د ښځې پيشنمازي
| ځینې عملي او فقهي احکام |
|---|
 |
د ښځې پيشنمازي یا د ښځې د جماعت امام شونه د فقهاوو د مشهورې نظریې له مخې، که چیرې د ښځو لپاره د جماعت لمونځ وي، نو د ښځې امام شونه جائز دي، خو که چیرې یو سړی د لمونځ کوونکو په منځ کې شتون ولري، نو فقها په دې متفق دي چې د ښځې لپاره د جماعت امام شونه جائز نه دي.
د سید ابوالقاسم خویي او لطف الله صافي ګلپایګاني په څیر فقهاوو د ښځو لپاره د یوې ښځې د جماعت امامه شونه مکروه ګڼلي دي، او امام خمیني او محمد فاضل لنکراني د احتیاط له مخې دا جائز نه ګڼي. د دولسمې پیړۍ د شیعه فقیه یوسف بن احمد بحراني هم د ښځو لپاره یوازې په مستحب لمونځونو کې چې په جماعت سره ادا کیدی شي د ښځې امامه شونه جایز ګڼلي دي، لکه د باران لمونځ. ویل شوي چې د ښځو لپاره د ښځې د جماعت امامې کیدلو حکم په اړه د نظر اختلاف د روایتونو د توپیر له امله دی.
شرعي حکم
د جماعت په لمونځونو کې د ښځو امامت یوه فقهي مسله ده چې د اسلامي مکتبونو په منځ کې څېړل شوې ده.[۱] پدې برخه کې، دوه حالتونه په پام کې نیول شوي دي:[۲] په لومړي حالت کې، که چیرې لمونځ کوونکي نارینه وي یا د نارینه او ښځینه وو ترکیب وي، نو شیعه[۳] او سني[۴] فقها په دې موافق دي چې د جماعت امام ښځه نه شي کیدی؛ له همدې امله، دوي د یوې ښځې لپاره د جمعې د لمونځ امامت کول هم روا نه ګڼي.[۵]
په دوهم حالت کې، کله چې ټول مامومین ښځې وي، صاحب جواهر، د دیارلسمې پیړۍ فقیه، د شیعه فقهاوو مشهور نظر د یوې ښځې لپاره د لمانځه امامت کول جائز ګڼلی دی.[۶] شیخ طوسي (وفات: ۴۶۰ هجري) پدې مسله کې د اجماع دعوا کوي.[۷] خو ځینې فقها، لکه سید ابوالقاسم خویي (وفات ۱۳۷۱ هجري) او لطف الله صافي ګلپایګاني (وفات ۱۴۰۰ هجري)، د ښځو د جماعت د لمانځه لپاره د یوې ښځې امامت مکروه ګڼلی دی.[۸]
یوه بله ډله، لکه صاحب حدائق، چې د دولسمې پیړۍ شیعه فقیه ده، په دې باور ده چې د مستحب لمونځونو لکه د استسقاء لمونځ او د اختر او لوی اختر لمونځونو کې د ښځې امامت جائز دی، مګر په واجب لمونځونو کې صحیح نه دی.[۹] له بلې خوا، امام خمیني او محمد فاضل لنکراني (وفات ۱۳۸۶) په دې باور دي چې د احتیاط له مخې، د ښځو د جماعت امام هم باید نارینه وي.[۱۰] د سنيانو په مذهبونو کې له مالکي پرته نورو مکتبونو د ښځو لپاره د ښځې د امامت اجازه منلې ده.[۱۱]
د فقهاوو د فتوا دلیل
د قمري کال د اوومې پیړۍ شیعه فقیه محقق حلي، د یوې ښځې د نارینه وو لپاره امامت روا نه کیدل د عالمانو په اتفاق سره ګڼلی، او دا یې د پیغمبر له یوه روایت[۱۲] سره مستند کړې ده.[۱۳] هغه په دې باور دی چې په اسلام کې، ښځو ته امر شوی چې حیا او حجاب وساتي، پداسې حال کې چې د جماعت امام باید ښکاره او پیژندل شوی وي.[۱۴] ویل شوي چې د ښځو د امامت په حکم کې توپیر د روایتونو د توپیر له امله دی، او د دریو ډوله روایتونو پر بنسټ ولاړ دی:[۱۵]
- هغه روایتونه چې مطلقا یې جایز ګڼي: د روایتونو دا ډله عموما په مستحب او واجب لمونځونو کې په ښځې پسې اقتدا کول جائز ګڼي.[۱۶]
- د حراموالي روایتونه: دا حدیثونه په ښکاره ډول د ښځو امامت غلط ګڼي.[۱۷]
- مفصل روایتونه: د احادیثو دا ډله د واجب او مستحب لمونځونو ترمنځ توپیر کوي.[۱۸] او په ځینو مواردو کې د جنازې د لمانځه او نورو لمونځونو ترمنځ فرق اچوي.[۱۹]
د ابن سعد، چې د دریمې پیړۍ یو تاریخ پوه او سیره لیکونکی دی، په خپل کتاب «الطبقات الکبری» کې د یو روایت له مخې، پیغمبر(ص) د ام ورقه په نوم یوې ښځې ته اجازه ورکړه چې د خپلې کورنۍ لپاره د جماعت لمونځ وکړي.[۲۰] د قطیف ښار د جمعې د لمانځه امام، حسن الصفار (زیږیدلی ۱۹۵۸ز)، د پیغمبر(ص) د دې اجازې په دلیل سره په دې باور دی چې ښځې نن سبا هم په خپلو ټولنو کې د جماعت د لمونځونو امامت کولی شي.[۲۱]
فوټ نوټ
- ↑ وګورئ: محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳۸؛ ابنادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ح۱، ص۲۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۳۶؛ بنیهاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۹۰.
