مسوده:د شد رحال حدیث
| موضوع | د مسجد النبي، مسجد الحرام و مسجد الاقصی فضیلتونه، یا د زیارت لپاره د سفر حرمت |
|---|---|
| څخه صادر شوی | پیغمبر(ص) |
| سنی سرچینې | صحیح بخاري او صحیح مسلم |
د شَدّ رحال حدیث، د مسجد الحرام، مسجد نبوي او مسجد الاقصی د فضیلت په اړه د پیغمبر(ص) یو روایت دی، چې شیعه او عام سنیان له وهابیانو سره په دې اړه اختلاف لري. د وهابیانو په وینا، له دې دریو جوماتونو پرته بل ځای ته سفر کول، حتی د پیغمبر(ص) د قبر زیارت لپاره، هم حرام او بدعت دی، مګر د شیعه عالمانو او ډیرو سني عالمانو په وینا، د وهابیانو نظر د پیغمبر(ص) او د هغه د اصحابو د سنت سره مطابقت نلري. له همدې امله، د شیعو او د اکثریت سنیانو له نظره، د حدیث معنی دا ده چې دا درې جوماتونه له نورو جوماتونو څخه غوره دي، او له همدې امله دوي ته سفر کیدی شي، مګر دا حدیث د زیارت یا سوداګرۍ او داسې نورو کارونو لپاره سفر کولو سره هیڅ تړاو نلري.
دا روایت په معتبرو سني سرچینو کې روایت شوی دی. په شیعه سرچینو کې هم، د امام علي(ع) څخه ورته روایت شتون لري، چې پکې د مسجد الاقصی پر ځای د کوفې د جومات نوم یاد شوی دی. مختلفو کتابونو دا روایت او د پیغمبر(ص) د قبر د زیارت موضوع څېړلې ده، په شمول د شُد الرحال الی زیارة النبي(ص) و آله(ع) چې د جعفر سبحاني لخوا لیکل شوي دي.
مقام او اهمیت
د شدّ الرحال حدیث، د پیغمبر(ص) یو حدیث دی چې وهابیت دې حدیث سره دا دلیل راوړي چې د پیغمبر(ص) د قبر زیارت ته سفر کول حرام ګڼي.[۱] دا حدیث د شیعه او وهابیت ترمنځ د مناظرې یو موضوع ده.[۲] او په معتبرو سني سرچینو لکه صحیح بخاري[۳] او صحیح مسلم[۴] کې ذکر شوی دی.
«لا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: المَسْجِدِ الحَرَامِ، وَ مَسْجِدِ الرَّسُولِ(ص)، وَ مَسْجِدِ الأَقْصَى؛ د سفر بار له دریو جوماتونو پرته بل چرته مه تړئ: مسجد الحرام، مسجد نبوي، او مسجد الاقصی.»[۵]
په سني سرچینو کې نور حدیثونه هم شته چې د شُدُّ الرحال حدیث سره ورته محتوا لري.[۶] په ځینو سني سرچینو کې، هغه حدیثونه چې د شُدُّ الرحال حدیث سره ورته محتوا لري په یوه فصل کې راټول شوي دي چې د «لا تُشَدُّ الرِحال» عنوان لاندې راوړل شوي دي.[۷]
د شُدُّ الرحال حديث په شيعه سرچينو کې د هغه څه سره توپير لري چې په سُني سرچينو کې روايت شوي دي، او دا حديث له پېغمبر اکرم(ص) څخه نه، بلکې له امام علي(ع) څخه روايت شوی دی، او د مسجد الاقصی پر ځای په کې د کوفې جومات ياد شوی دی.[۸] همدارنګه، د امام رضا(ع) په يوه روايت کې راغلي دي: «زموږ له قبرونو پرته بل د یو قبر لپاره هم د سفر بارونه نه تړل کیږي».[۹]
وهابي نظرونه
ابن تیمیه (یو نفوذ لرونکی سلفي مفکر) او ابن باز، چې وهابي عالمان دي، د شد الرحال حدیث د دلیل په توګه راوړي چې د قبرونو د زیارت لپاره د سفر بار، حتی د رسول الله(ص) د قبر د زیارت لپاره هم حرام ګڼي، او په ځینو مواردو کې دا بدعت او مشرکانه عمل ګڼي.[۱۰] د هغوي له نظره، د دې حدیث پر بنسټ، د سفر بار یوازې د دریو جوماتونو (مسجد الحرام، مسجد الاقصی او مسجد النبي) د زیارت لپاره جائز دي.[۱۱] د سعودي د فتوا کمیټي (په سعودي عربستان کې د فتوا ورکولو تر ټولو لوړه اداره) د رسول الله(ص) د قبر د زیارت لپاره سفر کول جائز نه ګڼي او دا کار بدعت ګڼي.[۱۲]
