځینو دا د تبوک له جګړې څخه د پیغمبر(ص) د راستنیدو په وخت د هرکلي په توګه ګڼلی ده[۵] او نورو یې د مکې د فتحې په وخت کې د مکې د ښځو د هرکلي سره تړلی ګڼلی دی.[۶] همدارنګ د «طلع البدر علینا» د نعت د ویونکو په اړه هم اختلاف دی؛ د څلورمې پیړۍ عالم راغب اصفهاني د مدینې ښځې د دې نعت د ویونکیو په توګه معرفي کړې دي،،[۷] خو د پنځمې پیړۍ مورخ بیهقي او د شپږمې پیړۍ شیعه عالم طبرسي ښځې او ماشومان د دې نعت ویونکي ښودلي دي.[۸] او ځینو سرچینو یوازې ماشومان[۹] د دې د ویونکو په توګه یاد کړي دي.
ځینو شیعه عالمانو د دې روایت د صحت په اړه شک کړې دي ځکه چې د ښځو شعر ویل د پیغمبر(ص) شان سره سمون نه لري،[۱۰] خو نورو یې د پیښې په وخت کې، چې د ځینو احکامو له نازلیدو دمخه وه، دا جایز ګڼلی دی.[۱۱] ځینو سني عالمانو د دې پیښې د متن او سلسلې په اړه هم شک کړی دی او دا یې ضعیفه ګڼلې ده.[۱۲] غزالي (وفات ۵۰۵ هجري)، یو سني عالم، په دې پیښه کې د تنبل غږول، چې په ځینو روایتونو کې ذکر شوی دی[۱۳]، د دې دلیل ګڼلی چې د خوښۍ په وختونو کې تنبل غږول جائز دي.[۱۴]
ژباړه :
فوټ نوټ
- ↑ شعیب، مرآت الاولیاء، ۱۳۷۹ش، ص۸۱.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۱۷.
- ↑ «تواشیح عربی طلع البدر علینا»، پایگاه ضیاء الصالحین.
- ↑ الأندنوسی، «دراسة فی حدیث (طلع البدر علینا) دراسة حدیثیة للخبر و النشید»، ص۷۲.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۸، ص۳۹۴.
- ↑ جاحظ، البیان و التبیین، ۲۰۰۲م، ج۳، ص۲۸۲؛ ابنمنظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۳۸۷.
- ↑ راغب اصفهانی، محاضرات الأُدَباء، ۱۹۹۹م، ج۱، ص۴۸۷.
- ↑ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۰۶-۵۰۷؛ طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۶۵.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۱۷.
- ↑ فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۱۷، پاورقی ص:۲۱۳.
- ↑ ابنأبیجمهور، عوالی اللئالی، ۱۴۲۰ق، ج۱، پاورقی ص۲۶۱.
- ↑ الأندنوسی، «دراسة فی حدیث (طلع البدر علینا) دراسة حدیثیة للخبر و النشید»، ص۸۸.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۱۷؛ شعیب، مرآت الاولیاء، ۱۳۷۹ش، ص۸۱.
- ↑ غزالی، احیاء علوم الدین، بیروت، ج۶، ص۱۵۱.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۲۰۲.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۰۹.
سرچينې
- ابنأبیجمهور، محمد بن زینالدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، محقق و مصحح: مجتبی عراقی، قم، دار سیدالشهداء، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
- ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
- الأندنوسی، انیس بن احمد، «دراسة فی حدیث (طلع البدر علینا) دراسة حدیثیة للخبر و النشید»، المدینة المنورة، شماره ۱۲، محرم - ربیعالأول ۱۴۲۶ق.
- بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق: عبدالمعطی قلعجی، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
- «تواشیح عربی طلع البدر علینا»، پایگاه ضیاء الصالحین، تاریخ بازدید:۱۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
- جاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، بیروت، دار و مکتبة الهلال، ۲۰۰۲م.
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش.
- خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسة، بیروت، مؤسسة الأعلمی، ۱۹۸۷م،
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، محاضرات الأُدَباء و مُحاورات الشُعراء و البُلغاء، بیروت، دار الارقم بن ابیالارقم، ۱۹۹۹م،
- شعیب، محمد، مرآت الاولیاء، اسلامآباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ۱۳۷۹ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق.
- غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، بیروت، دارالکتب العربی، چاپ اول، بیتا.
- فیض کاشانی، محمدمحسن، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(ع)، ۱۴۰۶ق.
- مقریزی، تقیالدین، امتاع الأسماع، تحقیق: محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.