- ↑ رجبی، «امامت زن برای زن در نماز جماعت از منظر مذاهب فقهی»، ص۷۴ و ۷۵.
- ↑ د مثال په توګه وګورئ: جزیری و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۴۷؛ ابنادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ح۱، ص۲۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۳۶؛ بنیهاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۹۰.
- ↑ جزیری و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۴۷.
- ↑ شهید ثانی، روض الجنان، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۶۸.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۳۷.
- ↑ شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۶۲.
- ↑ خویی، موسوعة الإمام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۱۷، ص۳۶۹؛ بنیهاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۹۰.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۱۱، ص۱۸۹؛ بنیفضل، مدارک تحریر الوسیلة، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۵۷۷.
- ↑ بنیهاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۹۰.
- ↑ جزیری و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۴۷.
- ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۳۳، حدیث ۳۷۱۵.
- ↑ محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳۸.
- ↑ محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳۸.
- ↑ رجبی، «امامت زن برای زن در نماز جماعت از منظر مذاهب فقهی»، ص۷۵-۷۷.
- ↑ د مثال په توګه وګورئ: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۳۱، حدیث ۲۳؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، بیتا، ج۸، ص۳۳۶، حدیث ۱۰.
- ↑ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، بیتا، ج۸، ص۳۳۴، حدیث ۴.
- ↑ د مثال په توګه وګورئ: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۹۶؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، بیتا، ج۸، ص۳۳۳-۳۳۴، حدیث ۱.
- ↑ د مثال په توګه وګورئ: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۵؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، بیتا، ج۸، ص۳۳۴، حدیث ۳.
- ↑ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۳۵.
- ↑ «مفارقة بین التنظیر وواقع المرأة الدینی»، مکتبة الشیخ حسن الصفار.
سرچينې
- ابنادریس حلّی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محقق و مصحح: موسوی، حسن بن احمد، ابن مسیح، ابو الحسن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
- ابنسعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: عطا، محمد عبد القادر، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محقق و مصحح: ایروانی، محمد تقی، مقرم، سید عبد الرزاق، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
- بنیفضل، مرتضی، مدارک تحریر الوسیلة، تهران، تنظیم و نشر آثار امام خمینی( ره)، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
- بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
- جزیری، عبد الرحمن، و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت وفقاً لمذهب أهل البیت(ع)، بیروت، دار الثقلین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشيعة إلي تحصيل مسائل الشريعة، تحقیق مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث قم، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، بیتا (نسخه مدرسه فقاهت).
- رجبی، حسین، «امامت زن برای زن در نماز جماعت از منظر مذاهب فقهی»، در نشریه پژوهشنامه مذاهب اسلامی، شمارهٔ ۱، ۱۳۹۳ش.
- شهید ثانی، زین الدین بن علی، روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۲ق.
- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، محقق و مصحح: خراسانی، علی، شهرستانی، سید جواد، طه نجف، مهدی، عراقی، مجتبی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
- محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
- محقق حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسه سید الشهداء(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
- «مفارقة بین التنظیر وواقع المرأة الدینی»، مکتبة الشیخ حسن الصفار، تاریخ نشر: ۸ دسامبر ۲۰۲۲م، تاریخ بازدید: ۱۳ خرداد ۱۴۰۴ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق و مصحح: قوچانی، عباس، آخوندی، علی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.