د دې تفسیر مخالفین استدلال کوي چې دا نظر له نورو تاریخي راپورونو سره په ټکر کې دی؛[۱۳] د مثال په توګه، د هغه څه له مخې چې په صحیح بخاري[۱۴] او صحیح مسلم[۱۵] کې روایت شوي، پیغمبر(ص) به د شنبې په ورځ قبا جومات ته تلل. او په نورو مطالعاتو د هغو صحابه د چلند مختلف مثالونه یاد کړي دي چې د زیارت لپاره به یې سفر کاوه.[۱۶]
د سیاسي موخو لپاره دې روایت سره دلیل راوړل
داسې ویل شوي چې د شُد الرحال حدیث د سیاسي موخو لپاره هم کارول شوی دی؛ د مثال په توګه، پنځم اموي خلیفه عبدالملک بن مروان، د دې حدیث پر بنسټ، خلک د حج د ترسره کولو لپاره مکې ته له تګ څخه منع کړل او هغوی یې اړ کړل چې په بیت المقدس او د قبة الصخره شاوخوا کې د حج مراسم ترسره کړي.[۱۷] د دریمې پیړۍ د تاریخ پوه یعقوبي په وینا، د دې عمل دلیل، عبدالله بن زبیر سره د خلکو د بیعت په اړه د عبدالملک بن مروان اندیښنه وه.[۱۸]
د شیعه او غیر وهابي سني لیدلوری
شیعه[۱۹] او همدارنګه مختلفو سني عالمانو[۲۰] د ابن تیمیه د شد الرحال د حدیث تفسیر سره مخالفت کړی دی؛ شهیدِ اول، چې د اتمې پیړۍ یو شیعه فقیه، په خپل کتاب ذکری کې دا نظر غلط او بې دلیله ادعا بللې ده.[۲۱] د ځینو شیعه فقیهانو په وینا، دا حدیث ښیي چې نور جوماتونه په فضیلت کې مساوي دي او د بل ښار په جومات کې د لمانځه لپاره سفر کول د خپل ښار په جومات باندې هیڅ فضیلت نه لري.[۲۲]
ډېر سني عالمان، لکه نووي[۲۳]، غزالي،[۲۴] ملا علي قاري حنفي،[۲۵]] شمس الدين ذهبي،[۲۶] جصّاص،[۲۷] ابن عابدین فقيه حنفي،[۲۸] زرقاني مالکي فقیه،[۲۹] ابن قُدامه حنبلي[۳۰]، په دې باور دي چې د شد الرحال حدیث دا معنی نه لري چې د قبرونو زیارت کول، په ځانګړې توګه د رسول الله(ص) د قبر زیارت کول منع دي؛ بلکې دا د دریو جوماتونو د فضیلتونو څرګندونه ده. د پیغمبر(ص) د قبر زیارت د جواز په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې، د هندوستان عالمانو دا جائز ګڼلی دی بلکې د دې لپاره یې لوی اجر ګڼلی دی..[۳۱] د «الزیارة النبویه» کتاب لیکوال، مالکي په وینا، دا فتوا د مکې، مدینې، شام او د الازهر د ځینو عالمانو لخوا تایید شوې ده.[۳۲]
د شيعه فقيه او متکلم جعفر سبحاني په وينا، په روايت کې له ذکر شوي درې جوماتونو پرته بل هيڅ جومات د سفر وړ نه دی، او نورو جوماتونه بايد د سفر منزل نه وي،[۳۳] او له همدې امله، د زيارت لپاره سفر کول حرام نه ګڼل کېږي.[۳۴]
ځانګړی لیکنی
.jpg)
د شدّ الرحال د حدیث په اړه او د پيغمبر(ص) د قبر د زیارت په اړه ځانګړي کتابونه هم لیکلي شوي دي[۳۵] چې ځینې یې دا دي:
- شد الرحال الی زیارة النبی(ص) وآله(ع) بین الاوهام الوهابیة وحقائق الاسلام:دا کتاب شیعه مرجع تقلید جعفر سبحاني لیکلی دی او مؤسسه امام صادق(ع) په قم کې په کال ۱۳۹۱چې په ۱۲۰ مخونو کې خپور کړی دی.[۳۶]
- الرد علی ابن تیمیة في الشفاعة والزیارة والاستغاثة: دا کتاب د شیعه فقیه او متکلم سید علی حسینی میلاني له خوا لیکل شوی چې په کې د ابن تیمیه له نظر ردولو پرته د شفاعت او توسل بحث هم شوی دی. دا کتاب په ۱۳۹۳ کال کې د حقائق خپرندویې له خوا په قم کې په ۱۰۳ مخونو کې خپور شو.[۳۷]
- شِفاءُ السَّقام فی زیارَةِ خَیرِ الأنام: دا کتاب شافعي مذهب عالم تقی الدین سُبکی په اتمې پيړۍ کې د ابن تیمیه په رد کې لیکلی دی، دا کتاب دائرة المعارف العثمانیه خپرندویې ادارې په حیدرآباد هند کې په ۱۴۱۹ق کې چاپ کړی دی.[۳۸]
- الزيارةُ النَبَويّةِ بين البِدعيّةِ والشرعيّة: د دې کتاب لیکوال مالکي مذهب عالم محمد علوی المالکی دی چې په ۲۰۰۰میلادي کال کې د ابوظبی امارات کې په ۲۰۰۰ مخونو کې چاپ شوی دی.[۳۹]
فوټ نوټ
- ↑ دویش، فتاوی اللجنه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸۶.
- ↑ حسن، المناظرات، ۱۴۲۷ق، ج۴، ص۲۷۹.
- ↑ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۶۰.
- ↑ ابنالحجاج، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۰۱۴.
- ↑ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۶۰.
- ↑ ابنالحجاج، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۰۱۴؛ ابنحبان، صحیح ابنحبان، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۵۰۹؛ طبرانی، مسند الشامیین، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۲۰.
- ↑ ابنالحجاج، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۰۱۴.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۳۱؛ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۴۳.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۴۴.
- ↑ ابنتیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰؛ ابنباز، فتاوى نور على الدرب، مؤسسة الشیخ بن باز الخیریة، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ ابنتیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰؛ ابنباز، فتاوى نور على الدرب، مؤسسة الشیخ بن باز الخیریة، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ دویش، فتاوی اللجنه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸۶.
- ↑ طبسی، روافد الایمان الی عقائد الاسلام، ۱۴۲۳ق، ص۱۰۳.
- ↑ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۶۱.
- ↑ ابنالحجاج، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۰۱۷.
- ↑ سبحانی، شد الرحال...، ۱۳۹۱ش، ص۲۶-۳۱.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۶۱.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۶۱.
- ↑ شهید اول، ذکری الشیعة...، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۱۰؛ سبحانی، فی ظلال التوحید، ۱۴۲۱ق، ص۲۸۲-۲۸۳.
- ↑ قسطلانی، ارشاد الساری، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۵۹۵؛ نابلسی، الحضرة الانسیة، ۱۴۱۱ق، ص۱۲۹؛ خفاجی، نسیم الریاض، ۱۳۲۶ق، ج۳، ص۵۱۴؛ سبحانی، شد الرحال...، ۱۳۹۱ش، ص۳۱-۴۵.
- ↑ شهید اول، ذکری الشیعة...، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۱۱.
- ↑ شهید اول، ذکری الشیعة...، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۱۰؛ سبحانی، فی ظلال التوحید، ۱۴۲۱ق، ص۲۸۲-۲۸۳.
- ↑ نووی، صحیح مسلم مع شرح الامام النووی، ۱۳۹۲ق، ج۹، ص۱۶۷-۱۶۸.
- ↑ غزالی، إحیاء علوم الدین، ۱۴۳۲ق، ج۲، ص۱۴۹.
- ↑ هروی القاری، مرقات المفاتیح، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۵۸۹.
- ↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۳۶۸.
- ↑ جصاص، احکام القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۹۵.
- ↑ ابنعابدین، رد المحتار، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۲۷.
- ↑ زرقانی، شرح الزرقانی، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۹۶-۳۹۷.
- ↑ ابنقدامه، المغنی، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۱۹۵.
- ↑ مالکی، الزیارة النبویه، دار جوامع الکلم، ص۱۲۷.
- ↑ مالکی، الزیارة النبویه، دار جوامع الکلم، ص۱۳۰-۱۳۱.
- ↑ سبحانی، فی ظلال التوحید، ۱۴۲۱ق، ص۲۸۲-۲۸۳.
- ↑ سبحانی، فی ظلال التوحید، ۱۴۲۱ق، ص۲۸۲-۲۸۳.
- ↑ احمدی، «تکنگاریهای عالمان اهلسنت در تبیین فضیلت زیارت پیامبر(ص)»؛ درگاهی، «مشروعیت شد رحال برای زیارت قبور»، ص۸-۹.
- ↑ سبحانی، شد الرحال...، ۱۳۹۱ش، صفحه شناسنامه کتاب.
- ↑ حسینی میلانی، الرد علی ابن تیمیة في الشفاعة والزیارة والاستغاثة، ۱۳۹۳ش، صفحه شناسنامه کتاب.
- ↑ سبکی، شِفاء السَقام...، ۱۴۱۹ق، شناسنامه کتاب.
- ↑ علوی المالکی، الزیارة النبویة بین البدعیة والشرعیه، ۲۰۰۰م، صفحه شناسنامه کتاب.
سرچينې
- ابنالحجاج، مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، بې نېټې.
- ابنباز، عبدالعزیز بن عبدالله، فتاوى نور على الدرب، بې ځايه، مؤسسة الشیخ بن باز الخیریة، بې نېټې.
- ابنتیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، ریاض، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة، ۱۴۰۶ق.
- ابنحبان، محمد، صحیح ابنحبان، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۱۴ق.
- ابنعابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی درر المختار، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۲ق.
- ابنقدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، قاهره، مکتبة القاهره، ۱۳۸۸ق.
- احمدی، علی، «تکنگاریهای عالمان اهلسنت در تبیین فضیلت زیارت پیامبر(ص)»، در مجله میقات حج، شماره ۹۴، زمستان ۱۳۹۴ش.
- بخاری، محمدبناسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دار طوق النجاه، ۱۴۲۲ق.
- جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
- حسن، عبدالله، المناظرات، قم، دلیل ما، ۱۴۲۷ق.
- حسینی میلانی، سید علی، الرد علی ابن تیمیة في الشفاعة والزیارة والاستغاثة، قم، الحقائق، ۱۳۹۳ش.
- خفاجی، احمد بن محمد، نسیم الریاض، بیروت، دار الفکر، ۱۳۲۶ق.
- درگاهی، مهدی، «مشروعیت شد رحال برای زیارت قبور»، در مجله میقات حج، شماره ۱۰۱، پاییز ۱۳۹۶ش.
- دویش، احمد بن عبدالرزاق، فتاوی اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة و الافتاء، ریاض، رئاسة ادارة البحوث العلمیة و الافتاء، ۱۴۱۶ق.
- ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۱۴ق.
- زرقانی، محمد بن عبدالباقی، شرح الزرقانی، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۴ق.
- سبحانی، جعفر، شد الرحال الی زیارة النبی وآله(ع)، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۳۹۱ش.
- سبحانی، جعفر، فی ظلال التوحید، تهران، مشعر، ۱۴۲۱ق.
- سبکی، علی بن عبدالکافی، شِفاء السَقام في زيارة خير الأنام(ص)، بې ځایه، بې خپرونکی، ۱۴۱۹ق.
- شهید اول، محمد بن جمالالدین، ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آلالبیت(ع) لإحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۲ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق.
- طبرانی، سلیمان بن احمد، مسند الشامیین، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۰۵ق.
- طبسی، نجمالدین، روافد الایمان الی عقائد الاسلام، بیروت، دار الولاء، ۱۴۲۳ق.
- علوی المالکی، محمد، الزیارة النبویة بین البدعیة والشرعیه، ابوظبی، المجمع الثقافی، ۲۰۰۰م.
- غزالی، محمد بن محمد، إحياء علوم الدين، جده، دار المنهاج للنشر والتوزيع، ۱۴۳۲ق/ ۲۰۱۱م.
- قسطلانی، احمد بن محمد، ارشاد الساری لشرح صحیح البخاری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۳۱ق.
- مالکی، محمد، الزیارة النبویة فی ضوء الکتاب و السنه، قاهره، دار جوامع الکلم، بې نېټې.
- نابلسی، عبدالغنی بن اسماعیل، الحضرة الانسیة، بیروت، المصادر، ۱۴۱۱ق.
- نووی، یحیی بن شرف، صحیح مسلم مع شرح الامام النووی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۲ق.
- هروی القاری، علی بن محمد، مرقات المفاتیح، بیروت، دار الفکر، ۱۴۲۲ق.
- یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بې نېټې.
